سنڌ جي ادبي تاريخ/ڀاڱو پهريون/01
ڪنهن به ملڪ جي ٻوليءَ ۾ گذريل زماني يا هلندڙ زماني جي علم وارن ماڻهن جا جيڪي خيال نظم يا نثر ۾ ڪتابن ۾ لکيل هجن، تن لکيتن کي چئجي ٻوليءَ جو ’علم ادب يا لٽريچر (Literature) يا ساهتيه‘ دنيا ۾ اهڙي ڪا به قوم ڪانهي، جنهن کي پنهنجي ٻوليءَ ۾ ڪجهه نه ڪجهه ’علم ادب‘ يا لٽريچر نه هجي. سڌريل قومن جو علم ادب سڌريل ۽ گهڻو ٿئي ٿو ۽ اڻ سڌريل قومن جو ”علم ادب“ وري ان قوم جي حالت سارو ٿئي ٿو. جيڪڏهن ڪنهن قوم ۾ پنهنجي ديس جي گذريل حالتن بابت نظم يا نثر ۾ ڪجهه به موجود نه هجي، ته اها قوم هوند گهور اوندهه ۾ هٿوراڙيون ڏيندي نظر اچي. دنيا جي ڪهڙي به اڻ سڌريل قوم، جا لکي پڙهي به نه ڄاڻندي هجي، تنهن وٽ پنهنجن وڏن جي بهادريءَ جا داستان، غم ۽ خوشيءَ کي همٿائڻ وارا ڪلام، لکيل صورت ۾ نه، ته به زباني روايتن طور نظم يا نثر ۾ ضرور موجود هوندا. گذريل زماني جي علم ادب يا ساهتيه، هلندڙ زماني وارن ماڻهن لاءِ ۽ هلندڙ زماني جو علم ادب ايندڙ زماني وارن ماڻهن لاءِ نهايت سچي رهبري ۽ رهنمائي ڪري ٿو.