دیوانی مەولەوی/ب
باعیسی وجوود جە ماهـ تا ماهی
[edit]| باعیسی وجوود جە ماهـ تا ماهی | دەلیلی ئیسبات سونعی ئیلاهی |
| زیای بیناییم، نووری چەمانم | سەرمایەی حەیات دین و ئیمانم! |
| من وێم مزانوو بێئەمریم کەردەن | ئیتاعەی فەرمان عەبدیم نەبەردەن |
| عومرم سەراپا غەرقی غەفڵەتەن | زادی ئاخرم باری خەجڵەتەن |
| بەڵام مشیۆ تۆ وە فەزڵەکەی وێت | کردەی من نەبۆ بەهانە پەرێت |
| ئیغماز کەی جە گرد نابەکاریی من | جە ڕوو سیایی و بەد کرداریی من |
| پەی من کافییەن ئەی گرد ئینفیعال | بۆ بە ڕەحمی وێت بکەرەم پاماڵ |
| مەدیە وە تۆمار کردەی ویەردەم | بدیە وە زەردیی ڕوخسار ئاوەردەم |
| هەرچەند شایستەی عەفوت نەداروون | ڕووی شەرمەندەگی وە دەرگات ماروون |
| جە بەحری کەرەم بێبەشم مەکەر | شەڕی نەفسانی جە ڕاگەم لابەر |
| تا بە فەزڵی وێت بوانیمەوە | جە دەس هەوای نەفس بسانیمەوە |
| بەڵکم جەی ئاخر پەی وێم فکرێ کەم | تەدارەک پەی چەند تەزبێح زکرێ کەم |
| بەڵام بەو شەرتە چەنیم قبووڵ کەی | بەهانەی ئەسباب عەفوم وسووڵ کەی |
| نەفسی بەد کردار، بێدینی بەدبەخت | شوومی سەرگەردان خەیاڵانی سەخت! |
| پەی چێش عادەتت وە گوناهـ کەردەن؟ | ژاری مەحروومیی ڕەحمەتت وەردەن |
| ڕاگەی حەقیقەت جە ویرت شییەن | یادت پەی مەحبووب حەقیقی نییەن |
| مووتنی ئەسڵیت نە خاتر لوان | مێخی مۆبەتت نە ڕووی خاک کوان |
| دایم گورفتار ئارەزووی خامی | یەکسانەن پەرێت نیکی و بەد نامی |
| گا خەریکی دەرد هەوای مەجازی | گا مەشغووڵی کەسب کیبر و نیازی |
| گا غەرقی هەوای وەسڵی نازاری | گا حیرەتزەدەی ڕوخساری یاری |
| هیچ هۆشت نییەن حەق خەبەردارەن | فەردا ڕۆی حیساب میزانی کارەن |
| فکرێ کەرەوە، وادەی لواتەن | وەختی شێویای شەوقی سەوداتەن |
| باوەرە وە دەس زادێ پەی سەفەر | وێت نەو سەفەردا بێتۆشە مەکەر |
| وە دەرگای حەق بەر، ڕووی پەشیمانی | عوزر ئاوەریکەر کردەی نادانی |
| بەڵ لیباسی عەفو بکەرۆت خەڵات | جە وەختی مەردەن بدەرۆت نەجات |
| وە نسیوت بۆ سەرمایەی ئیمان | نەوی وە ڕیشخەند سوخرییەی شەیتان |
| وە ڕۆی مەحشەردا بگێڵی دڵشاد | جە قەیدی عیسیان دڵت بۆ ئازاد |
بینایی دیدەم تۆ وە سڵامەت
[edit]| بینایی دیدەم تۆ وە سڵامەت | دیدەنی دیدار کەوت ئەو قیامەت |
| ئەر بینش نییەن، هەی ئاواتوازم | باز هەر تەسکینەن گۆش وە ئاوازم |
| وە دڵدا تەفسیل زەلیلی ویەرد | چێش جە ئەوەڵدا ئاخرش ئاوەرد |
| باز بێتاقەتیم نە ڕووی پەردەوە | دەرگای گوزەرگای چەند فەرد کەردەوە |
| هورێزا و پێچ وەرد دووی کوورەی دەروون | ئاو ئاوەرد، بەڵ هوون، نە دیدەی گەردوون |
| ڕێزا جە سەردا بڵێسەم کەم بی | ئەسباب تەحریر ئەی چەند فەرد جەم بی |
| باز چێش بۆ یاران دەروون پڕ داخەن | ئەغیاران دەماخ دڵ وە پەرداخەن |
| سەرد بییەن گەرمیی شەوقی هامفەردان | گەرمەن سەردیی زەوق جەرگەی هامدەردان |
| ڕێزان سەوزەی گوڵ مەعاریف وە گڵ | چۆڵ بییەن چەمەن جە سۆزەی بڵبڵ |
| نیگای ئیلتیفات گۆشەی چەم کەمەن | ڕووی دەشتی سەفای ئەهلی دڵ تەمەن |
| حەڵقەی خەفیەی زیکر ناڵەی هەزار ڕەنگ | چوون حەڵقەی دەرگای وێرانان دڵتەنگ |
| مشێو جە گرد لا زاری و شیوەن بۆ | جە کام لا؟ لای دۆس، کام دۆس؟ وێنەی تۆ |
| کەی؟ ئێستە، پەی کێ؟ پەی دیدەی مەعدووم | چێش بییەن؟ بییەن جە دیدە مەحرووم |
| یانێ های ڕاسەن، یا قسەی ناسەن | دیارەن کردەی چەپگەرد هەر پاسەن |
بەرزان هیلال تار وەروان قەرار دا
[edit]| بەرزان هیلال تار وەروان قەرار دا | غوڕەی شاری شۆر دڵان دیار دا |
| نەسیم وە بۆی چین چنووری ڕووی هەرد | سوب سەباحولخێر دەماخی دڵ کەرد |
| جە پرژەی شەونم نە تۆی پەردەوە | نەرگس مەسمەس چەم وڵاو کەردەوە |
| سەوزە وستەن فەرش ئەو چەمەن دەس دەس | گوڵان جام وە دەس بوڵبوڵان سەرمەس |
| مەنعم مەکەردێ گرانەن دەردم | ئەر شێویا بۆ قافیەی فەردم |
| فەریاد جە شۆرەی ئەرزی چارەی من | هەر سەوزەی موراد من نا دیارەن |
| داد جە هەوای شووم بەد ستارەی من | هەر نەو گوڵاڵەی من نە پێوارەن |
| یا وەلوەلەی دەف شا دەروێش، جۆشێ | بەو سەدای ڕیشەی دڵ ئاشناوە |
| یا جۆشی سەمتوور موتریب، خرۆشێ | چەنی ئەی دوو فەرد حەسرەت مەعناوە |
| بەڵ سەوز ببۆ تۆم ئارەزوەکەی دڵ | های چەمە دەخیل شەوێ شەونمێ |
| بەڵ ڕوو بنمانۆ ئەو نازک نەو گوڵ | دەمە نەسیمێ وادەی سوب دەمێ |
بەزمی هامفەردان یاری مۆبەت کێش
[edit]| بەزمی هامفەردان یاری مۆبەت کێش | یەک ئیمشەو دەفێ دەروێش، های دەروێش |
| باوەر نەکۆڕەی وەلوەلەی دەفدا | ڕووی پەند و تەوبێخ وە هەر تەرەفدا |
| ڕووی پەند ئەو یاران دڵ وە جەهد و جەخت | ڕووی تەوبێخ، ئەو لای مەعدوومیی بەدبەخت |
| واچە هەی دڵەی ئەبلەی بێخەبەر | هورێز ساتێ تەرک خاوی شیرین کەر |
| «شەوەن، خەڵوەتەن، ماڵ بێئەغیارەن | ئاڵەم گرد وتەن، دۆس خەبەردارەن» |
| نەوا میهمان بۆ تۆ نەوینی کەس | خەفەت بۆ پەرێت تا ئاخر نەفەس |
| دیدەت تۆزی غەیر نیشتەنش وەنە | جە جۆی سەوزەی دڵ ئاوێش دەر پەنە |
| وەر تۆ بیناییت پەردەش ها نە سەر | ئەو تۆ موینۆ جە تۆ زەریفتەر |
| ئەمجار یاد کەر عومر عەبەس ویەردەت | باوەر وە خاتر ناپاکیی کەردەت |
| سەر ئەفگەندە بەر چوون شەرمەساران | چەمەی چەم هورکەر چوون سەیلی واران |
| بەڵ شۆرۆ بەو ئاو کەرەم فراوان | بابەت وە بابەت سیاهەی تاوان |
بوڵبوڵی گوڵشەن بێ نام و نەنگی
[edit]| بوڵبوڵی گوڵشەن بێ نام و نەنگی | تەزەروی سەر سەرو باغچەی بێڕەنگی |
| نوختەی ئینتیهای دائیرە تەمام | نەی دەسی نەیچی تووتیی دیای جام |
| یانەی دڵ وە فەیز ڕای مەولا ناوا | تەواری تەڕلان لان مەولان ئاوا |
| پایەت بوڵەند بۆ، سایەت فراوان | پەی پەی کەردەی ڕەم دیدە سیاوان |
| ئاهووی توونی دڵ وە بۆی ناف ئاوا | تار بی نە جەڵەو گەرمەسێر ماوا |
| ڕەم کەرد، مدراوە، دیاوە مەس مەس | پەی هەردی بارگەی تۆ گومەتەش بەس |
| پەرێش کەر سای وەڵگ هیممەت وە یاتاخ | نەکەرۆش سەردیی ئێڵاخ بێدەماخ |
| چووزەی سەوزەی هەرد فەیزی تۆ وەرۆ | گەردش نەپای کاو لوتفی تۆ کەرۆ |
| نەواچی من پیر ئیفتادەی دڵ ڕێش | ئیسە چەنی مەیل ئازیزانم چێش |
| تا یاران نیگای نیهانیشان بۆ... | پیران مشیۆ تاف جوانیشان بۆ |
| پەی چێش مەیلی لەیل پیریش مەحاڵەن؟ | سەنەی باڵغیش سەد هەزار ساڵەن |
بنچینەی شادیت جە دڵ بەر ئاوەرد
[edit]| بنچینەی شادیت جە دڵ بەر ئاوەرد | جە ڕای مۆڵەت دوور هەر چێوەت کەرد، کەرد |
| ئیسە ئەی تاڵی و قین گرتەت پەی چێش؟ | ئەی تۆ بەستەی زام لابەردەت پەی چێش؟ |
| باری ئەی مەینەت گرد نەوۆ کافی | تەمات زیاد کەرد جە بێئینسافی |
| تەرسی بێسامان زەحمەت جە لای من | جەوری دڵبەرەن مەنیەی نە ڕای من |
| هەڵای هەی ماچی گیرت نەوەردەن | بۆی شەمامەی ئێش عەشقت نەکەردەن |
| من دەردم پەیکار نازی دڵگیرەن | دەوای زامانم زامداریی تیرەن |
| بێشەرتیش دۆسی، قارش وەفامەن | مەزەی قین لەزەت، جەفاش سەفامەن |
| ئەر هەر سات دەردێ دەردێوتەر چەنی | بەیۆ، ماچوون ئاخ پەی دەردێو هەنی |
| ئامانەن، ئەر دیت باڵا عەرعەر تەرز | عەرز کەر نەک جارێ، وە سەد سۆزی بەرز |
| بەڵ دڵوەش کەرۆ مەینەت گازەکەش | زۆر دۆ وە بازووی غەمزە و نازەکەش |
| پەیاپەی پەیپەی نە دڵەی تەنگدا | هەر خەدەنگ بەرۆ وە جای خەدەنگدا |
بێ شەرت و شۆنیت جە حەد ئەودەرەن
[edit]| بێ شەرت و شۆنیت جە حەد ئەودەرەن | ڕەحمەت ئەو یادت، وەفادار تەرەن |
| دیدەم، چون میقراز بێشەرتیت تێژ کەرد | دات جە تانتەی وەسڵ جەو پەڕش ویەرد |
| شەرت بۆ تا جەستەی خەستەی مەهجووریت | پاکتاوش کەرۆ مەردەن جە دووریت |
| جە شووم پڕ شووم ئەڵحەد سەرای خەم | جە سەروازەی هوون جۆی سەر چەمەی چەم |
| وە بۆی ئەو باڵا و خەت و کوڵم و فەم | سەرو و سەوزە و گوڵ غونچە بدۆ دەم |
| دڵەی مەینەت گاز سفتەی کۆی قەقنەس | نەبۆ وە نیشان تیری موژەی کەس |
بێنازەن ئەسباب ئەسپ و سواریت
[edit]| بێنازەن ئەسباب ئەسپ و سواریت | بێکەیفەن ئەساس خاسەی شکاریت |
| یاوەران جەمەن، وادەی شکارەن | ئای لاڵ بام سەدای تۆ نادیارەن |
| پەنهانەن سیمای سیمین وارەکەت | شێوەی کۆتەڵەن یادگارەکەت |
| خەیاڵی باڵات نە ئایینەی چەم | سەبتەن چون یادت نە دڵەی پڕ خەم |
| دڵ گوم بۆ یاگەش مەنزڵگەی چەمەن | چەم گوم بۆ یاگەش دڵەی پڕ خەمەن |
| دڵ دایم وە ویر ئەو خەیاڵ شادەن | چەم قایم مەشغووڵ نیگای ئەو یادەن |
بەڵێ خاڵۆکەم قەدیم دەستوورەن
[edit]| بەڵێ، خاڵۆکەم، قەدیم دەستوورەن: | پەی مەیزەدەی مەی کەباب زەروورەن |
| نامە و کەبابت وە مەعدووم یاوا | ئەوش نە ڕووی چەم، ئێد وە دەم ساوا |
| گەردی دەردی ئێش دەروون بەردەوە | عەشقەکەی قەدیم تازە کەردەوە |
| سێرت جە ئێشای زام نەوەردەبێ | ئیزهارت پەرێ نمەک کەردەبێ |
| جە من نمەک دای، جە قاسد کێشان | جە تۆ زامەت دای، جە زامەت ئێشان |
بەتیەی کارخانەی ئۆسای بەغدایی
[edit]| بەتیەی کارخانەی ئۆسای بەغدایی | دروومان وە تای نەی ئاشنایی |
| سفیدتەر جە مەرگ مەینەت گازەکەم | نازکتەر جە ناز جای نیازەکەم |
| چون لۆنگی مەجنوون بدەوش وەکۆڵدا | بگێڵوو وە دەشت پای سارای چۆڵدا |
| جارجار بەو گشت دەرد نەدامەتەوە | بەو قامەتی وشک پڕ زامەتەوە |
| شنۆی هەناسان نە سەر دیاران | شانۆش چون بەیداخ نە سەر مەزاران |
باڵای ئاڵای شەنگ سەد بەڵا پێوەن
[edit]| باڵای ئاڵای شەنگ سەد بەڵا پێوەن | دووکانچەی شادی دەردینان شێوەن |
| دڵ مدۆ وە دەم نێشی ئێشەوە | بی وە قەزای سەخت دیدەی وێشەوە |
بکیانە پەیکێ وە پاڕانەوە
[edit]| بکیانە پەیکێ وە پاڕانەوە | پەی کێ؟ پەی مەجنوون بیارانەوە |
| مایەی بێمەیلیت بشارانەوە | با باست نەشۆ بە شارانەوە |
بڕیا وە باڵای کاڵای ڕەئیسی
[edit]| بڕیا وە باڵای کاڵای ڕەئیسی | رجال الغیبە ئەحمەد پریسی |