မဟာကဿပတ္ထေရပိဏ္ဍပါတဒိန္နဝတ္ထုဂါထာ
၄-ပုပ္ဖဝဂ်
၁၀-မဟာကဿပတ္ထေရပိဏ္ဍပါတဒိန္နဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
အတ္တဘရဿ အနညပေါသိနော၊
ဒေဝါ ပိဟယန္တိ တာဒိနော,
ဥပသန္တဿ သဒါ သတီမတော။
ပိဏ္ဍပါတိကဿ၊ အပေါင်းအာမိသတို့၏ သပိတ်၌ ကျ ခြင်းကို ရှာမှီးတတ်သော။ (ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ဆောင်သော)။ အတ္တဘရဿ၊ (တန်ဖိုးနည်းကာ, ပြစ်ကင်းကွာ၍, လွယ်စွာရအပ်, ၄ ရပ်သော ပစ္စည်းတို့ဖြင့်) မိမိကိုယ်ကိုသာ မွေးမြူတတ်သော။ ဝါ၊ ဤပစ္စက္ခအတ္တဘောကိုသာ မွေးမြူတတ်သော။ အနညပေါသိနော၊ မိမိမှတစ်ပါး အခြားသော တပည့်စသူတို့ကို မွေးမြူတတ် သည်မဟုတ်သော။ ဝါ၊ ဤပစ္စက္ခအတ္တဘောမှတစ်ပါး အခြား သော အနာဂတ်အတ္တဘောကို မွေးမြူတတ်သည်မဟုတ်သော။ [အညံ+ပေါသေတီတိ အညပေါသီ။ န+အညပေါသီ အနညပေါသီ။ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၅၇။] ဥပသန္တဿ၊ ကိလေသာဟူ, အပူခပ်သိမ်း, အေး ငြိမ်းပြီးသော။ သတိမတော၊ သတိရှိသော။ [ဆန်းကြောင့် ဒီဃပြု၍ “သတီမတော”ဟု ရှိသည်။] တာဒိနော၊ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌ, ထိုနှစ်ဝကို, တကွ တူပြိုင်, ရှုမြင်နိုင်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန္တာရဟန်းကို။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ ပိဟယန္တိ၊ လိုလားတောင့်တကုန်၏။ (ဋ္ဌ-၁၀၁)
ပိဏ္ဍပါတိကဿ။ ။ ပိဏ္ဍပါတိကဿစသည်ဝယ် ပိဟယန္တိကို ငဲ့၍ ဒုတိယာအနက်၌ စတုတ္ထီထားတည်း(ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၈၁၊ ဓမ္မဋီ)။ သမ္ပဒါနေ စတုတ္ထီ၌ “စတုတ္ထီ”ဟူသော ယောဂဝိဘာဂဖြင့် ဒုတိယာအနက်၌ စတုတ္ထီ သက်ပါ(ဝဏ္ဏနာ, ဝိဗော)၊ ကစ္စည်း၌ကား ဤကဲ့သို့ စတုတ္ထီကို ဒုတိယာ အနက်ပေးလျှင် သိလာဃသုတ်၌ ဝါသဒ္ဒါဖြင့် ဒုတိယတ္ထသမ္ပဒါန်မှည့်၍ သမ္ပဒါနေ စတုတ္ထီဖြင့် စတုတ္ထီသက်၏။ [ပိဏ္ဍိတဗ္ဗော သင်္ဃရိတဗ္ဗောတိ ပိဏ္ဍော(ဝိလံ၊ဋီ၊၁၊၁၈)၊ ပိဏ္ဍာနံ+ပါတော ပိဏ္ဍပါတော၊ ပိဏ္ဍပါတံ+ဥဉ္ဆတီတိ ပိဏ္ဍပါတိကော၊ (တစ်နည်း) ပိဏ္ဍာယ ပတိတုံ စရိတုံ ဝတံ ယဿာတိ ပိဏ္ဍပါတီ၊ ပိဏ္ဍပါတီယေဝ ပိဏ္ဍပါတိကော(ဝိသုဒ္ဓိ၊၁၊၅၈၊ ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၂၂၉)၊ (တစ်နည်း) ပိဏ္ဍံ ပိဏ္ဍံ ပတတီတိ ပိဏ္ဍပါတော၊ ပိဏ္ဍပါတယာပနံ အဿ သီလန္တိ ပိဏ္ဍပါတိကော၊ (တစ်နည်း) ပိဏ္ဍပါတေန ယာပေတုံ သီလံ အဿာတိ ပိဏ္ဍပါတိကော(နိဒီ-၃၀၁)။]
တစ်နည်း။ ။ ပိဟိဿိစ္ဆိတော(ပါ၊၁၊၄, ၃၆)သုတ်နှင့် သိလာဃ သုတ်အလို ပိဟဓာတ်၏ အယှဉ်ဝယ် သမ္ပဒါန်တည်း၊ ထိုအလို “ပိဏ္ဍပါတိကဿ-သော ၊ပေ၊ ဘိက္ခုနော-အား၊ ဒေဝါ-တို့ သည်၊ ပိဟယန္တိ-ချစ် မြတ်နိုးကုန်၏”ဟု ပေး။
တစ်နည်း။ ။ မောဂ်-၂၊၂၅သုတ်အလို ပိဟဓာတ်နှင့်ယှဉ်ရာဝယ် သမ္ဗန် အနက်၌ ဆဋ္ဌီတည်း၊ ထိုအလို “ပိဏ္ဍပါတိကဿ-သော ၊ပေ၊ ဘိက္ခုနော-၏၊ ဒေဝါ-တို့သည်၊ ပိဟယန္တိ-ချစ်မြတ်နိုးကြကုန်၏”ဟု ပေး။
အနက်ပေးပုံ။ ။ ဥပသန္တဿ, သတိမတောတို့ကို တာဒိနော၏ အကြောင်းအနေဖြင့်ဖွင့်သော ဥဒါန၊ဋ္ဌ၊၁၈၂အတိုင်း တာဒိနောကို ထို ၂ပုဒ်နောက်မှ ပေးသည်၊ ဝိသုဒ္ဓိ၊ဋီ၊၁၊၉၈၌ အတ္တဘရဿမှ သတိမတော အထိ အစဉ်အတိုင်းပေးပြီး ပိဏ္ဍပါတိကဿကို ထိုနောက်မှ ပေး၏၊ ထို အလို “အတ္တဘရဿ-သော ၊ပေ၊ သတိမတော-သော၊ ပိဏ္ဍပါတိကဿ- သော၊ ဘိက္ခုနော-ကို၊ ပိဟယန္တိ”ဟုပေးပါ။ ထိုဋီကာ၌ပင် ဥပသန္တဿ ကို “ဘုသံ+သန္တော ဥပသန္တော-ကာယကံ, ဝစီကံ, မနောကံတို့ အလွန်ငြိမ် သက်သော”ဟု ပြု၏။
မဟာကဿပတ္ထေရပိဏ္ဍပါတဒိန္နဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ယော စ သီလဝတံ ဂန္ဓော, ဝါတိ ဒေဝေသု ဥတ္တမော။
တဂရစန္ဒနံ၊ တောင်ဇလပ်ပန်း, စန္ဒကူးနံ့သာ၏။ ယွာယံ (ယော+အယံ) ဂန္ဓော၊ အကြင်အနံ့သည်။ (အတ္ထိ) အယံ ဂန္ဓော၊ ဤအနံ့သည်။ အပ္ပမတ္တော၊ နည်းသော အတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ သီလဝတံ၊ သီလရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ယော ဂန္ဓော၊ အကြင်သီလ တည်းဟူသော အနံ့သည်။ ဝါ၊ အကြင်သီလနှင့်စပ်, ချီးမွမ်းအပ် သော ကျော်စောနံ့သည်။ (အတ္ထိ၊ သော) စ ဂန္ဓော၊ ထိုအနံ့သည် ကား။ ဥတ္တမော၊ မြတ်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဒေဝေသု၊ နတ်တို့၌။ ဝါ၊ နတ်လူတို့၌။ ဝါတိ၊ သင်းပျံ့မွှေးကြိုင်, ရနံ့လှိုင်၏။ (ပါ-၅၆)
မဟာကဿပတ္ထေရပိဏ္ဍပါတဒိန္နဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။
တဂရစန္ဒနံ။ ။ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်မှ ပဌမာသို့ ပြန်နေသော ဝိဘတ္တိ ဝိပလ္လာသ, သို့မဟုတ် ဆဋ္ဌီအနက်၌ ပဌမာဟု ကြံ၍ အထက်ပါအတိုင်း ဆရာတို့ ပေးတော်မူသည်၊ “ယွာယန္တိ ယဒိဒံ(သီ၊ဋီ၊သစ်၊၁၊၂၃၄)”အဖွင့် အလို “ယွာယံ (ယဒိဒံ) တဂရစန္ဒနံ-သည်၊ အတ္ထိ-၏၊ အယံ ဂန္ဓော-သည်၊ အပ္ပမတ္တော-၏”ဟု ပေးပါ။ ဝိသေသန ဝိသေသျတို့ လိင်ကွဲနိုင်သော ကြောင့် “တဂရစန္ဒနံ-ဟူသော၊ ယွာယံ ဂန္ဓော-သည်၊ (အတ္ထိ)၊ အယံ ဂန္ဓောသည်၊ အပ္ပမတ္တော-၏”ဟု ဝိသေသန, ဝိသေသျအဖြစ်ဖြင့်လည်း ပေး နိုင်သည်။ “ဆဋ္ဌီအနက်၌ ဒုတိယာ”ဟု ကြံကြသေး၏၊ “သော တဂရံ ဝိယ လောဟိတစန္ဒနံ ဝိယ ပရိတ္တကော န ဟောတိ (ဓမ္မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၂၇၂)”ဟု ပဌမန္တဖြင့် ဖွင့်သောကြောင့် သင့်မည်မထင်ပါ။