Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/464

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

lasu, 46 dm., 242 mk., parafia w Bielinach, położenie równe, gleba piaszczysta żytnia. Obszar dworski należy do państwa Ulanowskiego hrabiów z Wielkich Kończyc Mniszchów. 3.) B., wś, pow. Nisko, par. rz. kat. Pysznica, o 8 kil. od Niska. 4.) B., ob. Hrebenne i Milno.

Bukowina, niem. Bukowin, wś, pow. lęborski, na Pomorzu.

Bukowina, niem. Bukowine, 1.) wś, pow. sycowski, par. Drołtowice; dobra słynne z gospodarstwa przemysłowego i z zakładu zdrojowego oraz kąpielowego (woda żelazista). Do B. należy kol. Wydzierzno, zwana też Antal, niem. Annathal. Ma szkołę począt. katolicką. Leży śród gór trzebnickich. 2.) B., kol., pow. pszczyński, do dóbr Orzesze należąca. 3.) B., wś, pow. trzebnicki, mieszkańcy głównie ewangielicy, w par. kat. i ewang. Lossen. 4.) B., kol., pow. kładzki, do dóbr Deutsch-Tscherbeney należąca.

Bukowina, 1.) wieś w hr. liptowskiem (Węgry); w tej okolicy miał stać dawniej na wysokiej skale zamek Liptovar, także Vasvar i Nagyvar zwany, z którego dziś niema ani śladu, 119 mk. 2.) B., Bukovina, z przysiołkami Podeskle i Danielki, wś w hr. orawskiem (Węg.), nad granicą Galicyi, kościół katolicki paraf. Pośród ludności jest 878 Polaków. H. M.

Bukowina, rz. w pow. kartuskim, powstaje pod Bącką Hutą, na wyżynie wzniesionej 250 m. nad powierzchnię morza, wpada do rzeki Lupow (ob.).

Bukowina, księstwo B., leży we wschodniej części cesarstwa austryackiego; nazwę jego wywodzą od lasów bukowych, zalegających niegdyś gęsto kraj cały, ograniczony początkowo tylko do obszarów pomiędzy Dniestrem i Prutem. B. leży pomiędzy 47° 3′ 38″ i 48° 40′ 58″ szer. półn. i pomiędzy 42° 34′ 40″ i 44° 1′ 25″ dług. wsch., i graniczy na północ z Galicyą, na wschód z Rossyą i Mołdawią, na południe z Mołdawią i Siedmiogrodem, na zachód z Siedmiogrodem, Węgrami (Marmaros) i Galicyą. Z północy granicę od Galicyi stanowi Dniestr, począwszy od Babina, aż do Onutu, gdzie zaczyna się granica rossyjska; na wschód od Rossyi linią graniczną zamyka naprzód potok Onut, następnie Rokitna, dopływ Prutu. U ujścia Rokitny pod Nowosielicą schodzą się trzy granice: Austryi, Rossyi i Rumunii. Dalszą granicę od od strony Mołdawii stanowią: Prut, Łukawica i Molnica, aż do jej ujścia do Seretu; następnie tenże Seret do miejscowości Sinoutz (Synowce); odtąd graniczą strumienie Negriczina, Mitokul i rzeka Suczawa. Od południa linią graniczną tworzą małe strumyki: Rakowa, Somusz wielki i mały, Slatina, Walea, Kolbului; dalej Bystrzyca i potok Sarysza. Od połud. strony B. na dłuższych przestrzeniach idzie granica lądowa, a w jednym punkcie (Petryło), schodzą się granice B., Mołdawii i Siedmiogrodu. Na zachodzie granice: Teszna impuzita, Paraul, Barkului, Bystrzyca, Cybawa i Czeremosz, aż do ujścia do Prutu, następnie na krótkim przebiegu Prut wraz z dopływem Turecka; aż do Babina idzie od strony Galicyi granica polityczna. W pobliżu Kirlibaby schodzą się granice, B., Siemiogrodu i Węgier, a w pobliży Saraty granice: B., Węgier i Galicyi. Powierzchnia B. wynosi 181,6 mil kw. austr. czyli 189,91 mil kw. geogr. Najdłuższa linia od Repużyńca na Dniestrem, aż do źródeł Paraunegru wynosi 23 mile, najkrótsza od granicy galicyjskiej na zachodzie przez Wcrenczankę na północ do Onutu 4 mile. Znaczniejsze rzeki B. następujące: Dniestr wypływa z sąsiedniej Galicyi i tworzy północną granicę kraju już jako rzeka spławna. Po wyjściu z B. pod Onutem, przepływa przez Rossyą i wpada do morza Czarnego. Na B. płynie w kierunku wschodnim, ze znacznemi jednak krzywiznami na północ i południe; długość przebiegu przez B. wynosi 8 mil; Prut, zwany niekiedy Myją przez górali, wypływa również z Galicyi, na Czarnej Horze pod cypliskiem nazwanym Howerlą; na B. jest już rzeką ważną i płynie od Niepołokowiec do Nowosielicy na długość 9 i pół mili, przeważnie w kierunku wschodnim, z małem zboczeniem na południe; wpada zaś do Dunaju w Mołdawii pomiędzy Reni i Gałaczem. Biały Czeremosz tworzy się początkowo z dwóch strumieni na potrójnej granicy B., Węgier i Galicyi, i całym przebiegiem swoim tworzy granicę od strony Galicyi. W górnym biegu płynie na północ, następnie zawraca na półn.-wschód, aż do ujścia; długość przebiegu wynosi mil 16⅞; jest to jedna z najbystrzejszych rzek B. Seret (Siretele) wypływa z góry Lungul, tworzącej przełom wodostoków Seretu, Czeremosza i Suczawy, zasilający wodami swojemi wszystkie te trzy rzeki. Nazwę Seret utrzymuje dopiero nieco powyżej wsi Szipot, po złączeniu się trzech strumieni: Bursukau, Czornisz i Zwaracz. W samym Szipocie tworzy wodospad na 6 stóp wysoki, od szmeru którego (szyp) poszła i nazwa wioski. Seret pod Borhometem płynie na północ, dalej łukowato na półn. wschód; wreszcie od Komaresti na połud. wschód i tak ciągle aż do wyjścia z granic B.; wpada do Dunaju pod Brajłowem. Mały Seret (Siretele mic) wypływa pod Holalzki i pod Banillą po zlaniu się potoków: Hilcza, Komaresti i Dymitryca, nazwę swą otrzymuje; wpada do Wielkiego Seretu pod Suczaweni; rzeka ta płynie równolegle do Wielkiego Seretu i tylko przed ujściem zawraca ku wschodowi; długość przebiegu mil 10 i pół. Suczawa ma źródło w węźle górskim Łuczyna i Hreben (Grzebień),