ကုဟကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုဂါထာ
၂၆-ဗြာဟ္မဏဝဂ်
၁၁-ကုဟကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုအဋ္ဌကထာဂါထာ
သော မံ ဒဏ္ဍေန ပါဟာသိ, ယထာ အသမဏော တထာ။
(အဟံ၊ ငါသည်။) အသညတံ၊ ကိုယ်နှုတ်နှလုံး, မစောင့်သုံးသော။ တံ၊ သင့်ကို။ သမဏံ၊ ရဟန်းဟူ၍။ မညမာနော၊ မှတ်ထင်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဥပဂစ္ဆိံ၊ ဆည်းကပ် ခဲ့ပြီ။ အဿမဏော၊ ရဟန်းမဟုတ်သူသည်။ ဒဏ္ဍေန၊ ဒုတ်ဖြင့်။ (ပဟရတိ) ယထာ၊ ပုတ်ခတ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ သော (တွံ)၊ ထိုသင်သည်။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဒဏ္ဍေန၊ ဒုတ်ဖြင့်။ ပါဟာသိ၊ ပုတ်ခတ်ခဲ့ပြီ။ (ဋ္ဌ-၂၈၉)
အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနံ, ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသိ။
ဒုမ္မေဓ၊ ပညာဉာဏ်ကင်း, အို...ရသေ့အဖျင်း! တေ၊ ရသေ့ဂုဏ်ကင်း, သင် ရသေ့အဖျင်းအား။ ဇဋာဟိ၊ ရသေ့ဆောင်ငြား, ဆံကျစ်များဖြင့်။ ကိံ၊ ဘာအကျိုးရှိအံ့ နည်း။ တေ၊ အား။ အဇိနသာဋိယာ၊ ရသေ့ဆောင်အပ်, သစ်နက်ရေအဝတ်ဖြင့်။ ကိံ၊ နည်း။ တေ၊ သင်၏။ အဗ္ဘန္တရံ၊ ကိုယ်တွင်းခေါ်တွင်, စိတ်ဘဝင်သည်။ ဂဟနံ၊ ကိလေသာ တောရှုပ်, ဖုံးအုပ်ခြင်းရှိ၏။၁ (တွံ၊ သည်။) ဗာဟိရံ၊ အပြင်အပကိုယ်ကို။ ပရိမဇ္ဇသိ၊ သူတော်ရုပ်ဆင်, အဟုတ်ထင်အောင်, သုတ်သင်လေ၏။၂ (ဋ္ဌ-၂၉၀)
၁။ဂဟနံ။ ။ “သရီရဗ္ဘန္တရံ...ကိလေသဂဟနံ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉)”ဟူသော အဖွင့်ကို ကြည့်၍ “ဂဏှန္တိ ဧတ္ထ မနုဿာ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရာဒီနီတိ ဂဟနံ၊ ဝိဝေကကာမေဟိ ဝါ ပုဂ္ဂလေဟိ ဂယှတေ ဩဂယှတေတိ ဂဟဏံ, ဝနံ၊ ဂဟနံ ဝိယာတိ ဂဟနံ(မဏိ၊၁၊၂၆)၊ ဂဟနံ+အဿ အတ္ထီတိ ဂဟနံ(ကိလေသာတောရှုပ်ရှိသော စိတ်နှလုံး)”ဟုပြု။
တစ်နည်း။ ။ “ရာဂဒေါသမောဟဂဟနေန ဂဟနံ ပဋိစ္ဆန္နံ(ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀၇)”ဟူသော အဖွင့်ကို ကြည့်၍ “ဂစ္ဆန္တံ ဟန္တီတိ ဂဟနံ၊ [ဂစ္ဆန္တ+ဟန+အ၊-ဓာန်-ဋီ-၇၁၉။] ဂါဟတီတိ (မွှေနှောက် ရှုပ်ပွေသောကြောင့်) ဂဟနံ၊ [ဂါဟ+ယု၊ ပိသောဒရာဒိဂိုဏ်းဖြစ်၍ အာကိုရဿပြု၊-ထောမ၊ နီ ဘာ၊၁၊၁၆၁၊ နီဘာ၊၃၊၁၂၊၂၄၁၊ ဋီသျ-၁၀။]”ဟု ပြု၍ “တေ-၏၊ အဗ္ဘန္တရံ-သည်၊ ဂဟနံ- ရာဂဒေါသ, မောဟတောတွေ, ရှုပ်ပွေနေ၏”ဟု ပေး။
၂။ဗာဟိရံ။ ။ “ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသီတိ သော တွံ အဗ္ဘန္တရေ ဂဟနေ နှာနာဒီဟိ စေဝ လိင်္ဂဂဟနေန စ ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသိ(ဇာ၊ဋ္ဌ၊၁၊၅၀၇)”ဟူသော အဖွင့်နှင့်အညီ ဗာဟိရံသည် ကံ, ပရိမဇ္ဇသိ၌ မဇ္ဇဓာတ်သည် သောဓန(သုတ်သင်ခြင်း)အနက်တည်း။
တစ်နည်း။ ။ ဗာဟိရန္တိ ကေဝလံ ဗဟိသရီရံ ပရိမဇ္ဇသိ၊ တံ အန္တောဖရုသတာယ ဗဟိမဋ္ဌတာယ ဟတ္ထိလဏ္ဍံ ဝိယ အဿလဏ္ဍံ ဝိယ စ ဟောတိ(ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈၊၇၉)”ဟူသော အဖွင့်တွင် “တံ ဟောတိ”ဟုရှိခြင်း, နီတိဓာတု-၄၇၌ “ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇတိ”ဟု ရှိခြင်းကို ထောက် လျှင် ဗာဟိရံ၌ ပထမာဝိဘတ်, ပရိမဇ္ဇသိ၌ မဇ္ဇဓာတ် သုဒ္ဓိ(စင်ကြယ်ခြင်း)အနက်, ပထမပုရိသ်မှ မဇ္ဈိမပုရိသ်သို့ ပြန်နေသော ပုရိသဝိပလ္လာသ၊ (တစ်နည်း) ကွစိ ဓာတုဖြင့် တိဝိဘတ်ကို သိပြု သည်ဟုကြံ၊ “ဗာဟိရံ-သည်၊ ပရိမဇ္ဇသိ-သန့်ရှင်းစင်ကြယ်၏”ဟုပေး။ [“ကိံ ကာဟသီတိ ကိံ ကရောတိ(ဝဇိရ၊၄၁၅)”ဟူသော အဖွင့်နှင့် ယှဉ်ကြည့်ပါ။]
ပုဒ်, ဝိဂြိုဟ်။ ။ ဗာဟိရံသည် နိပါတ်ပုဒ်, နာမ်ပုဒ်၂မျိုးရှိရာ “ဗဟိသရီရံ”ဟု ဖွင့်သဖြင့် “ဗာဟုရေ ဗာဟိရံ ဗဟိ, ဗဟိဒ္ဓါ ဗာဟိရာ ဗာဟျေ(ဓာန်-၁၁၅၃)”ဂါထာလာ နိပါတ်ပုဒ်တည်း၊ (တစ်နည်း) ဣရဏ်ပစ္စည်းအတွက် မဖွင့်သဖြင့် ဣရဏ်ပစ္စည်းအနက်မဲ့ဟု ယူ၍ “ဗဟိ ဧဝ ဗာဟိရံ”ဟုပြုမူ နာမ်ပုဒ်တည်း၊ ဣရဏ်ပစ္စည်းအနက်ရှိယူ၍ “ဗဟိ+ဘဝံ (ဇာတံ) ဗာဟိရံ(အံ. ဋ္ဌ၊၁၊၆၅၊ ဓာန်-ဋီ-၇၀၃)”ဟုလည်း ပြုနိုင်သည်။
တေလံ လောဏဉ္စ မေ အတ္ထိ, ပဟူတံ မယှ ပိပ္ဖလိ။
ဂေါဓ၊ အို...ဖွတ်! ဧဟိ၊ လာခဲ့ပါလော။ နိဝတ္တဿု၊ ပြန်လှည့်ခဲ့ပါလော။ မေ၊ ငါ၏။ ဝါ၊ ငါ့မှာ။ သာလီနံ၊ သလေးတို့၏။ ဩဒနံ၊ ထမင်းသည်လည်းကောင်း။ တေလံ၊ ဆီသည်လည်းကောင်း။ လောဏဉ္စ၊ ဆားသည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ မယှံ၊ ၏။ ဝါ၊ မှာ။ ပိပ္ဖလိ၊ ပိတ်ချင်းသည်လည်း။ ဝါ၊ ပိတ်ချင်းစသော စပ်သောပစ္စည်းသည်လည်း။ ပဟူတံ၊ များစွာ။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ [(တစ်နည်း) ပဟူတံ၊ များစွာသော။ ပိပ္ဖလိ၊ လည်း။ အတ္ထိ။] (တေန၊ ထိုဆီဆားပိတ်ချင်းစသည်ဖြင့်။ အဘိသင်္ခတံ၊ ပြုစီမံအပ်သော။) သာလီနံ၊ သလေးတို့၏။ ဩဒနံ၊ ထမင်းကို။ ဘုဉ္ဇ၊ စားလှည့်ပါလော။၁ (ဋ္ဌ-၂၉၁)
၁။ပဟူတံ မယှ ပိပ္ဖလီတိ န ကေဝလံ သာလီနမောဒနံ တေလလောဏမေဝ၊ ဟိင်္ဂုဇီရကသင်္ဂိဝေရလသုဏမရိစပိပ္ဖလိပ္ပဘေဒံ(ရှိန်းခိုဇီရာစေ့ချင်းကြက်သွန်ငရုတ် ပိတ်ချင်းအပြား ရှိသော) ကဋုကဘဏ္ဍမ္ပိ (စပ်သော ပစ္စည်းသည်လည်း) ဗဟု အတ္ထိ၊ တေနာဘိသင်္ခတံ သာလီနမောဒနံ ဘုဉ္ဇာဟိ၊-ဇာ ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉။
တေလံ လောဏဉ္စ ကိတ္တေသိ, အဟိတံ မယှ ပိပ္ဖလိ။
ဧသ (ဧသော အဟံ)၊ ဤငါသည်။ သတပေါရိသံ၊ တစ်ရာသော ယောကျ်ား ပမာဏရှိသော။ ဝါ၊ အသူတစ်ရာနက်သော။၂ ဝမ္မိကံ၊ တောင်ပို့ထဲသို့။၃ ဘိယျော၊ တိုး၍။ ပဝေက္ခာမိ၊ ဝင်တော့မည်။ (တွံ၊ သည်။) (ယံ) တေလံ၊ အကြင်ဆီကိုလည်းကောင်း။ (ယံ) လောဏံ စ၊ အကြင်ဆားကိုလည်းကောင်း။ ကိတ္တေသိ၊ (ရှိသည်ဟု) ပြောဆို၏။ (တံ၊ ထိုဆီဆားသည်လည်းကောင်း။) ပိပ္ဖလိ၊ ပိတ်ချင်းသည်လည်းကောင်း။ မယှံ၊ ငါ့ အား။ အဟိတံ၊ စီးပွားမဖြစ်။ ဝါ၊ မလျောက်ပတ်။ (ဋ္ဌ-၂၉၂)
၂။သတပေါရိသံ။ ။ “သာဓိကံ ပေါရိသံ ပမာဏံ အဿာတိ သာဓိကပေါရိသာ(မ၊ဋ္ဌ၊၁၊၃၄၃)၊ ပုရိသပ္ပမာဏံ ပေါရိသံ(မ၊ဋီ၊၂၊၃၂၊ သံ၊ဋီ၊၂၊၁၁၄)”ဟူသော အဖွင့်ကို ကြည့်၍ “ပုရိသဿ+ပမာဏံ ပေါရိသံ(ယောကျ်ား၏ ပမာဏ-တစ်ရပ်တစ်သူအတိုင်းအရှည်)၊ သတံ+ ပေါရိသံ အဿာတိ သတပေါရိသော”ဟုပြု၊ (တစ်နည်း) ပုရိသာယေဝ ပေါရိသာ၊ သတံ+ ပေါရိသာ သတပေါရိသံ၊ သတပေါရိသံ+ပရိမာဏံ အဿာတိ သတပေါရိသော”ဟုလည်းကြံ။
၃။ဝမ္မိကံ။ ။ ဝမီယတီတိ ဝမ္မိကော၊ [ဝမု+က၊ မိလာ၊-မောဂ်-၇၊၁၅၊] ဝမတီတိ-အန် တတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝန္တကောတိ-အန်အပ်သောကြောင့်လည်းကောင်း, ဝန္တု ဿယောတိ-အန်သဖြင့် မြင့်မောက်သောကြောင့်လည်းကောင်း, [ဝဏ္ဏဝိကာရနိရုတ္တိနည်းဖြင့် ဝန္တဥဿယကို ဝမ္မိကပြု၊] ဝန္တသိနေဟသမ္ဗန္ဓောတိ-အန်သောအစေးနှင့် စပ်သောကြောင့်လည်း ကောင်း, [ဝန္တသိနေဟသမ္ဗန္ဓကို ဝမ္မိကပြု၊] ဝမ္မိကော-မည်၏။ (မဋ္ဌ၊၁၊၃၄၊ မ၊ဋီ၊၂၊၁၀၄၊ နီတိ ဓာတု-၁၃၄)
ကုဟကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုပါဠိဂါထာ
အဗ္ဘန္တရံ တေ ဂဟနံ, ဗာဟိရံ ပရိမဇ္ဇသိ။
ဒုမ္မေဓ၊ ပညာဉာဏ်ကင်း, အို...ရသေ့အဖျင်း! တေ၊ ရသေ့ဂုဏ်ကင်း, သင် ရသေ့အဖျင်းအား။ ဇဋာဟိ၊ ရသေ့ဆောင်ငြား, ဆံကျစ်များဖြင့်။ ကိံ၊ ဘာအကျိုးရှိအံ့ နည်း။ တေ၊ အား။ အဇိနသာဋိယာ၊ ရသေ့ဆောင်အပ်, သစ်နက်ရေအဝတ်ဖြင့်။ ကိံ၊ နည်း။ တေ၊ ၏။ အဗ္ဘန္တရံ၊ ကိုယ်တွင်းခေါ်တွင်, စိတ်ဘဝင်သည်။ ဂဟနံ၊ ကိလေသာ တောရှုပ်, ဖုံးအုပ်ခြင်းရှိ၏။ (တွံ၊ သည်။) ဗာဟိရံ၊ အပြင်အပကိုယ်ကို။ ပရိမဇ္ဇသိ၊ သူတော်ရုပ်ဆင်, အဟုတ်ထင်အောင်, သုတ်သင်လေ၏။ (ပါ-၃၉၄)
ကုဟကဗြာဟ္မဏဝတ္ထုဂါထာနိဿယပြီးပြီ။