دیوانی زێوەر/ئەوەڵ و ئاخیرم نەزانی و جەهالەت بوو
| ←بەشی تورکی | دیوانی زێوەر (1948) by ئەوەڵ و ئاخیرم نەزانی و جەهالەت بوو |
ئەو ڕۆژەی کە ناردمیانە قوتابخانە تەسادفی نەورۆزی کرد، مامۆستاکەم وەرەقەیەکی نەورۆزنامەشی دا بە من پارەی بۆ بەرم، مناڵان لە هەموو لایەکەوە هەڵئەپەڕین و نەورۆزنامەیان ئەخوێندەوە، منیش سەیرم ئەکردن. نەمئەزانی بیخوێنمەوە، کە هاتمەوە ماڵەوە دەستم کرد بەگریان، باوکم وتی بۆچی ئەگری ئەوە پارە بۆ مامۆستا، ئەوەش بۆ خەرجی خۆت، وتم بۆ پارە ناگریم، ڕەفیقەکانم هەموو ئەم کاغەزە ئەخوێننەوە من هیچ نازانم، وتی ڕۆڵە عاجز مەبە من فێرت ئەکەم، مقدارێک لەگەڵم خەریک بوو شیعرێ فێربووم «نوروز شد نوروز شد» ئەمجار وام زانی میرزا شەفیعم، خولاسە چەند ساڵێ لە قوتابخانە دەوامم کرد ئیملا و ئینشایەکی مختەسەر و سیادێکی چاکم پەیدا کرد لەو زەمانەدا مشاعرە باز بوو منیش ئەی شدە و افتاب و غەزەلی حافز و کلیاتم ئەغلەب لەبەربوو، کەس نەبوو لە مشاعرەدا مەغلوبم بکا.
هەوەسی قوتابخانەم نەمابوو بە واستەی نزیکی ماڵەکەمانەوە بە مزگەوتەوە مەیلی خوێندنی فەقێکانم کرد «مجاوەرە بە تەئسیرە» زۆرم پێ خۆش بوو منیش دەور بکەمەوە «ئیلی بابەی» پێوە بلەرێنمەوە وەکوو عادەت بوو دەستم کرد بە تەسریف و عەوامل، لەم کتێبانە چەند ساڵ دەوامم کرد: نحو، صرف، وضع و استعاره، منطق كلام و باقی علومی مستەعملە لە هەر شتە شتێکم خوێند ئیتر وامئەزانی خۆم تەفتازانی زمانم، لە ئاخریدا لە عیلمی هەیئەت و حکمەت و حساب لە خزمەت عرفان ئەفەندیدا دەوامم کرد غروورێکی وام بەسەردا هات لە دڵا ئەم وت، ئیمامی شافعی، ابن حجر چین تابع بە قسەی ئەوان بم، ئەوان عەرەب بوون عەرەبی و سەرف و نەحوێکیان زانیوە و حەدیسی زۆریان لەبەر کردووە، حەدیس و ئایەتەکانیان کۆ کردۆتەوە ناوی خۆیان ناوە «مجتهد» لە پاشا کە علمی تاریخ و جغرافیا بەعزێ لە تەبیعاتم تەعەلم کرد مەلای پێنجوین و مەکتەبەکانی سلێمانیم لا بووە نەخوێندەوار ئەموت ئەم فەقیرانە هەر شیعرێ ئەزانن ئەویش لە کتێبا، یا چەند کتێبێ ئەزانن هیچ لە دەرەجەی منا نابن، خولاسە کەوتمە ساڵەوە بەرەبەرە کتێبی تازە و مجەلەی تازە کە تەماشا ئەکەم وەکوو ئەوەڵ ڕۆژەکەم لێ هاتووە کە چوومە قوتابخانە باوکیشم نەماوە مەقالەیەکی تازەم تەعلیم بکا با وجود ئەگەر بشمایە ئەویش ئەیزانی بەعزێ محازەرەی رجالی عەسر لە غەزەتەکانا ئەخوێنمەوە هەر نازانم باسی چی ئەکا.
له الهلال والمقتظفدا بەعزێ مەقالە ئەبینم بەقەدەر نەوروزنامەکەی لێ حاڵی نابم، بۆم معلوم بوو کە زۆر جاهل و نەخوێندەوارم، بەزەییم بەخۆما دێ کە عومرم هەموو سرف کرد و تێنەگەیشتوو دەرچووم.
ژین ژمارە ٦١٨
1941/02