စူဠဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတဝတ္ထုဂါထာ
၂၄-တဏှာဝဂ်
၇-စူဠဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
ပစ္စာဂစ္ဆ လဟုံ ခိပ္ပံ, မမ္ပိ တာရေဟိ ဒါနိ’တော။
ဗြာဟ္မဏ၊ ဗြာဟ္မဏ။ ဝါ၊ နှမသခင်, အိုချစ်လင်! (တွံ၊ သင်သည်။) သဗ္ဗံ၊ အလုံး စုံသော။ ဘဏ္ဍံ၊ ပစ္စည်းကို။ သမာဒါယ၊ ကောင်းစွာယူ၍။ ပါရံ၊ ဟိုဘက်ကမ်းသို့။ တိဏ္ဏော၊ ကူးပြီးသည်။ အသိ၊ ဖြစ်ပါ၏။ လဟုံ၊ လျင်မြန်စွာ။ ပစ္စာဂစ္ဆ၊ ပြန်လာခဲ့ပါလော။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ မမ္ပိ၊ ကျွန်မကိုလည်း။ ဣတော၊ ဤဘက်ကမ်းမှ။ တာရေဟိ၊ လွန် မြောက်စေပါလော။ (ဋ္ဌ-၂၆၁)
မယာပိ ဘောတီ နိမိနေယျ အညံ, ဣတော အဟံ ဒူရတရံ ဂမိဿံ။
ဘောတီ၊ ရှင်မသည်။၁ အသန္ထုတံ၊ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံဘူးခြင်းမရှိသော။ ဝါ၊ မပေါင်းသင်း မဆက်ဆံအပ်ဘူးသော။ အဓုဝံ၊ အမြဲလင်မဟုတ်သော။ မံ၊ ငါ့ကို။ စိရသန္ထုတေန၊ ကြာမြင့်စွာ ပြုအပ်ခဲ့သော ပေါင်းသင်းဆက်ဆံဘူးခြင်းရှိသော။၂ ဝါ၊ ကြာမြင့်စွာ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံအပ်ဘူးသော။ ဓုဝေန၊ အမြဲလင်ဖြင့်။ နိမိနိ၊ လဲလှယ် ခဲ့ပြီ။၁ ဘောတီ၊ ရှင်မသည်။ မယာပိ၊ ငါဖြင့်လည်း။ အညံ၊ အခြားသူကို။ နိမိနေယျ၊ လဲ လှယ်ရာ၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဒူရတရံ၊ အထူးသဖြင့် ဝေးသော အရပ်သို့။ ဝါ၊ အလွန်ဝေးသောအရပ်သို့။ ဂမိဿံ၊ သွားတော့အံ့။ (ဋ္ဌ-၂၆၂)
၁။ဘောတီ။ ။ ဘဝတီတိ ဘောတီ၊ ဘူ+အ+အန္တ+ဤ၊ ဥုကို ဩဝုဒ္ဓိ, ဩကို အဝပြု, ဘဝန္တကို ဘောတပြု၊ န္တုဿ တ မီကာရေဖြင့် န္တကို တပြု၊ သိသက်ချေ(ရူ-၃၉၈)၊ ဘောတီသည် အာလုပ်မဟုတ်၊ “နိမီနိ, နိမေယျ”၏ ကတ္တားတည်း။(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈)
၂။စိရသန္ထုတေန။ ။ သန္ထဝနံ သန္ထုတံ၊ စိရံ+ကတံ+သန္ထုတံ ယဿာတိ စိရသန္တုတော၊ “စိရကတသံဂ္ဂေန(ဇာ-ဋ္ဌ၊၃၊၅၈)”အဖွင့်ကို ကြည့်၍ “ဓာတူနံ အနေကတ္ထတ္တာ”အရ သန္ထုတ၌ သံပုဗ္ဗ ထုဓာတ်, သံသဂ္ဂအနက်ကြံ၊ နိဒီ-၅၁၃၌ကား သံပုဗ္ဗ ဓုဓာတ်(ဝလ္လဘအနက်), တပစ္စည်း ဖြင့် “သန္ဓုတ”ဟု ရှိ၏၊ ထို့ပြင် “အသဏ္ဌုတံ စိရသဏ္ဌုတေန”ဟူသော ပါဌ်တစ်မျိုးရှိကြောင်း ကိုလည်း ဆို၏။
၁။နိမိနိ။ ။ နိ+မာ(မိ)+ နာ+ဤ၊ ကွစိဓာတုဖြင့် မာ၏ အာကို ဣပြု၊ (မိဓာတ်ယူလျှင် ဣပြုဖွယ်မလို)၊ ဤကို ရဿပြု၍ “နိမိနိ”ဟု ဖြစ်၏၊ ထိုနောက် ဆန်းကြောင့် မိ၌ ဒီဃပြု၍ “နိမီနိ”ဟု ဂါထာ၌ ရှိသည်၊ မာ(မိ)ဓာတ်သည် မာန(နှိုင်းယှဉ်ခင်း-တန်ဖိုးဖြတ်ခြင်း)အနက်ကို ဟော၏၊ နှိုင်းယှဉ်ခြင်း(တန်ဖိုးဖြတ်ခြင်း)ဟူသည် လဲလှယ်ခြင်းပင်တည်း၊ ထိုကြောင့် “နိမိနီတိ ပရိဝတ္တေသိ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈)”ဟု ဖွင့်သည်။
န ယီဓ နစ္စံ ဝါ ဂီတံ ဝါ, တာဠံ ဝါ သုသမာဟိတံ၊
အနမှိကာလေ သုသောဏိ, ကိံ နု ဇဂ္ဃသိ သောဘနေ။
ကာ၊ အဘယ်မည်သော။ အယံ၊ ဤအမျိုးသမီးသည်။ ဧဠဂလာဂုမ္ဗေ၊ ဒန့်ကျွဲချုံ ၌။၂ အဟုဟာသိယံ၊ ကျယ်စွာသော ရယ်ခြင်းကို။ (ဟက်ဟက်ပက်ပက်ရယ်ခြင်းကို)။၃ ကရောတိ၊ ပြုရသနည်း။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ နစ္စံ ဝါ၊ (ကချေသည်၏) ကခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဂီတံ ဝါ၊ (အဆိုတော်၏) သီဆိုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ သုသမာဟိတံ၊ ကောင်းစွာထားအပ်သော လက်ရှိသော။ ဝါ၊ စည်းချက်ဝါးချက်မှန်စွာ တီးအပ်သော။ တာဠံ ဝါ၊ (အတီးသမား၏) လက်ခုပ်တီးခြင်းသည်လည်းကောင်း။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိ။ သုသောဏိ၊ တင့်တယ်လှပသော ခါး (တင်ပါး) ရှိသော။ သောဘနေ၊ အို...တင့်တယ် လှပသော အမျိုးသမီး! (တွံ၊ သည်။) အနမှိကာလေ၊ မပြုံးရယ်သင့်သော အခါ၌။ ဝါ၊ ငိုသင့်သောအခါ၌။၁ ကိံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဇဂ္ဃသိ နု၊ ရယ်နေရသနည်း။ (ဋ္ဌ-၂၆၃)
၂။ဧဠဂလာဂုမ္ဗေ။ ။ ဧဠဂံ ဒဒ္ဒုံ (ပွေးနာကို) လုနာတီတိ ဧဠဂလော၊ [ဧဠဂ+လူ+အ၊- ဓာန်-ဋီ-၅၉၄။] ဂုမ္ဗတိ ပိဏ္ဍီကရောတီတိ ဂုမ္ဗော၊ ဧဠဂလဿ+ဂုမ္ဗော ဧဠဂလာဂုမ္ဗော၊ “ဧဠဂလ- ဂုမ္ဗေ”ဟု ဆိုလိုလျက် ဆန်းကြောင့် လ၌ ဒီဃပြု၍ ဂါထာ၌ “ဧဠဂလာဂုမ္ဗေ”ဟု ရှိသည်။ [ကရောတိကို ရုဠှီနာမ်ကြံ၍ “ဧဠဂလာဂုမ္ဗေ-၌၊ အဟုဟာသိယံ-ကို၊ ကရောတိ-ပြုနေသော၊ အယံ-ဤ အမျိုးသမီးသည်၊ ကာ-အဘယ်အမျိုးသမီးနည်း”ဟု တစ်နည်းပေး။]
၃။အဟုဟာသိယံ။ ။ ဇာတ်ဋီကာ၌ အဟုသဒ္ဒါ ပစုရ(များပြားကြီးကျယ်ခြင်း)အနက် ဟော နိပါတ်ဟု ဆို၏၊ “ဟသနံ ဟာသိယံ၊[ဟသ+ဏျ၊] အဟု(ကျယ်စွာသော)+ဟာသိယံ အဟု- ဟာသိယံ”ဟု ပြု။ [အဟုဟာသိယန္တိ ဒန္တဝိဒံသကံ မဟာဟသိတံ ဝုစ္စတိ၊ တံ ကာ ဧသာ ဧတသ္မိံ ဂုမ္ဗေ ကရောတီတိ ပုစ္ဆတိ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၈)။ အ(အာ)ဟုဟာသိယန္တိ ဧတ္ထ အ(အာ)ဟုဣတိ ပစုရတ္ထေ နိပါတော(ဇာဋီ)။]
ဓမ္မယော-၈၄။ ။ ထို၌ “အဟု+ဟာသိယံ”ဟု ဝါကျယူ၍ “အယံ-သည်၊ ဧဠဂလာ- ဂုမ္ဗေ-၌၊ ဟာသိယံ-ကျယ်စွာသော ရယ်ခြင်းကို၊ ကရောတိ-၏၊ ကာ-အဘယ်မိန်းမသည်၊ အဟု (ဘဝတိ)-ဖြစ်သနည်း”ဟု အဖွင့်မှ တစ်မျိုးပေး၏၊ ဤအလို အဟုသည် အာချာတ်ပုဒ်တည်း၊ ဟူဓာတ်နောင် “အဇ္ဇတနီ”ဟူသော ယောဂဝိဘာဂဖြင့် ပစ္စုပ္ပန်အနက်၌ ဤဝိဘတ်သက်၊ ကွစိ ဓာတုဖြင့် ဤကိုချေ၍ ဟူ၌ရဿပြု။
၁။ အနမှိကာလေ။ ။ မှိသဒ္ဒါသည် ဤသံဟသန(ပြုံးရယ်ခြင်း)အနက်ကို ဟော၏၊ မှိကာလောယေဝ အမှိကာလော၊(တဗ္ဘာဝဝုတ္တိ)၊ န+အမှိကာလော အနမှိကာလော”ဟုပြု(မောဂ် နိ၊၁၊၃၁၈)၊ နိရုတ္တိ၊၁၃၁၌ တဒမိနာဒီနိ(မောဂ်-၁၊၄၇)သုတ်, ဝိဗော၊၇၀၌ အနိမိ နာမှိ စ၌ စ သဒ္ဒါဖြင့် သ္မိံဝိဘတ်ကြောင့် ဣမကို အနပြု၏၊ “အနမှိ ကာလေ-ဤလိုအခါမျိုး၌”ဟု ပေး။
ဇီနော မစ္ဆဉ္စ ပေသိဉ္စ, ကပဏော ဝိယ ဈာယသိ။
ဗာလ၊ မိုက်သော။ ဒုမ္မေဓ၊ ပညာမရှိသော။ သိင်္ဂါလ၊ ဟဲ့...မြေခွေး! (တွံ၊ သင်သည်။) အပ္ပပညော၊ အသိဉာဏ်မရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဇမ္ဗုက၊ ဟဲ့...မြေခွေး! (တွံ၊ သည်။) မစ္ဆဉ္စ၊ ငါးကိုလည်းကောင်း။ ဝါ၊ မှလည်းကောင်း။ ပေသိဉ္စ၊ အသားတုံးကို လည်းကောင်း။ ဝါ၊ မှလည်းကောင်း။ ဇီနော၊ ဆုံးရှုံးသည်။၂ (ဟုတွာ၊ ၍။) ကပဏော ဝိယ၊ အထီးကျန်မွဲ, သူဆင်းရဲကဲ့သို့။ ဈာယသိ၊ ကြံမှိုင်နေ၏။ (ဋ္ဌ-၂၆၄)
၂။ဇီနော။ ။ ဇိယီတိ ဇီနော၊ [ဇိ+တ၊ တကို ဤဏပြု, ဏကို နပြု၊-ရူ-၃၈၆။] (တစ်နည်း) အဇိနီတိ ဇီနော၊ [ဇာ+တ၊ အာကို ဤ, တကို နပြု၊-ဝိသုတ်၊ဋီ၊၃၀၈။] (တစ်နည်း)အဇီရီတိ ဇီနော၊ [ဇီ+တ၊ တကို နပြု၊-ဝိသုတ်၊ဋီ၊၃၂၃။] ရှုံးခြင်းအနက်ဟော ဇိဓာတ်နှင့်ယှဉ်သောကြောင့် မစ္ဆံ ပေသိံတို့ကို ကံအနက်, အပါဒါန်အနက် ၂မျိုးပေးသည်။(ဝိသုတ်၊ဋီ၊၄၅၁)
ဇီနာ ပတိဉ္စ ဇာရဉ္စ, မညေ တွညေဝ ဈာယသိ။
အညေသံ၊ အခြားသူတို့၏။ ဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်ကို။ သုဒဿံ၊ လွယ်ကူစွာ မြင်အပ်၏။ ဝါ၊ မြင်လွယ်၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝဇ္ဇံ ပန၊ အပြစ်ကိုကား။ ဒုဒ္ဒသံ၊ ခဲယဉ်းသဖြင့် မြင် အပ်၏။ ဝါ၊ မြင်ခဲ၏။ တွညေဝ၊ သင်သည်သာ။ ပတိဉ္စ၊ လင်ကြီးကိုလည်းကောင်း။ ဝါ၊ မှလည်းကောင်း။ ဇာရဉ္စ၊ လင်ငယ်ကိုလည်းကောင်း။ ဝါ၊ မှလည်းကောင်း။ ဇီနာ၊ ဆုံးရှုံး သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဈာယသိ မညေ၊ ကြံမှိုင်နေသည်ဟု ထင်၏။ (ဋ္ဌ-၂၆၅)
သာ နူနာဟံ ဣတော ဂန္တွာ, ဘတ္တု ဟေဿံ ဝသာနုဂါ။
မိဂရာဇ၊ သားကောင်တို့၏ မင်းဖြစ်သော။ ဇမ္ဗုက၊ အို...မြေခွေး! (တွံ၊ သည်။) ယထာ (ယံ ဝစနံ)၊ အကြင်စကားကို။ ဘာသသိ၊ ပြောဆို၏။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဧဝံ၊ မှန်ပါ၏။ [“တွံ၊ သည်။ ဘာသသိ ယထာ၊ ပြောသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတံ၊ ဤအကြောင်းအရာ သည်။ (ဟောတိ) ”ဟု ဓမ္မယော၊ ၈၅၌ ပေး၏။] သာ အဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ နူန၊ စင်စစ်။ ဘတ္တု၊ (နောက်ထပ်ယူမည့်) လင်၏။ ဝသာနုဂါ၊ အလိုသို့ လိုက်သူမသည်။ ဟေဿံ၊ ဖြစ်ပါတော့မည်။ (ဋ္ဌ-၂၆၆)
ကတံ စေဝ တယာ ပါပံ, ပုနပေဝံ ကရိဿသိ။
ယော၊ အကြင်သူသည်။ မတ္တိကံ၊ မြေညက်ဖြင့် ပြီးသော။ ထာလံ၊ ခွက်ကို။ ဟရေ၊ ခိုးယူ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ကံသထာလမ္ပိ၊ ရွှေငွေကြေးနီ, စသည်ပေါင်းစု, ဓာတ်သတ္တုဖြင့် ပြုလုပ်အပ်သော ခွက်ကိုလည်း။ (သတ္တုခွက်ကိုလည်း)။၁ ဟရေ၊ ခိုးယူ မည်သာ။ တယာ၊ သင်သည်။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ ကတံယေဝ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်သာ။ ပုနပိ၊ တစ်ဖန်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကရိဿသိ၊ ပြုလိမ့်ဥုးမည်သာ။ (ဋ္ဌ-၂၆၇)
၁။ကံသထာလံ။ ။ ကံသထာလေတိ ယေန ကေနစိ လောဟေန ကတဘာဇနေ(ဒီ၊ဋ္ဌ၊၁၊၁၉၅)။ ဤ၌ လောဟေနဖြင့် ကံသသဒ္ဒါ လောဟ(သတ္တု)အနက်ဟောဟု ပြ၏၊ လောဟကို မြန်မာတို့က လောဟာဟု ခေါ်ကြ၏၊ ထိုလောဟ(လောဟာ)ဟူသည် ရွှေ, ငွေ, ကြေးနီ, သံ, ခဲ စသော ဓာတ်သတ္တုစပ်တစ်မျိုးတည်း(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၆၀၊ မြန်ဓာန်)၊ ထိုဓာတ်သတ္တုဖြင့် ပြုလုပ်အပ် သောခွက် (သတ္တုခွက်ကို) ကံသထာလဟု ခေါ်သည်၊ ထိုကြောင့် “သုဝဏ္ဏထာလရဇတထာလာ- ဒိပ္ပဘေဒံ ကံသထာလမ္ပိ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၀)”ဟု ဖွင့်သည်၊ “ကံသေန+ကတော+ထာလော ကံသထာလော”ဟု ပြုပါ။
စူဠဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
ဘိယျော တဏှာ ပဝဍ္ဎတိ, ဧသ ခေါ ဒဠှံ ကရောတိ ဗန္ဓနံ။
ဝိတက္ကမထိတဿ၊ ကာမဗျာပါ, ဝိဟိံသာဟု, မိစ္ဆာဝိတက်တို့, မွှေနှောက်ဖျက် ဆီးအပ်သော။ တိဗ္ဗရာဂဿ၊ ထက်သန်အားကြီးသော ရာဂရှိသော။ သုဘာနုပဿိနော၊ ဣဋ္ဌာရုံဝယ်, လွန်တင့်တယ်၏ဟု, အဖန်ဖန်ရှုသော။ ဇန္တုနော၊ သတ္တဝါ၏။ ဝါ၊ မှာ။ တဏှာ၊ ဒွါရခြောက်ပါး၌ဖြစ်သော တဏှာသည်သာ။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ ပဝဍ္ဎတိ၊ တိုး ပွား၏။ ဧသ (ဧသော)၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဗန္ဓနံ၊ တဏှာတည်းဟူသော အနှောင်အဖွဲ့ကို။ ဒဠှံ၊ ခိုင်မြဲအောင်။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ (ပါ-၃၄၉)
ဧသ ခေါ ဗျန္တိ ကာဟိတိ, ဧသ ဆေစ္ဆတိ မာရဗန္ဓနံ။
ယော စ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ ဝိတက္ကူပသမေ၊ မိစ္ဆာဝိတက်စသည်တို့၏ ငြိမ်းရာ အသုဘပဌမဈာန်၌။ ဝါ၊ မိစ္ဆာဝိတက်စသည်တို့ကို ငြိမ်းစေတတ်သော အသု ဘပဌမဈာန်၌။ [ဝူပသမ္မတိ ဧတ္ထ, ဝူပသမေတိ ဝါတိ ဝူပသမော။ ဝိတက္ကာနံ+ဝူပသမော ဝိတက္ကူပသမော။] ရတော၊ မွေ့လျော်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သတော၊ သတိရှိလျက်။ ဝါ၊ သတိထားလျက်။ [သတိ+အဿ အတ္ထိ, တသ္မိံ ဝါ ဝိဇ္ဇတီတိ သတော (နိဒီ-၃၁၀)။ သရတီတိ သတော (နိဒီ-၄၈၀)။] အသုဘံ၊ အသုဘပဌမဈာန်ကို။၁ ဘာဝယတေ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဧသ (ဧသော)၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ (တဏှံ၊ တဏှာကို။) ဗျန္တိံ၊ ကင်းသော အကြွင်းအကျန်ရှိအောင်။ ဝါ၊ အကြွင်းအကျန်ကင်းအောင်။၂ ကာဟိတိ၊ ပြုနိုင်လတ္တံ့။ ဧသ (ဧသော)၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မာရဗန္ဓနံ၊ တေဘူမက, ဝဋ်ဒုက္ခနှောင်, မာရ်မင်း ထောင်ကို။ ဆေစ္ဆတိ၊ ဖြတ်နိုင်လတ္တံ့။ (ပါ-၃၅၀)
၁။အသုဘံ။ ။ “အသုဘဈာနံ”ဟူသော အဖွင့်ကို ကြည့်၍ “အသုဘေသု+ပဝတ္တံ+ဈာနံ, အသုဘံ၊ (တစ်နည်း) အသုဘံ+အဿ အတ္ထီတိ အသုဘံ၊ အသုဘံ+ဈာနံ အသုဘံ(အသုဘအာ ရုံရှိသောဈာန်)”ဟုပြု၊ ဈာနပုဒ်ကျေသည်။(ဒီ၊ဋီ၊၂၊၃၁၆၊ ဒီ၊ဋီ၊၃, ၁၈၆)
၂။ဗျန္တိ။ ။ “ဝိ+အန္တ”ဟုခွဲ၊ ဝိသည် ဝိဂတအနက်ဟော, အန္တသည် (အဘိဓာန်-၇၉၁ ဂါထာ၌ မပါဘဲ ထောမနိဓိ၌ လာသော) သေသအနက်ဟောတည်း၊ “ဝိဂတော+အန္တော ဗျန္တော၊ ဗျန္တော+ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ဗျန္တီ၊ [ဗျန္တ+ဏ+ဤ၊]”ဟု ပြု၊ ထိုနောင် ကြိယာဝိသေသနအနက်၌ ဒုတိယာသက်ပြီး “ဗျန္တိံ”ဟု ရှိသင့်လျက် ဆန်းကြောင့် နိဂ္ဂဟိတ်ချေ၍ “ဗျန္တိ”ဟု ရှိရသည်။
တစ်နည်း။ ။ အန္တသဒ္ဒါ လာမကအနက်, ယင်းအရ တဏှာကို ယူ၍ “အမ္မတိ ပရိဘုယျတိ ဟီဠီယတီတိ အန္တော(ဒီ၊ဋီ၊၃, ၁၉၃)”ဟု ပြု၊ ရှေ့နည်းအတိုင်း ဆက်တွဲကာ “ဗျန္တိံ- ကင်းသော ယုတ်မာသည့် တဏှာရှိအောင်၊ ဝါ-တဏှာကင်းအောင်”ဟု ပေး။(ဒီ၊ဋီ၊၃, ၂၈၅၊ အံဋီ၊၃,၂၃၄) တစ်နည်း
။ ။ အန္တသဒ္ဒါ ကောဋိ(အစွန်းအစ)အနက်ဟုလည်း ယူကြ၏၊ “အမတိ ဂစ္ဆတိ ဘဝပ္ပဗန္ဓော နိဋ္ဌာနံ ဧတ္ထာတိ အန္တော(ဒီ၊ဋီ၊၃၀, ၁၉၃)”ဟုပြု၍ ရှေ့နည်းအတိုင်းဆက်တွဲကာ “ဗျန္တိံ-ကင်းသောအစွန်းအစရှိအောင်၊ ဝါ-တစ်စွန်းတစ်စမျှ မရှိရအောင်”ဟုပေး။
တစ်နည်း။ ။ “ဝိဂတော+အန္တော ဧတိဿာတိ ဗျန္တာ”ဟု ပြု၍ ထိုနောင် ယထာရဟ မိဝဏ္ဏာဂမော ဝါ ဘူကရေသု(နီတိ-၁၃၃၈)သုတ်ဖြင့် ဣလာ၊ (တစ်နည်း)အဘူတတဗ္ဘာဝေ ကရာသဘူယောဂေ ဝိကာရာ စီ(မောဂ်-၁၊၁၁၉)သုတ်ဖြင့် စီပစ္စည်းသက်၊ ဤကို ရဿပြု၊ အန္တသဒ္ဒါ သီမာ(အပိုင်းအခြား)အနက်ဟောတည်း၊ “ဗျန္တိကာဟိတိ-ကင်းသော ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်း အပိုင်းအခြားရှိအောင် ပြုနိုင်လတ္တံ့၊ ဝါ-ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းအပိုင်းအခြားကင်းအောင် ပြုနိုင်လတ္တံ့”ဟု ပေး။(ပဋိသံ၊ဋ္ဌ၊၂၊၇၉၊၁၈၇၊ သီဘာ-၄, ၂၇၂)
စဉ်းစားဖွယ်။ ။ ဗျန္တ၌ အန္တသဒ္ဒါ အဝသာနအနက်ဟောကြံ၍ “ဗျန္တိံ-ကင်းသော အဆုံး အပိုင်းအခြားရှိအောင်”ဟု ပေးရိုးရှိ၏၊ “ကင်းသော အဆုံးအပိုင်းအခြားရှိအောင်”ဟုဆိုလျှင် “အဆုံးအပိုင်းအခြားမှ ကင်းအောင်၊ ဝါ-မဆုံးအောင်”ဟု ဆိုရာရောက်၍ “တဏှာမဆုံးအောင်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသောကြောင့် ဆိုလိုရင်းမှ ပြောင်းပြန်နေရကား ထိုအနက်ကို စဉ်းစားသင့်၏။ (သီဘာ- ၃, ၁၃၆)
စူဠဓနုဂ္ဂဟပဏ္ဍိတဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။