Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/808

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मोरायस,डॉम: (जल्म: 1938 ,मुंबय ).


नामनेचो इंडो-अँग्लियन कवी.नामनेचो भारतीय पत्रकार फ्रँक मोरायस हाचो पूत.ताणें मुंबय आनी जीइस कॉलेज,ऑक्सफर्ड हांगा शिक्षण घएतलें.ताचो पयलो कवितांझेलो अ बिगिनिंग हो 1957 तं उजवाडा आयलो.ताच्या ह्या झेल्याक हॉथॉर्नडन पुरस्कार फाव जाल्लो.उपरांतच्या काळांत ताचे पोएम्स (1960),जॉन नोबडी (1965) , द ब्रास सर्पंट ,पोएम्सः 1955-65 (1966) आनी कलेक्टेड पोएम्स (1969) हे कवितांझेले उजवाडा आयले.ताच्यो चडशो कविता आत्मकथात्मक आसात.टी.एस.एलियट,ऑडन,डिलन टॉमस आनी अतिवास्तववादी संप्रदाय हांचो ताचेर प्रभआव पडिल्लो दिसता.माय सन्य फादर (1968) हें ताणें बरयल्लें आत्मचरित्र . ताचीं हेर उल्लेख करपासारकीं पुरस्तकां अशीं – गॉन अवे , अँन इंडियन जर्नल (1960) (भोंवजीवृत),द टेपेंस्ट विदिन (1970) (पाकिस्तान भोंवडेचो वृतांत),अ मेटर ऑफ पीपल (1974) हें बारा अविकसीत देशांचें प्रवासवर्णन ,मिसेस इंदिरा गांधी (1980) चरित्र बी.बी .सी आनी आय .टी.व्ही. ह्या संस्थांच्या म्हायतीपटाचें लिखाण तो करतालो.जेमिनी (ऑक्सफर्ढ),नोव्हा (लंडन),द एशिया मॅगझीन (हाँगकाँग)पॉप्युली (न्यूयॉर्क) ह्या नेमाळ्यांच्या संपादन वावरांत ताणें मोलादीक वावर केला.साध्या सोंप्या उतरांनी कविता बरोवप हें ताचें खाशेलपण.


मोरोक्को : आफ्रिका खंडाच्या वायव्य कोनशाक आशिल्लो एक देश .क्षेत्रफळ 4,58.730 चौ.कि.मी.लोकसंख्या 29,114,497(1991).अक्षवृत्तीय विस्तार 23* ते 35* 56 उतर आनी रेखावृतीय विस्तार 0*.58 ते 16*21 अस्तंत .मोराक्कोचे उतरेक भूमध्य दर्या ,उदेंतेक आनी आग्नेयेक आल्जीरिया ,दक्षिणेक अस्तंत सहारा आनी अस्तंतेक अँटलांटिक महासागर आसा. राबात ही देशाची राजधानी आसा.


भूंयवर्णन ,हवामान ,वनस्पत आनी मोनजात मोरोक्कोची चडशी भूंय पर्वतांची आसा. भूंयरचणूकेचे नदरेन देशाचे तीन वांचे जातात. 1)अटलास पर्वतांचो प्रदेश 2) अटलांटिक दर्या देगेवयलो मळांचो प्रदेश आनी 3) पर्वतांच्या चार वळी आसात.तातूंतली उतरेक दर्यादेगेक समांतर अशी रिफ पर्वतांवळ 2,400मी. उंचायेची आसा.हाय अटलासांतलें जेबल टुब्कल हें 4,165मी. उंचायेचें देशांतलें सर्वोच्च शुखर आसा. अटलांटिक दर्या देगेवयलो मळांचो प्रदेश शेतवडीक आनी गोरवां पोसपाचे नदरेंतल्यान म्हत्वाचो आसा. अटलास पर्वतांवळींचे उदेंतेक आनू दक्षिणके सहारा प्रदेश आसा. सहारा कालाहरी वाळवंटांतलो वाठार आनी पर्वताच्या प्रदेशांत हवामानांत सामको फरक आसता.पर्वतांवळींच्या वायव्येकडल्यान प्रदेशांत कडक शिंयाळे आनी उबदार गीम आसता.दक्षिण वाठारांतल्या दर्यादेदेंतल्यान येवपी वारें आनी उदेंत अस्तंतेकडच्या वाऱअयाक लागून दर्यावेळांवयल्या वाठारांनी पावस बरो पडटा.ऑक्टोबर- नोव्हेंबर आनी मे-एप्रिल ह्या तेंपार पावस पडटा .


अटलांटिक देगांचेर कॉर्क ओक झाडांचीं रानां आसात.अटलास पर्वतदेंवतेचेर सदा पाचवी रानां आसून हांगा ओक ,सिडार पाइन , युकॅलिप्टय ,फर ,जुनिपार ,सायप्रस रूख मेळटात .मोरोक्कोंत ळो वाघ,कोलो ,माकड ,रानबोकड सांप़टात .सरभोंवतणच्या रानांनी तरेकवार सवणीं आसात.


इतिहास आनी राजकीय स्थिती: बर्बर जमातीचे लोको हे हांगाचे थळआवे रावपी .इ.स.प. 146 त तो मॉरिटेनिया असो रोमन प्रांत जालो.रोमन साम्राज्य हांगा कांय शेंकडे थिरावल्याउपरांत 429त व्हँडॉल लोकानी ह्या प्रदेशआचेर घुरी घाली आनी रोमन लोकांचें साम्राज्य सोंपयलें.मुखार 6व्या शएंकड्यांत अरबांनी मोरोक्कोचेर जैत मेळयलें.इतिहासिक नदरेंतल्यान अरबांनी हांगा दोन म्हत्वाच्यो गजाली केल्यो .त्यो म्हळअयार अरबी भाशेचो आनी इस्लाम धर्माचो प्रसार .


फ्रेंच आनी स्पॅनिश वसाहतींचो काळ मोरोक्कोच्या इतिहासांत म्हत्वाचो आसा. मोरोक्कोंतल्या अंदाधूंदीचो फायदो घेवन फ्रासांन हो देश घेवपाचे बरेच फावटी यत्न केले.पूण दरखेपेक जर्मनीन तांकां विरोध केलो.1934त हांगाचे फ्रेंच सतेक थीरपण आयलें. दुसऱ्या म्हाझुजा उपरांत मोरोक्कोंतच स्वतंत्रतायेचे चळवळीक नेट आयलो.2 मार्च 1957 त देशाचो राजा जालो.स्पेनान 1958 त दक्षिणेकडचो वाठआर आनी 1969त इफ्नी हें बंदर मोरोक्कोच्या ताब्यांत दिलें.


राजा पांचवो मुहंमद सुलतान सिद्दी हाणें 1960 त देशाचें शासन आपल्या ताब्यांत घेतलें.1962 वर्सा देशआंत पयलेचफावट संविधान तयार केलें आनी ह्या संविधानांतल्यान राजेशाय आनी इस्लाम हो देशाचो धर्म म्हण जाहिर केलो.दुसऱ्या हसनान 1963 त अहमद बहमनी हाका पंतप्रधआन केलो.मोरोक्कोच्या इतिहासांत तो पयलो प्रधानमंत्री आशिल्लो.मोरोक्कोंत 1972 वर्सा लोकामतांनी नवें संविधान आपणायल्लें आनी 1980 त तातूंत कांय सुदारण केल्ली.ह्या संविधानावयल्यान देशांत राजेशाय आसा. राजा होच नागरी आनी धर्माचो सर्वोच्च् अधिकारी आसा.देशांत एकसदनी विधिमंडळ आसा,तातूंत 306 वांगडी आसतात.


अर्थीक स्थिती: हांगा शेतवड आनी गोरवां पोसपाच्या वेवसायाक म्हत्व आसा. देशांतले सु.70% लोक शेतवजीचेर जगतात.देशांतली