An Kaduntan Han Bungto – ni Jose Rizal, 1962/3
mga turunggon. Ha butnga may usa nga lamisa nga damo ug magpakaiipa an mga butang ha bawbaw nga daw nananagkininhaton pag-agda han mga dumadagil ngan naghuhulop han mga awdanon nga kadaragan’an tungod kay dida ha panangka magliliningkuron na man hira hin kanan duduha kauras nga haros ikamaratay, katampo hin diri nira pinanngingilala nga mga tawo nga, kun usahay, maglain iton mga himangrawon. Tipa hini nga mga kinalibutanon nga andam, nakada pinanmimitay ha puto an sarusalakot nga mga istampa han “El Purgatorio”, “El Infierno”, “El Juicio Final”, “La Muerte del Justo”, “La Muerte del Pecador”, ngan ha sag-od, dapit nalulupitan ha sakob hin makawiwili nga marko Renacimiento nga buhat ni Arevalo(3) may usa nga katingalahan ngan dako nga istampa nga ladawan hin duduha nga tigurang nga babayi . . . An mga pulong nga sinurat ha ubos nasiring: Ntra. Sra. de la Paz y Buenviaje que se venera en Antipolo, bajo el aspecto de una mendiga, visita en su enfermedad a la piadosa y celebre Capitana Ines(4) Kun ini nga istampa diri makaruruyag kaupay pagkit'on, may ada lugod dara nga kamatuuran: an masakit nga didto nahalaladawan baga sugad gud hin nasago na nga minatay tungod han kamadaragdarag na han nawong; an mga irinman ug iba pa nga kabatasanan gamiton hin usa nga naiirapa iginpahamtang gud hin tul-id nga pati an mga sulod inaabat. An makakakita hini nga mga istampa, nga nakakaaghat han kamakaunkaon, makakasiring gud nga an masuri nga tagbalay nakilala kaupay han tagsatagsa nga manlilingkod ha tangkaan, ngan basi matago inin iya durugas, iya pinanmitayan ha tungod hin magpakabibihag nga mga parol ha China, mga kurungan nga waray tamsi, ligpurok nga salaming nga inasugihan, mga magpula, magtagom ngan maglunghaw an tina, mga manan-aw nga laya, mga butiti nga inuga nga pinapanmutol an tiyan ug iba pa, ngan tabunan ini ngatanan ha dapit ha may sapa hin magkadirudilain nga arko nga kahoy, dapit ininsik, dapit kinatsila an kahimo, igo la nga bandang ngadto ha may pantaw in usa nga kinaraykayan, ug an tuman la nga linawagan nga suy-ab, hin gudtiayay nga parol nga papel nga magkalainlain an tina.
Didto ha uswag, ha butnga hin dagko nga mga espeho ngan ha ubos hin magranggat nga mga aranya(5), aadto an mangaraon; didto ha bawbaw hin usa nga tarima(6) nga sinalgan hin kahoy nga pino, aadto an makaruruyag ug