Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Dunajów
| ←Dunajki | Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom II Dunajów |
Dunajowce→ |
[ 224 ]Dunajów (z Pisarówką), mko, pow. przemyślański, nad rzeczką Złotą Lipą, w lesistej okolicy, od Przemyślan o 19 kil. na wschód, przy gościńcu prywatnym, prowadzącym z Narajowa na Dunajów, Ciemierzyńce, Wiśniowczyk, Lipowce do Przemyślan. Przestrzeń pos. więk.: roli or. 372, łąk i ogr. 384, past. 24, lasu 2410; pos. mniej.: roli or. 1372, łąk i ogr. 1045, past. 250, lasu 208 m. austr. Ludność: rzym kat. 757, gr. kat. 727, izrael. 182; razem 1666. Przysiołek Pisarówka przyłączony został w 1878 r. wraz ze wsiami: Rekszyn, Potoczany i Stryhańce do starostwa w Brzeżanach, z pozostawieniem tymczasowo przynależności tych gmin do rady powiat. w Przemyślanach. Urząd pocztowy i obiedwie parafie ma D. w miejscu. Rzym. kat parafia, należąca do dekanatu brzeżańskiego, fundowana w 1485 r. przez arcybiskupa lwowskiego obrz. łac. Jana Strzeleckiego (feria 2 ante festum Assumptionis B. V. M.). Kościół murowany został odrestaurowany w 1585 r. po napadzie nieprzyjaciół, poswięcony w 1766 r. pod wezwaniem św. Stanisława. Do tej parafii należą gminy: Białe, Ciemierzyńce, Kropiwna, Nowosiółka, Podusów, Poluchów, Potoczany, Rekszyn i Wicyń. W całej parafii ogólna liczba katol. 3,569, izrael. 900. W obrębie tej parafii znajduje się sześć szkół ludowych. Gr. kat. parafia należy do dekanatu narajowskiego obejmuję filią w Potoczanach z 412 gr. kat.; razem ma 1139 gr. kat. parafian. W Dunajowie jest szkoła etatowa o 1 nauczycielu. Z zakładów fabrycznych znajduje się tutaj młyn wodny i hamernia miedzi, a w Pisarówce jest również młyn wodny i gorzelnia. Zamek dunajowski był dawniej z 3 stron oblany stawem; tylko od strony wschodniej, którą do miasteczka dotykał, był przystęp do niego; było to miejsce w dawniejszych czasach bardzo obronne; od strony wschodniej gdzie nie bronił przystępu staw szeroki i bagnisty, był opatrzony wałem i fosą, a oprócz tego dwa wały i dwie fosy broniły przystępu do miasta; ślady wałów i fos dotychczas zostały; wokoło opasany był murem, który dotychczas istnieje; od strony stawu chronił go tylko mur, którego cienkość każe się domyślać, że był postawiony więcej dla niedopuszczania wody na dziedziniec zamkowy w czasie wiosennych roztopów, niż dla obrony; szerokość bowiem stawu była tak znaczną, ze nawet harmatnie dawniejsze pociski od brzegu stawu do muru dosięgnąć nie zdołały; cała forteca zamkowa miała formę kwadratu; sam budynek zamkowy jest dość długi lecz wąski, jednopiętrowy, z dwoma ku dziedzińcowi występującemi skrzydłami. Od kilku lat staw spuszczono i przeniesiono na bujne łąki. Dunajów zbudowany został w 1420 r. przez Rzeszowskiego, biskupa halickiego; [ 225 ]później należycie, jak wyżej opisano, obwarowany, wytrzymał w 1476 pamiętne oblężenie przez Turków; mężna załoga i odważni mieszkańce odparli wszystkie szturmy pohańców, którzy, nic nie zdziaławszy, odstąpili od tej fortecy. Sławny jest D. pobytem tutaj kilkoletnim Wacława Sierakowskiego, arcybiskupa lwowskiego, który z całą kapitułą lwowską był przez rząd austryacki w zamku dunajowskim internowany; liczne jeszcze z tego czasu pozostały pamiątki; arcybiskup bowiem dla pomieszczenia kanoników kazał wystawić oficynę dotychczas istniejącą, wyrestaurował wewnątrz budynek zamkowy dla uczynienia go choć trochę odpowiednim na mieszkanie księcia kościoła; malowidła al fresco na ścianach i sufitach 1-go piętra dotychczas się przechowały; również kaplica w jednem ze skrzydeł pałacowych na 1-em piętrze umieszczona, zawiera dotychczas urządzenie wówczas sprawione, pomimo, że arcybiskupi lwowscy od wieku całego tylko bardzo rzadko i to na krótką chwilę do Dunajowa zaglądają, jako do miejsca odległego od Lwowa i nieprzystępnego z powodu kilkomilowej odległości od gościńca bitego; mając zresztą w Obroszynie koło Gródka wspaniały i wygodny pałac, tam letnią porą przesiadują. Zasługę utrzymywania w dobrym stanie zamku dunajowskiego przyznać należy także rządcy tych dóbr Witalisowi Przysieckiemu, który równie jak budynek ochrania od zagłady stare dokumenta, w bibliotece zamkowej się znajdujące. Posiadłość większa należy do dóbr stołowych arcybiskupstwa lwowskiego rzymsko-katolickiego obrządku. B. R.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|