مەم و زین/19

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
مەم و زین  (1692)  by ئەحمەدی خانی
19. دەلالەت و تەقریرا رەممالیە ژ بۆ پیرێ موافقی «ما في الضمیر» و موخالفی تەقریرێ
ئەو وارسێ علمێ دانیالی گاڤا فکری د شەکلێ ڤالی
فی الحال د رەحمێ ئوممەهاتان بێ وەزعێ تەوولدا نەباتان
لەحیان و نەقی ب یێکڤە دیتن تاجدین و ستی ب پێکڤە دیتن
شەکلێ فەرەحێ د گەل غەمێ دی بێ پەردە وی زین د گەل مەمێ دی
ئەڤ ڕەنگەهە گۆتە قاسدا پیر: مەقسوود ب مەکر و کز ب و تەزویر
ما قەت دبتن ژ بۆ تە حاسل؟ بێ ڕاستڕەوی مەحالە مەنزل
تە دگۆ کو کوڕێ د من ددینن نابێژیە من ستی و زینن
ڕۆ ژا وەکوو چوونە گەشت و سەیران وان دینە ل ڕێ دو دیدە حەیران
یەعنی کو دو کو ڕ د سەرو قامەت ڕابوویە ل وان کوڕان قیامەت
فی الحال ئەڤان دو ئافتابان دل چوویە ڤە بال دو ماهتابان
ئەو بوونە ژ عشقێ ڤان د بێ هووش ئەڤ بوونە ژ حوسنێ وان د مەدهووش
ئەو شیفتەئێ بەلایێ عشقن ئەو تەشنەئێ کەربەلایێ عشقن
ئەڤ خاتەمەئێ د وان کوڕانن ڤان ژی دو نگین د دەستێ وانن
چاوا خەملینە ئەڤ کوڕانی ئەو ژی گەڕیانە جل کەچانی
پیرێ وهە گۆتە شەیخێ رەممال من شوبهە نەما د کەشفێ ئەحوال
لێکن تو ببێژە ئەو چ ئەسلن قەنج کەشفێ بکە کو ئەو چ نەسلن
بەگزادەنە ئەو عەلی مەقامن جندی نەسەبن وە یا عەوامن؟
شەیخ گۆ کو د دینێ عشقبازی بەیعەک هەیە ئەو دبێن تەرازی
بێ شەرتێ کەفائەتێ رەوایە شەرتێ موتەعاقدان رزایە
خاسما کو کوڕێ د ڤان بژاری دوڕدانەیە یەک و یەک مراری
بەگزادەیە یەک ژ نەسلێ میران یەک ژی ب نەسەب کوڕێ دەبیران
وێ ساحرەئێ ژ بۆ نشانە دیسان خەبەرەک کرە بەهانە
گۆ: عاشق و موبتەلا و دینان مەفتوونێ ژ بۆ ستی و زینان
ئەو نابنە قابلێ حسابان ناکونجنە دەفتەر و کتابان
شەیخم تو دزانی ئەڤ جەزیرە تێکدا کوبەرا و کوردە میرە
ئحسان بکە پەردەئی هلینە ئەو هەردو مەلەک ببێژە کینە
عەهدا مە وە بت تەنێ ببینم چل زێڕی بچم ژ بۆ وە بینم
شەیخ گۆ: تو هەڕە ببین و شاقان تەفتیش بکە جهـ و ساقان
هەرچی کو دبێژن ئەو عەلیلە ئەو عللە ژ بۆ تە ڕا دەلیلە
بنمێ خوە ب سوورەتێ تەبیبان بێ پەردە دبینی وان حەبیبان
گاڤا کو تە دیتن ئەو مەلەک وار کەشفە ژ قوماشی ژی خەریدار
خاسما کو د دەستێ وان نگینن مەنقووش ل وان ستی و زینن
ڕابووڤە عەجووزە شوبهی لوقمان سەر تا ب قەدەم دەوا و دەرمان
قاروورە و حوققە نشتەر و کیس هلگرتن ئەوا خەبیسەتەلبیس
دایی بەغلا خوە چەند کتێبەک دنما ب حەکیمەکێ عەجێبەک
حازر خوە گهاندە پیشەکاران فی الحال بوویە نەدیم و یاران
وان گۆ: تو ژ کووڤە تێ چ پیری؟ غالب تو ژ علمەکی خەبیری!
گۆ: گەر چ کو زاهری حەکیمم زێدە ب دو عللەتان عەلیمم
زائل دکم ئەز قەوی دو ژانان دەردێ بەدەنان و دەردێ جانان
وان گۆ: تو ژ بۆ مە ڕا خەبەر دە دەردێ کو ل جانی بت چ دەردە؟
وێ گۆتی کو هوون مەگەر نەبینن وی دەردی عەلامەتن نەهینن
ئەو دەردەکی زێدە بێ مەجالە سححەت ژ وی دەردی ڕا مەحالە
دوور بت ژ وە ئەو گەلی رەوالان ئەو بەرقە د سوورەتێ شەپالان
گاڤا ڤەددەت وەکی برووسکە بێ شوعلە و پێت و بێ چرووسکە
بێ جەرحە و قەرحە و برینە ناڤێ ل وی دەردی هەر ئەڤینە
ئەمما وە دسۆ ژتن هناڤان خوونا دلی تێ ژ هەر دو چاڤان
وان گۆتنە وێ کو خەیری مەقدەم حالا نەخوەشن ژ مە دو هەمدەم
ئحسان بکە هەر دووان دەوا کە دەرمان کە ب نەوعەکی تو ڕاکە
هەر چی تو دبێژی ئەم وەسا کین هەر چی تو دخوازی ئەم ئەدا کین
پیرێ خوە گهاندە نک مەریزان وەقتێ فکری د وان عەزیزان
وێ گۆتە ب هەمدەم و دەلیلان: تەنها مە بهێلن و عەلیلان
دا ئەز بکەرم ڤی دەردی تەشخیس پاشی بکم ئەز دەوایی تەلخیس
هەڤڕێ هەمی چوونە دەر ژ باوان پیر ما و تەنێ د گەل دو لاوان