Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/841

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

wschodu a doliną Rowinki żleby od zachodu, w półn. zach. kierunku aż ku Szerokiej Jaworzyńskiej. Tu dzieli się to ramię na dwie odnogi; wschodnia wprost ku północy się ciągnąca kończy się Hołym wierchem (1475 m.); zachodnia zaś ciągnie się ponad Białką. W niej szczyty Zamki (2017 m.), Upłaz (1672 m.), Holica (1630). Tu dzieli się ta odnoga znowu na dwie gałęzie, zachodnią ponad Białką, kończącą się Czerwoną Skałą i wschodnią zdążającą ku Jaworzynie, kończącą się Skałkami (1435 m.) Wzniesienie Cz. sk. 1386 m. (pom. wojsk.), 1290 m. (Kolbenheyer). Br. G.

Czerwona Skałka, okrągły grzbiet skalisty, w Pieninach, nad Dunajcem. Br. G.

Czerwonawieś, niem. Rothdorf, wieś, pow. kościański, dominium z folw. Bożawola, rozl. 5189 m., własność Macieja Chłapowskiego.

Czerwona woda, niem. Rothwassser, wś, pow. ostródzki, st. p. Olsztynek.

Czerwona woda, węg. Vöröspatak, Czerweny potok, potok podtatrzański, wypływa z pod Ptacznika (1070 m. pom. wojsk.), w obrębie gm. Szczerby, tworzy na przestrzeni 1682 m. granicę między Liptowem a Spiżem. Płynie na południowy wschód, przerzyna linią kolejową bogumińsko–koszycką (806 m. npm.) i wpada powyżej Łuczywny do Małego Popradu z lewego brzegu naprzeciwko góry Walterowej (Valtjerova, 918 m.), głębokim wąwozem między dwiema górami: Kohlenberg (902 m.) od zachodu a Kolimberg od wschodu. Długość biegu 3 kil. Br. G.

Czerwona wola, wieś i folw., pow. konecki, gm. Pijanów, par. Mnin. W 1827 r. było tu 23 dm. i 168 mk., obecnie liczy 31 dm., 201 mk. Folwark Cz. wola z wsią t. n., od Radomia w. 98, od Końskich w. 28, od Przedborza w. 20, od Rudy Malenieckiej w. 18, od Gorzkowic w. 41, od rz. Pilicy w. 20. Rozl. wynosi m. 597 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 254, łąk m. 87, pastwisk m. 1, lasu m. 148, nieużytki i place m. 107. Płodozmian 10 i 7-polowy. Budowli murowanych 7, drewnianych 6; pokłady kamienia ciosowego. Wieś Cz. Wola osad 26, gruntu m. 269. A. Pal. i Br. Ch.

Czerwona Wola (z Czerczem), wieś, pow. jarosławski, par. rz. kat. Więzownica a gr. kat. Leżachów, o 8.9 kil. od st. p. Sieniawa. Dominium należy do ks. Jerzego Czartoryskiego.

Czerwońcowa góra, (920 m.), wierzchołek beskidzki, ob. Bystra, potok (str. 507).

Czerwone, wieś i folw. rząd., pow. kolneński, gm. Czerwone, par. Kolno. Leży o 3 w. na zach. półn. od Kolna, przy drodze bitej do komory Wincenta. Jest tu jezioro Serafiec i dwa inne. W 1827 r. Cz. liczyło 94 dm., 638 mk., obecnie jest 90 dm., 977 mk., ziemi 3355 m. Gmina Cz. ma ludn. 5139, rozległości 10194 m.; urząd gminny we wsi Zabiele, sąd gminny okr. II Mały Płock, st. p. Kolno. Ma gorzelnię, dystylarnię, browar, cegielnie 2, młyny 2, kopalnię torfu. Szkółek początkowych 3. W skład gminy wchodzą: 4 wsie szlacheckie: Gromadzyn-Wykno, G.-stary, Pachuczyn i Tyszki łabno; oraz 20 wsi włościańskich: Chaberki, Czarnice, Czerwone, Dudy-nadrzeczne, Dymki, Gietki, Gorszczyzna, Harubin, Kozioł, Kołymagi, Ludny, Nikrowizna, Ptaki, Pryski, Rupin, Samule, Ważki, Wincenta, Zabiele i Żelazne. Br. Ch.

Czerwone, niem. Czerwonnen, dwie wsie, pow. gołdapski, jedna pod st. poczt. Gołdap, druga pod st. p. Tollmingkehmen.

Czerwone Bagno, wieś, pow. suwalski, gm. i par. Jeleniewo, o 10 w. od m. Suwałk, osad 15, ludności wyznania katolickiego mówiącej narzeczem mazurskiem osób 123. Przestrzeń morgow 411, miary nowo-polskiej. Grunta lekkie, żwirkowate, brak łąk. Tuż przy wsi male jeziorko. R. 1827 miało Cz. Bagno 20 dm., 103 mk. R. W.

Czerwone Glinki, niem. Rother Lehm, węg. Vörös agyag, skaliste, strome zbocze połud. odnogi turni tatrzańskiej, zwanej Wielkim Koszarem (Stirnberg, Homlok hegy), w tak zwanych Tatrach bielskich, na ziemi spiskiej, nad doliną potoku Liebseifen, zwaną Kalkgrund, od połud. prowadzącą na przełęcz jaworzyńską pod Kopą, a od wschodu nad doliną Schächtengrund, ciągnącą się ku północy ku Tokarni (Drechselhaeuschen), stanowisku pod względem botanicznym bardzo ważnemu. Potoczki płynące temi dwiema dolinami tworzą potok Czarną Wodą zwany, który, przyjąwszy potok od Rokus płynący, wpada pod Strażką (Nehre) do Popradu. Zbocze to tworzą czerwony łupek i piaskowiec, wydobywający się na zewnątrz. Stąd też jego nazwa. Br. G.

Czerwone Wierchy, wyniosła grupa szczytów, zajmujących znaczną przestrzeń w głównym grzbiecie Tatr nowotarskich, tak nazwana od pokrywającej ją bujnej trawy, zdala czerwonawo się mieniącej. Grupa tych pięknych i dostępnych wierchów obejmuje następujące szczyty 1) Krzesanicę czyli Zadni Upłaz (2126 m. Kolbenheyer, 2136 Zejszner, 2123,6 Loschan, 2139,52 Janota); 2) Czerwony Wierch Małołącki czyli Małołączniak (2091 m. Kolb., 2105,98 Zejszner, 2088,1 Kreil, 2073 Losch., 2115,75 Janota); 3) Czerwony Wierch Upłaziański czyli Ciemniak (2118 m. Kolb., 2115 Zejszner, 2111.3 Schedius; ramię wschodnie 2161,55, ramię zach. 2074 Janota); 3) Kopę Kondracką czyli Mały Czerwony Wierch (2000 m. Kolb., 2003 Zejszner, 1992,3 Kreil, 1999,13 Janota). Do obrębu tych wierchów należą jeszcze Rzędy i Twardy Upłaz. Legły one wszystkie w głównym grzbiecie Tatr,