Vög Volapüka, Yelod 23id, Nüm 1 (Yanul 2013)

O Volapükaflens Valavolik!

Yel epasetöl ebinon jäfedik pro Sog obsik; spelabo okanobs bumön yeli nulik plöpik su benoseks at.

Dü yel 2012 pejonons dilis nemu kil veütiks:

Balido, Kadäm Soga nu labon limanis jöl, kelas nems kanoy tuvön lä http://volapuk.com/kadam/^[1]. Kadäman Hermann Philipps evedom Vi-Cifal nulik. Valikans vobons ziliko ad glofükön vödastoki, ad kleilükön gramati, ad vestigön jenavi mufa, e ad pakön noli püka valöpo. Ün yel okömöl Kadäm oneodon yufi Volapükanas valik, sevabo ol, o reidan! ad fölön bligis tefik.

Telido, dü yel 2012 büköp 'Evertype' ebükon bukis kil veütik - sevabo: 'Vödabuk Volapüka' (kobü fövots lul Vödabuka ot in buk bal), äsi 'Gramat Volapüka' e 'Vom filik e konots votik' fa Frank Roger. Somikos jenöfo no ejenon dü yels plu ka tum.

Kilido, dinädü tumyel deadama Datuvala, Johann Martin Schleyer, ejenon kolköm veütikün in Bukem Tatik zifa München (logolsös yegedi tefik in 'Vög Volapüka' sev.: mulü setul, pads 66-67 (keli ebekomom Kadäman D. Gasper, slopan Soga obsik).

Ab zesüdos obes tim patik ad zälön Volapüki aldeliko ün yel nulik ed ün yels okömöl.

Yeli 2013 gudik, läbik e jäfediki valikanes!

Brian R. Bishop

Cifal Volapükanefa

ZÜPÄDAN (3) (fa hiel Frank Roger)

“Sperimänt ko stöfamödükian seimik ya dobiko imijäfidon, e sis tim et, din at maleditik bleibon konletön stöfi krüdik se ninädian at, e mödükon za degna a del mani, kel, sekü kod nekleilovik, efanädon in mödükian timü mijenot. Man at, storditik ä pelejeiköl, morönom ai du gegaenom nevifiko sienis nuliko penulükölis e fino tifalom plödio. Tän obs sötobs fanön omi, deidön omi, gebön kopi omik dönu, kel binon jenöfo te blög stöfa pemödüköl, e joikön oni dönu ini ninädian ad vitön riskädi jenota semik jeikik, keli no nog ekleilükoy obes, bi tefon sperimänti militik dadilädik, no-li?”

Liötan löpiologom obe, logod omik sümon ad maskar nennotodik, e dü timül seil gladakoldik reigon. “Ob binob man et, no-li?” sagob nelaodiko, e Liötan te nutom kapi. “Sis tim liolunüpik dulon-li atos?” säkob. Liötan lemufükom kapi. “No vilob, das mebol osi obe ai,” sagom. “Ab kanob lesiön ole, das elogob oli ya tumato, valikans dientifik. E fümob, das obinoms nog mödikumans pos ol.”

“E sekü atos, odeidol-li obi?” “No tefon deidami,” protestom Liötan. “No binol pösod jenöfik. Binol kopied sökaleoda fomas pemödüköl nenfinik foma rigik, kel epäridikon. In tef at äbinoy lölo fomedik. Din at lölöfiko no pamänioton fa obs, kels binädobs me kvips jüdik, kels valikans vobobs nenropo, aldüpiko. Bi gekömols ai dönu, sevol-li? E nu, liedo, no kanob kleilükön ole plu.

“Kim äbinob-li?” flagedob. “Kin äbinon-li roul obik in sperimänt? Edeadob-li jenöfo, u ob it, lifob-li nog, pefanäböpöl seimüpo in cin at? E nesiäm somik, olaidon-li laidüpo?” Ab anu Liötan lemufükom nesufäliko kapi, e soldats kil fimükoms obi me tans su stul.

“Obinos vifik e nendolik,” balan omas sagom obe takedükölo. Nendoto esagom otosi mödikna.

Soldats kil e Liötan logedoms odis, täno lätikünan gelogetom obi dönu, ab bleibom seilön.

“So! niludob, das val finikon tefü ob,” sagob. “Lesi! ba tefü ol, “ Liötan gespikom groböfiko, “ab no tefü obs. No cedob, das elogobs fomi lätikün ola. Dönulogö! o flen.”

Tän balan soldatas flekom kurbi, e voläd blägikon

RÄTIL RIMIK

Tonat balid patuvon in riget,
Ab no in ton, ni zif, ni set.
Tonat telid palogon in gitöf,
Ab no in glät, ni teg, ni blöf.
Tonat lätik klänedon in lonik,
Ab no in log, ni lil, ni tik.
If nu rätil at etuvedol,
Mufi namik gloka ologol!

LÄLID IN STUNALÄN (fa hiel Lewis Carroll)

KAPIT JÖLID — KRÖKIDÖP KÖRADAIMA (2)

Bi däsin su bäk omas äbinon dientifik ko ret kadas, no äsevof, va äbinoms gadans, u soldats u kurans, u kil cilas lönik.

“Kikodo ob sötob-li sevön osi?” äsagof Lälid, kela kurad isüpädon ofi vemo. “No tefon obi.”

Köradaim äredikof me lezun, e, posä ilülogetof lü of, äs nim sovadik, dü timül, äluvokof: “Säcopolöd kapi ofik! Säcopolöd...“

“Nesiäm!” äsagof Lälid go laodiko e fümäliko, e Köradaim äseilof.

Körareg äseitom nami oka sui brad ofa, sagölo : “Betikolös dini, o löfäb! Binof te cil!”

Ab Köradaim zuniko äflekof mo de om, ed äsagof Köralupule: “Güükolöd omis!”

Köralupul kälöfiko edunom atosi me fut bal.

“Löädolsöd!” äsagof Köradaim me vög laodik, japik; e gadans kil sunädo älöbunoms, ed äprimoms ad biegön lo Körareg, Köradaim, cils regik, e valikans.

“No dunolsöd osi!” äluvokädof Köradaim. “Koedols suidikön obi.” Tän iflekof lü rosadep, ed äfövof: “Kisi edunols-li is?”

“O Mayed Orik!” äsagom go mükiko el Tel, kel ädokienom sui kien bal äsä äspikom, “ästeifülobs ad -

“Suemob!” äsagof Köradaim, kel vüo ixamof rosadis. “Säcopolsöd kapis!” e prozed äföfiogolon; soldats kil äbleboms pödo ad säkapön gadanis liedik, kels ärönoms lü Lälid ad pajelön.

“No osäkapoyöd olis!” äsagof Lälid, ed ejoikof omis ini floraskal gretik, kel äbinon nilo. Soldats kil äzügoloms dü minuts ömik ad sukön omis, ab poso emomalekoms pödü votans.

“Esäcöpols-li kapis omas?” äluvokädof Köradaim.

“Kaps omas binons mo, o Mayed Orik,” äluvokädoms soldats gespiko.

“Benö!” äluvokädof Köradaim. “Sevol-li ad pledön krökidi?” Soldats äseiloms ed älülogedoms

lü Lälid, bi säk klülabiko äbinon pro of.

“Ya!” äluvokädof Lälid. “Kömolöd üfo!” älerorof Köradaim, e Lälid ekompenof ko prozed, ed äsäkof oki: Kis ojenon anu?

“Stom - stom binon vemo gudik adelo!” äsagon vög plafik flanü of. Ägolof flanü Krolig Vietik, kel äsülogedom dredäliko ini logod ofa.

“Si! vemo gudik,” äsagof Lälid - Kiöpo binof-li jidük?”

“Stilö! Stilö!” äsagom Krolig me vög nelaodik, vifik. Äzülogedom äsä äspikom, tän älöädom oki sui teanatipots, e, mud nilü lil ofa, ävisipom: “Edeadacödetoy ofi.”

“Kikodo-li?” äsagof Lälid.

“Esagol-li : Kimodo-li!”? äsäkom Krolig.

“No,” äsagof Lälid. “No cedob, das binos jenöfo mod. Esagob: Kikodo-li?”

“Bi iflapof cügi Köradaima - “ äprimom Krolig. Lälid äsmilarorülof. “Ag, stilö!” ävisipom ofe dredäliko Krolig. “Köradaim olilof oli!

(Dili kilid kanols reidön ün mul okömöl)

NOATAPENÄT OBSIK (2)

Igo nog nu givobs stripes stripema nemis, sevabo medü kiküfs; kiküf ‘C’, kiküf ‘G’ (viälakiküf) kiküf ‘F’ (bäfakiküf), kels edavedons dub votafomam tonatas büikumo pigebölas. Ven folstripasit pidavobon, ägeboy primiko te noatamalis balsotik, bi valiks älabons völadi ot. Ab ven ritmut ädavedon in kanit, e ven in volf musiga pluvöged äkömon, äneodoy disti mödikum. So ägeboy primiko sotis kil noatas, eli ‘longa’: noat kvadik ko göb, eli ‘brevis’ labü laf dulota ela ‘longa’, pemagulöl dub kvadil nen lenlagot, ed eli ‘semibrevis’ labü dulot lafik ela ‘brevis’ pemagulöl dub rombud.

Ab pianiko ün tim äsököl, sots kil et no äsaidons, ed ün prim tumyela deglulid älabobs löloti lölöfik noatas: ‘maxima, longa, brevis, semibrevis, minima, semiminima, fusa, e semifusa’.

El ‘semibrevis’ binon noat lölik obas, el ‘minima’ noat lafik, el ‘semiminima’ noat foldilik, el ‘fusa’ noat jöldilik, el ‘semifusa’ noat degmäldilik obas. Völads kil balido pemäniotöls ämalons dulotis lunikum ka misur lölik ed enepubons se noatapenät nutimik obsik. Ab nu labobs noatis kildegteldilik, mäldegfoldilik e tumteldegjöldilikis, du nog labobs pauda- e plösenamalülis, kels nog äbinons nesevädiks pö musigals vönädikum. Teil ad misurs esüikon pas ün prim tumyela degvelid, e pedütülon niludiko de noatapenät pro lüt. Ye löpüdatis e donüdatis tuvoy ya in namapenäds se tumyel degkilid.

(Se nüm vönädik vigagaseda: ‘Haagsche Post’)

NÄMÄD MUSIGA

If musig binon nulüd löfa – kanitolös ai!

SAGODS HIELA OSCAR WILDE

Lif privatik e lif notik binons difiks. Labons fonis difik, e mufons ve kuls difik.

If sogaklads donik no binons sam gudik obes, kin vo binon völad onas? Jinons, as sogaklad, dalabön suemi lelölo noniki dö gidid südöfik.

If vom no kanof keinükön pökis okik, binof te jimen.

Ai me desins gudikün padunon vobod badikün.

Kikodo spikol-li so komuniko dö lif? Bi cedob, das lif binon so veütik, das mutobs neai spikön fefiko tefü on.

Pid kion, das getobs lärnodis obsik dö lif plas pasä no binons geboviks obes.

Binos gudikum ad labön fieni laidik, ka ad binön jänälik.

Röletans binons te grup naütik pösodas, kels no dalabons noli smalikün dö lifamod gudikün, ni güti smalikün dö deadüp pötikün.

Giviäl jafon sinodis lemödik.

Sevob plako, das mens, sosus labons bäldoti saidik ad sevön dinis gudikumo, jenöfo leno sevons seimosi.

Verat binon din mu komplitik, ä bolit binon febäd mu komplitik. Dabinons cinems ninü cinem. Kanos jenön, das mutoy fölön bligis semik kol votikans. Pos tim brefik u lunik ün bolitalif mutoy balädikön klemo. Valans so bitons.

Mans kanoms löfön uti, kel binon dis dinit omas - dinis nenvöladik, stenöfik, nenstümik. Obs, voms, leplekobs ven löfobs; e ven perobs leplekami obas, perobs valikosi.

(Tradutods fa hiel Ian Niles)

Noets (ne pepubons rigiko)

1. Ün tobul 2013, kanoy tuvön resodatopädi lä http://volapük.com/kadam/