سنڌ جي مختصر تاريخ/سبق پنجويھون
| ←سبق چوويھون | سنڌ جي مختصر تاريخ (1920) by سبق پنجويھون: ميان محمد مرادياب ڪلھوڙي جي حڪومت |
سبق ڇويھون→ |
پھرئين ئي سال ۾ ڪڪراله جي ڄام فساد ڪيو. ميان محمد مرادياب انھيءَ تي ڪاھ ڪري کيس جيتيو ۽ قيد ڪيائينس ۽ سندس ملڪ ھٿ ڪيائين. تنھن کان پوءِ ٻه ورھ ميان آرام سان حڪومت ڪئي پر حڪم ھلائڻ نه آيس. ماڻھن کان پيسن جي تنگ طلبي ڪرڻ لڳو ۽ پاڻ عيش عشرت ۽ ناچ راڳ کي لڳو. تنھنڪري سردار ناراض ٿي مير بھرام ٽالپر جي صلاح سان ميان جي رهڻ جي جاءِ کي وڪوڙي ويا ۽ هن کي ۽ سندس خاص نوڪرن کي قيد ڪري کيس گاديءَ تان لاهي سندس ڀاءُ ميان غلام شاهه کي گاديءَ تي وهاريائون. انهيءَ ڪري سندس سڳو ڀاءُ احمد يار خان، جو خدا آباد ۾ ھو، سو ناراض ٿي دنگو ڪرڻ لڳو ۽ سندس ٻيو ڀاءُ عطر خان، جو بادشاھ وٽ اول ھو، سو بادشاھ کي راضي ڪري پنھنجي نالي پروانو لکائي سنڌ ۾ آيو. ميان غلام شاھ لاچار ٿي پنھنجن ڪن سردارن سان ٿر ڏانھن نڪري ويو ۽ محمد مرادياب قيد مان نڪتو.
عطر خان ماڻھن کي خوش رکي نه سگهيو ۽ خزانو به خالي ٿيڻ لڳو. بادشاھ کي محصول پھچائڻ لاءِ ماڻھن کان سختيءَ سان اوڳڙ ڪرڻ لڳو. ملڪ جو اھو حال ڏسي ميان غلام شاھ ٿر مان ڦري بھاولپور مان لنگهي روھڙي ۾ آيو. اُتي سندس ٻئي ڀاءُ سنڀري ساڻس وڙھڻ آيا. ڏاڍي جنگ لڳي. آخر عطر خان ھارايو ۽ ڀڄي ويو ۽ ميان غلام شاھ فتح ڪري سيوھڻ آيو ۽ اُتان وري محمد آباد ۾ اچي رھيو.
عطر خان ڀاءَ سوڌو قلات ڏي ڀڳو ۽ اتي بادشاھ کان افغانن جو لشڪر وٺي وري سنڌ ھٿ ڪرڻ لاءِ آيو. ھو ميان غلام شاھ سان وڙھيو پر نيٺ نااميد ٿي انھيءَ سان صلح ڪيائين، جنھن موجب ملڪ جا ٽي حصا ڪيا ويا. ھڪڙو حصو شاھڳڙھ کان نصرپور ٺٽي تائين ميان غلام شاھ کي مليو ۽ ٻيو باقي ملڪ ٻن حصن ۾ ھنن ٻنھي ڀائن کي مليو.
سگهوئي انھن ٻنھي ڀائن جي وچ ۾ اڻبڻت ٿي. احمد يار خان دھليءَ جي بادشاھ ڏي ڀڳو ۽ پنھنجي نالي پروانو لکائي آيو. پٺ تي غلام شاھ وجھه ڏسي عطر خان تي ڪاھ ڪئي. عطر خان ڊپ کان ملڪ ڇڏي ھليو ويو ۽ ماڻھو ميان غلام شاھ جي اچڻ ڪري ڏاڍا خوش ٿيا. ٻئي سال ۾ عطر خان مدد وٺي سنڌ ۾ آيو. ميان غلام شاھ اوٻاوڙي وٽ وڃي گڏيس. سندن وچ ۾ جنگ لڳي. عطر خان شڪست کاڌي ۽ ميان غلام شاھ فتحياب ٿي نئي (نئين) ٻڌل شھر شاھپور جي ۾ اچي لٿو.
انھي وقت ڌاري لاڙڪاڻي جي پاسي کوسن ۽ ڪڪرالي جي پاسي ڄام ڏيسر فساد ڪرڻ لڳا. غلام شاھ لشڪر موڪلي ھنن جو ملڪ کسي پنھنجي ھٿ ڪيو ۽ کوسن جي سردار کي ماري کين سيکت ڏنائين.
ٻئي سال ۾ ميان غلام شاھ کي شاھي سند ۽ خلعت آئي، جنھن موجب ھو شاھ وردي خان جي خطاب سان سنڌ جي صوبي تي حاڪم مقرر ٿيو.