Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/476

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Bukaczowcami a Haliczem, o 100 kil. ode Lwowa) oddalone jest o 6 kil.; łączy je z tym dworcem murowany gościniec; od Rohatyna oddalone jest w południowym kierunkn o 17 kil. Powierzch. pos. większej zajmuje roli orn. 880, łąk i ogr. 320, past. 458, lasu 566; pos. mniej. roli orn. 1914, łąk i ogrod. 540, past. 289 morg. Ludności rzym. kat. 371, gr. kat. 1471, izrael 2452: 4294. Ma sąd powiatowy, st. poczt. i telegraficzną, tudzież parafie obudwu obrządków. Parafia rzymsko - katolicka założona w 1740 roku przez Pawła Benoë, instygatora koronnego, który założył był tu oraz i konwent oo. trynitarzy; kościół murowany, poświęcony w 1774 roku. Do tej parafii należą miejscowości: Jezierzany, Junaszków, Korostowice, Kukicze, Kuropatniki, Ludwikówka, Nastaszczyn, Sarnki dolne, Sarnki średnie, Stasiowa Wola. Parafia liczy razem 1693 rzym. kat. i należy do dekanatu kąkolnickiego. W obrębie tej parafii znajdują się oprócz w Bursztynie samym szkoły ludowe, także we wsiach Korostowice, Nastaszczyn i Sarnki dolne. Na cmentarzu bursztyńskim jako też w klasztorze sióstr miłosierdzia znajdują się kaplice, w których nabożeństwo odprarwiane bywa. W B. jest klasztor sióstr miłosierdzia, założony w 1842 roku, fundowany przez Ignacego hr. Skarba, b. dziedzica; zakonnice trudnią się leczeniem chorych i wychowaniem sierot. Grecko-katolicka parafia obejmująca Bursztyn miasto i wieś Ludwikówkę liczy 1494 dusz gr. kat obrządku i należy do dekanatu rohatyńskięgo. W B. jest szkoła etatowa męska. Ozdobą B. jest pałac i piękny ogród, a w tymże kanarkarnia, to jest ogromna klatka w kształcie domu, gdzie kilkaset kanarków się znajduje. Miasteczko według planu zbudowane należy do piękniejszych w Galicyi. W pobliżu są łomy alabastru, oraz 6 dużych mogił z wojen tatarskich (1629 klęska tatarów), a w niewielkiej odległości od tych ogromny kamień, oznaczający, według podania ludu, miejsce, w którem leży poległy dowódzca kozaków. Właśc. posiadł. więk. Stanisław ks. Jabłonowski, wnuk hr. Skarbka.

Bursztynowo, po niem. zwane Brüstenowo, Burstinowo, a urzędownie Fürstenau od r. 1875, wś włośc., pow. grudziąski, par. katol. Rywałd, ewang Radzyn; wójtostwo i urząd st. cyw. w miejscu. Wzięła swoją prastarą nazwę od bursztynu, który i teraz wynajdują i sprzedają kawałki po 40, 50, do 80 talarów; w aktach kościelnych stoi, że to miejsce nazywało się także Korale (wizyta bisk. Olszewskiego). B. ma obszaru ziemi 2570 morg., 44 dm., ludności 354, pomiędzy którymi tylko 40 kat.; szkoła jest w miejscu luterska. Od r. 1878 przechodzi kolej żelazna z Jabłonowa przez B. do Grudziądza i ztąd dalej przez Wisłę do Laskowic, która w B. ma swoją stacyą. Z historyi tyle tylko wiadomo, że B. częstym ulegało zniszczeniom. I tak zburzone zostało najprzód w wojnie krzyżaków z Władysławem Jagiełłą (między r. 1410–1414), następnie także za Kazimierza Jagielończyka (między r. 1454–1466); a wreszcie ok. r. 1667 ogień się tak bardzo srożył, że ani jedna chata nie pozostała. Ztąd to zapewne krąży pomiędzy ludem opowieść, że przez długi czas nie było po tej wiosce żadnego znaku, tylko dzikie krzaki i zarośla się tam krzewiły. Razu pewnego zginęło gzieś bydło, a pasterz nie mógł go znaleść. Aż dopiero przedarł się przez owe zarośla gdzie wieś stała i spostrzegł ku wielkiemu zdziwieniu starą, zapadłą kaplicę między krzewami, w której bydełko leżąc odpoczywało. Potem znowu zaczęli wieś budować i kościół na starem miejscu wznieśli. Ostatni szczegół o tyle zgadza się z prawdą, że w B. rzeczywiście istniał dawniej kościół katolicki i parafialny. Za polskich czasów, o ile wiemy, proboszcz zawsze mieszkał przy tym kościele, który dopiero po 1772 zaczął podupadać, tak, że go ostatecznie w r. 1817 rozebrano (Kś. Fankidejski, „Utracone kościoły i kaplice w dyecezyi chełmińskiej“). Kś. F.

Bursztyny, wś, pow. bałcki, gm. Krute, dusz męz. 202, ziemi włośc. 707 dz; ziemi dwor. 744 dz. Należały do Czarnomskich, dziś Niłusa.

Burtelki, ob. Kornatka.

Burtki, wś, pow. czehryński, nad rz. Burtką, wpadającą do Suchego Taszłyka. Mieszk. 585, wyznania prawosław., należą do parafii kochanowieckiej. Ziemi 700 dzies. piaszczystej. Należą do Jakubowskiego. Zarząd gm. we wsi Bałandynie, policyjny w m. Aleksandrówce. Kl. Przed.

Burtnekszer, jez., w okr. wolmarsko-lemzalskim, 36 w. kw. rozl.

Burty, 1.) mko, pow. czerkaski, nad rz. Nikudy, dla tego tak nazwaną, że tuż za miasteczkiem kończy się jeziorem; o 16 w. od m. Śmiły, o 65 w. od Czerkas a o 180 od Kijowa. Mieszk. 1059 prawosł., izrael. 392: razem 1451. Cerkiew parafialna zbudowana w 1829 r. przez właściciela; bożnica żydowska; w zeszłym wieku był katolicki kościół, dziś zamknięty. Ziemi nadzwyczaj urodzajnej 3814 dzies. Należy do matusowieckiego klucza hr. Orłowa. Zarząd gminny w temże miasteczku, policyjny w m. Śmile. 2.) B., albo Łyczanka, Łyczaki, pow. kaniowski, nad rz. Suchym-Kahorłykiem, wpadającym do Dniepru, o 15 w. odległa od m. Rzyszczowa, o 8 w. od W. Prucek. Mieszk. 940, wyznania prawosławnego; mają cerkiew, należą do parafii pruckiej, tamże i zarząd gmin. Zarząd polic. w m. Rzyszczowie. Ziemi co-