Yunöf nen bäldöf e lif nen dead
Ebinos seimna, äsä neföro ün tim votik; ibä if no ibinosöv, no konoyöv plu dö tim, ün kel plop äprodon bünis, e flökasalig violis; ün kel bers äflapons odis me göbs; ün kel lups e jipüls äbradons odis ad kidön svistikölo odis; ün kel äsafaferoy futi bal fliba me els ,ocale' [1] züldegzül ed on äbunon ini sül löpikün ad blinön konotis obes.
- Ün tim kelik musak sui völ äprenon.
- Utan lugan binon, kel no osi kredon.
Seimna lampör gretik e jilampör edabinons; bofikans äbinons yuniks ä jöniks, ed ävliölo labön cilis, edunons ömna utosi valik, kelos äzesüdon pro atos; ägolons lä sanans e filosopans, dat küpedomsös pro ons stelis, ed büosagomsös ones, va cils ökömons; ab nen sek. Fino lampör, älelilölo, das in vilag nilik bäldan skilik ädabinon, äsedom calanis ad ramenön omi; ab atan ägespikom sedäbes, das utan, kel äneodon omi, ökömonös domü om! Lampör e jilampör kludo älöikons, ed äkesumölo ko ons noubanis gretik, soldatis e dünanis, ätevons lü dom bäldana. Bäldan, sosus älogom onis fagao, äsegolom ad kosgolön onis, ed äsagom sunädo ones:
„Fredob, das ebenokömols sauniko! ab kisi spelol-li ad tuvön? o lampör! Desir, kel labol, oblinon ole glifi gretik!“
„No ekömob ad besäkön oli dö atos“, lampör äsagom, „ab va labol medini semik, kel fágükon oes ad labön cilis; givolös oni obes!“
„Labob oni“, bäldan ägesagom, „ab olabols cili te bali. Atan obinon hiel ,Fat-Frumos' keinik, ed ols no olabols pöti ad juitön dö om.“ [2]
Lampör e jilampör, ilüsumölo medini, ägekömons frediko ini ledom, e pos dels semik jilamppör äsenof oki grodiki. Lampörän lölik, kur lölik e dünans valik äfredikons dö jenot at. Ab, büä tüp motama ikömon, cil äprimom ad drenön, kelosi sanan nonik äfägom ad stilükön. Täno lampör äprimom ad promön ome dabinodis valik vola, ab igo so no ämögos pro om, ad koedön seilön omi.
„Seilolös! o löfäb obik!“ lampör äsagom, „ibä ogivob ole lampöräni so u so gretiki; seilolös! o son obik! ibä ogivob ole asä jimatani ledauti so u so jöniki lampöra;“ e dins somik votik mödik äpromom ome. Ven ai älogom, das no äseilom, äsagom fino ome: „Seilolös! o lesonil obik! ibä ogivob ole yunöfi nen bäldöf e lifi nen dead.“
Täno cil äseilom e pämotom; e dünans äkoedons tonön timpunis e trompetis, ed in lampörän lölik äzeloy zäli gretik dü vig lölik bal.
Plü cil ädaglofom, plü ävedom sagatikum ä künikum. Äkoedoy golön omi lü jul, e lü filosopans, e tidi lölik, keli cils votik älärnons ünü yel bal, om älärnom ünü mul bal; somo, das lampör äfäkädikom sekü fred gretikün. Lampörän lölik äpleidikon, das ölabon lampöri so sapiki ä täläktiki äsä regi: ,Salomon'. Ab pos tim anik no äsevoy, kisi älabom, ibä äbinom go lügik ä glumaladälik, ed äjäfälom ai in tiks. E ven äbinos del, tü kel cil ebo ilölöfükom lifayelis deglul, e lampör äseadom len lefidedatab sogü noubans e calans valik lampöräna, ed ädaifons, el ,Fat-Frumos' älöikom ed äspikom:
„O fat! tim ekömon, das givolös obe utosi, kelosi epromol obe tü moted obik!“
Älilölo atoso lampör äglifikom vemo, ed äsagom ome: „Liö! o son obik! kiöpao kanoböv-li givön ole dini, dö kel neföro eliloy bosi? „If ol, o fat! no kanol givön obe osi, täno ob pemütob ad zigolön in vol lölik, jüs otuvob promi, demü kel pemotob.“
Täno noubans valik e lampör äkienoms foi om ko beg ad no lüvön lampöräni; „bi“, noubans äsagom, „fat olik fütüro obinom bäldik, ed obs otovälobs oli sui tron lampörik, ed okälobs ad blinön ole as jimatan jilampöri jönikün vola lölik“. Ab äbinos vero nemögik ad koedön votükön ome sludi omik, bi äblebom laidälik äsä ston in vöds oka. E ven fat omik fino älogom, das no ödunom votiko, äbüedom preparön utosi valik, kelosi öneodom pro täv.
Täno el ,Fat-Frumos' ägolom ini jevodemöps lampörik, kö hijevods jönikün se lampörän lölik ädabinoms, ad välön oke bali se oms; ab sosus äpladom nami sui bal omas ed ägleipom len göb, sosuno ädojedom omi, sodas hijevods valik ädofaloms. Fino, ebo ven ävilom segolön, älogedom nog balna da jevodemöp, ed äküpölo in gul jevodi maleutik, luukik ä mägiki, ägolom lü on; ab ven äpladom nami sui göb ona, äflekon kapi lü om ed äsagon:
„Kisi büdol-li? o mastan! Danob Gode, das eyufom obi ad belifön, das kuradan epladom nami oka sui ob.“
Ed ästifükölo lögis oka, äbleibon stanön stediko äsä kandel. Täno el ,Fat-Frumos' äsagom one utosi, kelosi ädesinom ad dunön, e jevod äsagon ome:
„Ad jenöfükön desiri olik, zesüdos, das flagol de fat olik glävi, spedi, cari, sagitiäri ko sagits e klotis, kelis epolom, ven äbinom hilepul; ed obi mutol käledön me nam lönik ola dü vigs mäl, e hod, keli givol obe, muton pekükön in milig.“
Iflagölo de lampör yegis, kelis jevod ikonsälon ome, atan äbüedom vokön domali, ed äbüdom ome ad maifükön bogis valik labü klots, dat son omik övälom se ats utis, kelis öplidom. Posä el ,Fat-Frumos' idasukom dü dels kil e neits kil, fino ätuvom su stabül boga bäldik vafis e klotis fata okik se tim, kü äbinom hilepul; ab äruilons. Äprimom ad säruilükön onis me nams lönik oka, e pos vigs mäl iplöpom ad vedükön vafis so glimikis äsä loki. Otüpo ikäledom i jevodi, soäsä on isagon ome. Dub atos elabom vobodi saidik; ab fino edagetom benoseki.
Ven jevod älilon de ,Fat-Frumos', das klots e vafs piklinükons gudiko e piblümükons, sunädo älemufükon oki, e luuks valik e maleut ämoikons de on, ed äbinon dönu kuratiko soik, äsä mot onik imotof oni; jevod pinädik gretakoapik labü flitäms fol. Älogölo oni in stad at el ,Fat-Frumos' äsagom one:
„De adel pos dels kil omotevobs.“
„Lifolös! o mastan! Ob blümob igo adelo, if büdol osi,“ jevod ägespikon ome.
Ün god dela kilid kur lölik e lampörän lölik äbinons lölöfiko lügiks. El ,Fat-Frumos' äs heroedan peklotöl ko gläv in nam, äseadölo su jevod, keli ivälom oke, äleditom de lampör, jilampör, oubans gretik e smaliks, militans e calans valik kura, kels äbegons ome ko drens in logs ad klemön tevi at, e bü val ad no riskön peri kapa omik; ab om, ästigädölo jevodi, äsegolom so vifiko äsä vien da leyan, e pos om vabs ko viktuals e ko mon, e militans tio teltums, keles lampör ibüdom ad dugädön omi.
Posä ikömom plödü lampörän fata okik, ed irivom däsärti, el ,Fat-Frumos' äseagivom moni valik oka militanes, äleditom de oms ed ägesedom omis, du ädakipom pro ok it de viktuals te so mödikis, äsä jevod äkanon polön. Ed ävegölo äl lofüd ätevom nenropo dü dels kil e neits kil, jüs älükömom ini fel lardik, kö mödot gretik bomas menik ädabinon.
Ven ästopom ad takädön, jevod äsagon ome:
„Sevolös! o mastan! das is binobs su domen jiela ,Gheonoaie' [3], kel binof so vemo badälik, das nek stepon sui domen ofik, nes padeidön. Of i ebinof seimna vom, äsä voms valik, ab maledit palas ofik, kelis no älobedof, ab ai äskänof, ekodon, das ecenof ad el ,Gheonoaie'. Ün timül at binof ko cils okik in dom, ab odelo in fot, keli logol, okolkömobs ofi lükömöl ad päridükön oli. Binof lejeikiko gretik, ab no dredolös! ab binolös blúmik ko car ad sagitön ofi, e ko gläv e sped, dat labolös blümo onis ad pagebön, ven ozesüdos!“
Äblibons us ad takädön; ab ägalädons turno.
Tü del balidfovik, ven äprimos ad delikön, äblümükons okis ad dugolön foti. El ,Fat-Frumos' äsäedom ed ämütömom jevodi, ed äfimatanom säedazöni gudikumo ka pö naeds votik, ed ämogolom; ab sunädo älilom toni fögama lejeikik. Täno jevod äsagon ome: „Binolös blümik! o mastan! ibä, ekö! el ,Gheonoaie' nilikof. E ven kömof, o God! dojedof bimis, so vifiko golof.“ E jevod älöpiovegon äsä vien, jüs äbinon ze löpü of, ed el ,Fat-Frumos' äsumom ofe lögi bal me sagit, e ven äblümom ad drefön ofi me sagit telid, ävokädof ome:
„Stopedolöd! o ,Fat-Frumos'! ibä eblinädob ole nosi badik.“
Ed älogölo, dsa no äkonfidom ofi, ägivof ome zöti me blud okik pipenöli.
„Jevod olik lifonös! o ,Fat-Frumos'!“ nog äsagof ome, „as jevod magivik, kel binon: ibä, if no idabinonöv, ifidoböv oli piloetöl. Nu ye of efidol obi. Sevolös! das jünu deadöfan nonik ekünon ad lovestepön miedis jü top at. Fopans anik, kels ekünons ad dunön osi, erivons töbo feli, kö elogol bomis mödik.“
Ägolom lü dom ofik, kö el ,Gheonoaie' älotidof ed ägetedof stimo omi asä tävani meritabik. Ven äseadons len fidedatab, ed ädaifons, el ,Gheonoaie' ye ähagof kodü dol. Om sunädo äsüramenom lögi, keli ikipedom in tävasakäd, äpladon oni sui top onik, e sunädo äsaunikon. El ,Gheonoaie' äjenükof sekü fred nenropo dü dels kil lefidedi ed äbegof ele ,Fat-Frumos' ad välön oke asä jimatani jibalani dautas, kelis älabof, e kels äbinofs so jöniks äsä feys. Ab om no ävilom, ed äsagom ofe stedo utosi, kelosi äsukom. Täno äsagof ome: „Ko jevod, keli labol, e me kurad olik, kredob, das fümo oplöpol.“
Pos dels kil äblümükons okis pro täv ed ämotevons. El ,Fat-Frumos' ätevom ed ätevom ai fagikumio; e ven ilovetevom miedis läna ela ,Gheonoaie', äkömom ini fel mu jönik, sui dil labü yeb äfloröl e sui dil votik labü yeb pifefilüköl. Täno äsäkom jevode, sekü kod kinik yeb pifefilükon, e jevod ägespikon ome:
„Is binobs su domen jiela ,Scorpie':[4] sör ela ,Gheonoaie'; binofs so badäliks, das no kanofs lifön in top ot. Maledit palas ofsik edrefon ofis, e dub atos ecenofs ad nims mostöfik somik, äsä uts, kelis logol. Neflenäl ofsik binon lejeikik, binos neod ofas ad ravön de od diledi läna. Ven el ,Scorpie' binof mu favik, spukof fili e pägi: jinos, das elabof zani ko sör oka, ed äkömölo ad momofön jiatani de ziläk oka efefilükof yebi utöpo, kö edugolof. Binof badälikum ka sör oka e labof kapis kil. Takädobsös boso! o mastan! ed odelo mu gölo binobsös blümiks!“
Tü del balidfovik äblümükons okis, leigoäsä ün tim, ven ägolons lü el ,Gheonoaie', ed ämotevons. Sunädo älilons rori e darori, soäsä neföro jü tim et ililons.
„Binolös blümik! o mastan! ibä, ekö! el ,Scorpie' ledredodik nilikof.“
El ,Scorpie', älabölo maxüli bal äl sil pilüodüköli e votiki äl glun ed äspukölo flamis, änilikof so vifiko äsä vien; ab jevod älöpikon sagitavifiko, jüs äbinon ze löpü of, ed äleadon fovo donükön oki boso flano sui of. El ,Fat-Frumos' äsagitom ofi, ed ämoükom ofe kapi bal. Ven Äbiom blümik ad mosumön nog kapi bal, el ,Scorpie' älebegof drenölo, das opardomös ofe! bi no plu öblinädof ome bosi badik; e dat okonfidomös ofi! ägivof ome zöti me blud okik pipenöli. El ,Scorpie' älotidof eli ,Fat-Frumos' nog gudikumo, ka el ,Gheonoaie', ed om ägegivom i ofe kapi, keli imoükom me sagit, kap kelik äfimikon sunädo, sosus ipladom oni sui top ona; e pos dels kil ämotevons fagikumio.
Posä ilovegolons love mieds läna ela ,Scorpie', ätevons fagikumio, ai fagikumio, jüs ärivons feli te labü flors, e kö te florüp ädabinon: flor alik älabon jöni patik e smeli svidik brietülüköl; e sefür töbo älebladilon. Is ästebons ad takädön; du jevod äsagon ome:
„Ätevobs, ai ätevobs, jüs binobs is, o mastan! labobs nog fikuli bal; mutobs kosgolön riskädi gretik, ed if God oyufom obis ad skeapön se atos, obinobs nämiks. Boso fagikum de top isik ledom binon, kö lödons els „Yunöf nen bäldöf e lif nen dead.“ Ledom at pazüon dub fot densitik ä geilik, kö sleitanims sovadikün valik vola dabinons. Dü del e dü neit galedons galälo, e binons vemo mödiks. No mögos ad komipön ta ons, e golön da fot binos vero nemögik. Otöbidobs ye ma fäg ad bunön love on.“
Posä itakädons dü dels anik, äblümükons okis dönu. Täno jevod, ätaetölo natemami, äsagon:
„O mastan! tanolös fimikumo säedazöni, so vemo, äsä fägol; e ven xänol, dakipolös täno gudiko xänaboibis e giomi obik! e kipolös lögis olik nilü jotaseps obik, dat no tupolös obi dü flit oba!“
Äxänom, äblufom, ed ünü timüls anik äbinons nilü fot.
„O mastan!“ jevod nog äsagon, „nu binos tim, das nulüdoy nimis fota, e das ons valik ekobikons in yad. Golobsös!“
„Golobsös!“ el ,Fat-Frumos' ägespikom, „e God yufomös obis!“
Älópikons ed älogons ledomi, kel änidon somo, äsä kanoy logön lä sol, ab no lä at. Ätevons love fot, ed ebo, ven äprimons ad donikön sui tridem ledoma, äkontagons töbo sömiti bala bimas, e sunädo fot lölik äprimon ad mufön; e lunims ärorons so vemo, das hers su kap ähorikons. Äspidons ad vegön donio; ed if jimastan ledoma no ibinoföv plödik ad givön nulüdoti nimüles oka (ibä so änemof minimis fota), ons fümo ipäridikonsöv.
Äbinos plu sekü fred dö köm onas, das äsavof onis, ibä jü tim et no plu ilogof domü ok retodi pülikün mena. Ästöpädof lunimis, äsofälükof onis, ed äsedof onis lü plads onsik. Jimastan äbinof fey gretik, lunedik, plitülik ä levemo jönik! Ven el ,Fat-Frumos' älogom ofi, äbinom go bluvik. Ab of, älogedölo omi keliedo, äsagof ome:
„Benokömö! o ,Fat-Frumos'! Kisi sukol-li is?“
„Sukob“, äsagom, „elis yunöf nen bäldof e lif nen dead.“
„If sukols utosi, kelosi sagol, is atos dabinon.“
Täno änexänom de jevod ed ägolom ini ledom. Us ätuvom nog vomis tel, kels bofik äbinofs yuniks; äbinofs sörs bäldikum. Äprimom ad danön feyi, bi isavof omi de riskäd; ab ofs äbinofs sekü fred sänedi plitik, te in bovs goldik. Äleadof livön jevodi ad yebidön utöpo, kö ävilon; poso äsevädükofs onis nimes valik, dat ökanonsöv golön takedo da fot.
Voms äbegofs ome ad lödön fovo ko ofs, ibä, äsagofs, änaütofs okis, bi äblebofs ai soeliks. Ab om no ästebedom, das ofs öbegofs ome atosi nog balna, ab ädasumom osi ko danöf lölik, bi eo te atosi i om äsukom. Pianiko äkösömikons ko ods; äkonom ofes jenotemi ed utosi, kelosi isufom, jüs ilükömom lä ofs, e pos tim no mödik ämatikom ko jilepul yunikün ofas. Pö matikam onas jimastans ledoma ädälofs ome ad golön lü tops züamöpa, lü kels övilomöv, bisä te no ögolomöv lü fälid, keli i äjonofs ome; ibä no ölabomöv benofäti, nog äsagofs ome, bi fälid at pänemon „fälid drenama“.
Älifädom us timi levemo luniki, nes sevedön osi, bi iblebom löliko so yunik, äsä tü timül, ven ikömom usio. Ägolom da fot nes dredön demü bos alseimik. Ämuadom oki in ledoms pegoldöl; älifom püdo e takedo ko jimatan e lüsörs oka; äfredom dö jön floras e dö sof ä rafin luta äsä läbikan. Äsegolom suvo ad yagön; ab ün del semik äpöjutom lievi, äjütom sagiti, äjütom sagiti telid e no ädrefom oni; zuniko ärönom fo on ed äjütom sagiti kilid, me kel i ädrefom oni; ab pö kofud okik neläbikan no idemom, das ärönölo po liev ilovegolom ini fälid drenäma.
Isumölo lievi, ägegolom domio; ed ekö! - atosi ya suemol, - sunädo desir lü fat e mot omiks äsüikon in om. No äkünom ad sagön osi vomes: feys keinik! Ab ofs äsuemofs dub glif e netaked oma utosi, kelos isüikon in om.
„Elovegolol, o neläbikan! ini fälid drenama,“ äsagofs ome lejeko.
„Elovegolob ini on, o löfäbs obik! nes evilob dunön stupoti at; e nu guirob sekü ledesir lü pals obik, ab i olis no vilob lüvön. Binob dü dels ömik lä ols, e labob glifi lenonik, keli mutob plonön. Ogolob ad logön nog balna palis obik e poso ogekömob ad neai plu mogolön.“
„No lüvolös obis! o löfäb! pals olik no plu lifons sis tumyels mödik, ed if golol, tän dredobs, das no plu ogekömol; blibolös lä obs! ibä tik obsik sagon, das opäridikol.“
Begs valik vomas kil leigoäsä uts jevoda no äfägons ad kvänön ledesiri omik lü pals oma, kelos äkoedon guirön omi lölöfiko. Fino jevod äsagon ome:
„If no volol fölön konsäli obik, o mastan! odasevolös, das de utos, kelos odrefon oli, te ol it binol kodädik! Mutob sagön ole vödi bal, ed if odasum“ol stipi obik, ogeblinob oli.“
„Sosus urivobs ledomi fata olik, oleadob nexänön oli, ed ob ogegolob, igo if ovilolöv blibön us dü düp te bal.“
„Binosös soik!“ äsagom.
Äblümükons okis ad motevön. El ,Fat-Frumos' e voms äbradons odis ed äleditons de ods; ämogolom ed äleadom geblibön ofis viölis e ko drens in logs. Ärivons topis, kö domen ela ,Scorpie' ädabinon: us ätuvom zifis, fots icenons ad fels; äseividom atanes ed utanes eli ,Scorpie' e lödadomi ofa; ab ägespikos, das lefats oksik ililoms, das büröletans omsik ikonons dinis somik.
„Lio atos mögon-li?“ el ,Fat-Frumos' äsagom ones, „ibä edelo nog ebeigolob ve top at“, ed äkonom ones valikosi, keli äsevom.
Lödans äbesmilons omi, asä eki, kel ädelirom u kel ädrimom galölo; ab om skanik ämogolom fagikumo, nes küpön, das balib e hers omik ivetikons.
Ilükömölo sui domen ela ,Gheonoaie' äseividom, soäsä idunom su domen ela ,Scorpie', ed ädagetom gespikis sümik. No äkanom suemön vio ünü dels anik tops icenons somo, e dönu skaniko ämotevom ko balib vietik ä jü zönül lunik ed äsenölo, das lögs tio ädremons, ärivom lampöräni fata okik. Is: mens votik, zifs votik, e bäldiks icenons so, das no ämemosevom onis. Fino älükömom lä ledoms, in kels pimotom. Sosus inexänom, jevod äkidon nami omik, ed äsagon ome:
„Blebolös saunik! o mastan! iba ogegolöb utöpio, de kel emogolob. If i ol vipol ad mogolön, tän xänolös sui ob, e golobsös!“
„Gololös sauniko! ibä i ob spelob ad gegolön pos tim brefik.“
Jevod ämogolon äsä sagit so vifiko.
Älogölo ledomis pidistuköl ko mikebs su ons igloföls, äseifom, e ko drens in logs ästeifom ad memön, vio seimna ledoms at pilitükons, e vio ilifädom cilüpi oka in ons; äzigolom telna u kilna ad vestigön cemi alik, guli alik, kelis ämemom se tim ipasetiköl, jevodemöpi, in kel ituvom jevodi; ädoniogolom poso ini kav, kela nügolöp pisteigädon dub failots ifalöl.
Posä om ko balib vietik jü kiens lunik isukom in tops difik, du ätovülom logalipis oka me nams, e töbiko äzigolom, älogom te tröki bäldik ä rübiki; ämaifükom oni, ab älogom in on nosi; ätovom tegoti tröka e vög fibik äsagon ome.
„Fredob vemo, das ebenokömol! ibä if okömolöv latikumo, i ob ödeadoböv.“
Dead[5] ägivof ome flapi me nam, äsagölo, das isägikof ed idafronikof in trök. Ädeifalom, ed äcenom sunädo ad püf.
Ab ob exänob ini säed su jevod, ed ekonob oles somo konoti at.
Pospenäd.[edit]
Etradutob konoti Rumänik at ini Volapük ad jonön i votikanes, konotis vio jönikis ä siämikis pöp Rumänik labon; labon milatis somikas. Kod atosa binon, bi pöp Rumänik binon bäldikum, kas sevädos se jenav onik. Licinon igo de els ,Thraces' vönik: pöp gretik snatik vobiälik, dö kel sagoy, das no älabon cifis e calanis. No äneodon onis; calans no isevonsöv, me kis imutonsöv jäfön pö pöp at, bi no älabon feitadinis, dö kels ikanonöv cödädön. Pöp at emigon oki ko els ,Getae', ,Agathyrsi', ,Daci', pöps votik, ed els ,Romani'. Pöp lätik at: els ,Romani', egevon one kaladi fifümik, se kelos pöp Rumänik edavedon. Vilob sagön me atos, das pöp Rumänik binon ruvönik. Ün paset timas mö tumyels, elabon pöti saidik ad kumön konotis so vemo mödikis oka, kelis esetirädon se jenots pesuföl, e kelis elilon de votikans. Pöp Rumänik binon vo ruvönik.
- ↑ El ,ocà' binon vät vönik milgramas 1,260.
- ↑ El ,Fat-Frumos' binom „hiyunan jönik“, „leson keinik“ sagädas, märas e konotas pöpedik.
- ↑ El ,Gheonoaie' = 1 grünapikit; 2 megär.
- ↑ El ,Scorpie' = 1 skorpion; 2 drak
- ↑ Dead pacedon in Rumän as jipösod, kel deidof meni,...
Se Volapükagased pro Nedänapükans 1940, Nüm: 3, Pads: 26-28, Nüm: 4, Pads: 31-36.
Vödem rigädik in Rumänapük: se Vükifonät Rumänapükik, ed i se bevüresodatopäd dö literat Rumänik.