شیرین و خوسرەو/18

by خانای قوبادی

←17

شیرین و خوسرەو  (1735)  by خانای قوبادی 18. قهر کردن خسرو از هرمز و رفتن به ارمن و در میان آب به شیرین رسیدن

19→

شوعەرای شیرین نەزم سانیی «نیزامی»	بەی تەور کەرد ڕەقەم ئەی نامەی نامی
چون خسرەو شاپوور دانای قەڵەمزەن	جە باب شیرین کیاست وە ئەرمەن
«دائِم الأوقات» دڵ بێ قەرار بی	پەرێ ئەحواڵێ نە ئینژزار بی
بەڵێ سوب تا شام، شام تا بە سەحەر	جە فورت ئیخلاس بەستەبێش کەمەر
وێنەی غوڵامان جەفا بوردە پێش	مکەردش خدمەت هورمز بابۆی وێش
تا جە کەچ گەردیی چەرخ بەد ئەندێش	یەک چەشمە زەخمێ واقیع بی پەرێش
ماچان جەو دەمدا شەخسێ شەڕ ئەنگێز	سکەی زەڕش دا بە نام پەروێز
کیاست بە هەر شەهر ئەو فیتنەی ئەییام	تا کە شایع بی جە لای خاس و عام
بە کردەی ئەو شەخس شووم شەڕئەنگێز	مونحەریف بی تەبع هورمز جە پەروێز
ئاوەردش نە دڵ شای سکەندەر تەور	بکەرۆش مەحبووس نە ڕووی عەرسەی دەور
پەی چێش کە ترسا جە سام و جەورش	جە خیشم حەزیم تەهەمتەن تەورش
شەوێ پەرێ حەپس خوسرەو دا تەدبیر	غافڵ بی جە کار بازیچەی تەقدیر
نەزاناش خوسرەو بە بێ دەردسەر	چون باز شەش دانگ بەر مشۆ وەبەر
مەعلووم بۆ جە لای بزورگان دەور	ساحێب کەماڵان شێخ نیزامی تەور
نە عەرسەی دەوران هەرکەس پاکبازەن	ئیمەن نە ئافات چەرخ ناسازەن
هەرکەس جەی دنیا بە ڕاسیشەن مەیل	ئەر تێغ بوارۆ جە ئاسمان چون سەیل
دەست حیفز زات بەخشندەی داوەر	بی شایبەی کیزب مبۆش بە یاوەر
ئاخر جەی قسەی فیتنەئەنگێز	جەی بێ دەماخیی شا جە پەروێز
«بزورگ ئومێد»یش هەم بی باخەوەر	تەڵەب کەرد خوسرەو بەور هونەروەر
وات نیەن جە لای هورمز شنەختت	ستارەی میڕڕیخ ئامان نە بەختت
سەڵاح هەر ئێدەن ساحێب عەقڵ و هۆش	حەرفم چون دانەی دوڕ بکەر نە گۆش
تا چەندێ جەی ئەهل شووم بەد گەوهەر	بشۆ بە جایێ قەتع ئولفەت کەر
تا کە بزانمێ جە بازی گەردوون	چێش مبۆ حاسڵ، چ تەور مبۆ، چون
خوسرەو دیش ئاشووب دەور زەمانە	بە قەسدش گرتەن بەی تەور بەهانە
شی بە مشکۆی وێش بە خاتر غەمین	وات بە مشکۆیان دەستەی زوڵف چین چین
من چون جەی وەتەن تەبعم بێزارەن	چەند ڕۆ پێم مشۆ، عەزمم شکارەن
بەڵێ ئەمانەت شەخسێ سۆسەن خاڵ	سەرتاپا بێ عەیب، جەمین وێنەی لاڵ
بە میشکین توڕڕەی توغرای زوڵف دێز	گرتەن حاشیەی بووم ئافتاو بێز
جقەی زەڕ پێکان شۆخ دڵپەسەند	شاهانە دەستوور نە پێچ شەوبەند
خەیلێ ساحێب حوسن، بوڵەند دەماغەن	وێش وێنەی تاوس، ئەسپش چون زاغەن
هەروەختێ ئەو شەمع چون تەجەللای توور	ڕەوشەن کەرد مشکۆم بە شەعشەعەی نوور
با جە لاتان بۆ ئەو زوڵف بۆ عەنبەر	قەدرش بگیران جە من زیاتەر
ئەگەر جەی مشکۆی سەبز مینا ڕەنگ	چون غونچەی نەوخێز خاترش بی تەنگ
بە هەر سەحرایێ ئەو شۆخ دڵبەند	تەبع شەریفش مکەرۆ پەسەند
پەرێش یەک قەسرێ ئاڵای بۆ عەنبەر	بسازدێ خاستەر جە قەسر قەیسەر
جە مەشریق چون شەمس خاوەری خێزا	سوپای شەو جە شەوق شۆڵەش گورێزا
خوسرەو سوار بی چەنی چەند غوڵام	ڕوش کەرد نە ئەرمەن بێ سەبر و ئارام
جە تەرس هورمز چەند شەوان و ڕۆ	چون نەسیم تەی کەرد سارا و دەشت و کۆ
تا یاوا بەو جا شیرین دڵبەر	ئێش مەگرت گوڵاو چون حەوز کەوسەر
خاسە غوڵامان ئەو شای جەم مەقام	چۆگە نە جایێ گرتشان ئارام
بە تەنیا خوسرەو دانای کەمەر لاڵ	ئاما بە نەز ئەو ئاو چەشمەی زوڵاڵ
جڵەو هۆرکێشا کەرد نزارەیێ	دیش نە چشمەی ئاو یەک مەهپارەیێ
بە سیلسیلەی زوڵف گێسووی بۆ عەبیر	کەردەن چەشمەی ئاو بە حەڵقەی زنجیر
ماوی پەرەندێ زێبای هیندی باف	وێنەی سپی سەوڵ بەستەن نە ڕووی ناف
ماوەردش پەنجە بە ڕووی سونبوڵدا	پەخش وەنەوشەش کەرد نە دەور گوڵدا
چونکە ئەو گوڵ بووم شەکەر ڕێزەی ڕاز	سونبوڵ گرتەبێش نەرگس پێش نیاز
نەدیش کە خوسرەو مکەرۆ نیگاش	مەشغووڵەن بە سەیر جە سەر تا وە پاش
سا وەختێ شیرین ئەو شای جەم جەمین	بەراما چون خۆر نە هەور میشکین
دیش کە سوارێ ڕەعنای ڕۆسەم ڕەنگ	مکەرۆ نیگاش مدران وە بێدەنگ
وێش وێنەی هومان، ئەسپش تەزەروی	ڕستەن نە ڕووی زین چون سەهی سەروی
چارش هەر ئێد بی بە دەستەی سونبوڵ	بپۆشۆ چۆگە کۆی خەرامان گوڵ
لەرزا چون سیماب نە چەشمە ئاودا	پەخش کەرد بە تاجیل میشک بە ئافتاودا
خوسرەو دیش ئەو شەخس شۆخ بۆ سونبوڵ	بە شاخ ڕێحان پۆشا دەستەی گوڵ
ڕەسم بی شەرمی نەدی باب وێش	جەوانمەردی کەرد ڕۆ گێڵنا وێش
مەعلووم بۆ جە لای ئەهل خیرەدمەند	ساحێب کەماڵان دانای دڵپەسەند
مەنشوورەن جە عام جەی وەرتەر بیەن	شێر سەید ئەفگەن زەبوونگیر نیەن
چۆگە ئەو سالار سکەندەر شکۆ	زەبوونگیری باب وێش نەدی ئەو ڕۆ
هۆرێزا دەرلاد چون جەوانمەردان	جە سەیر شیرین وێش کەرد ڕووگران
شەکەر لەب کە دیش غافڵەن پەروێز	پۆشا ڕەخت و شی نە پشت شەودێز
بەڵێ نە دڵدا ئەو زوڵف عەنبەر بۆ	واتش هەی یاران یە خوسرەو نەبۆ
ئەی شکۆ و شەوکەت شاهی کە پێشەن	ئەر درۆ نەبۆ خوسرەو یە وێشەن
ئەمما شنەفتم ئەو ڕۆ جە شاپوور	ئەو جەمشید تەبار کەیخوسەرو دەستوور
ڕەختش شاهانەن، شۆخەن، دڵپەسەند	بەرگش جە لاڵەن تەمام دانەبەند
هەرچەند مورغ دڵ پا بەستش بیەن	پۆسمە شنەفت نیشانش نیەن
ئێد وات وێنەی بەرق شەهاب ئەنجوم	پەڕان کەرد شەبدێز تا نە چەم بی گوم
دمای یەک ساعەت ئەو شای موکەڕڕەم	دیا نەو چەشمە کەس نەدی وە چەم
عەجەب مەند خوسرەو شای والا گوهەر	وات بەی چەسپانە چۆن بەرشی وە بەر
هەرچەند وێنەی باد ئەسپ ئاوەرد وە دەو	جە هیچ کۆ نەبی، نەدی شۆن ئەو
پەیاپەی پەیوەست کێشا ئاهـ سەرد	خەستە بی جە داغ، پەشێو بی جە دەرد
چەند ساعەت بە دەور چەشمە و میرغوزار	گێڵیا دەورش دا چون پاچەی پەڕگار
شۆنش هەر نەبی پاسەش بی حاسڵ	چون دیگ پڕ جۆش دەروونشدا کوڵ
خەم بی چون گۆشەی کەمان قامەتش	جە مەجنوون بەدتەر سەخت بی زامەتش
وات بە وێش خوسرەو بیناییت کۆڕ بۆ	جە ئێد خراپتەر زامت ناسۆر بۆ
شابازێ بەو تەور شەش دانگ شاهی	ڕشتەی دەست سونع فەیز ئیلاهی
بەرت کەرد جە دەس هەی کەم فام شێت	یانەی وێت وێران کەرد بە دەست وێت
دەی سا هەر بگێڵ بەی دەشت و دەردا	کۆ کۆ کۆگای خاک بکەر وە سەردا
یانێ چێش نەفام نە ڕووی عەرسەی دەور	بگنۆ نە دامت شابازێ بەی تەور
جە ڕای نادانی بکەریش غافڵ	بەرشۆ نە دامت سەعیت بۆ باتڵ
ئەڵڵا چ بەدبەخت ناپوختە و خامی	عەجەب بێ شعور شێت و کەم فامی
تۆ غافڵ سازی یەند نەچیر وێت	تا بەرشۆت جە دەس بەی تەور بەیۆ پێت
سا کە فراوان بێ قەراری کەرد	ئاخر بی خامۆش کێشا ئاهـ سەرد
فەرماش بە یاران ئێد کە من دیەن	بەی شۆخی و ڕەندی هەر پەری بیەن
پەری پەرێ کەس نە عەرسەی ئەییام	پووچەن عەبەسەن نمەبۆ نە دام
ئێد وات چون نەسیم زمستان سەرد	ڕۆ نە «دار الملك» ئاڵای ئەرمەن کەرد