UmThethosisekelo weRiphabliki yeSewula Afrika/Isahluko 14

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
UmThethosisekelo weRiphabliki yeSewula Afrika  (1996) 
Isahluko 14: Iinjamiso Ezivamileko

UmThetho WeenTjhabatjhaba

231. Iimvumelwano ZeenTjhabatjhaba
1. Ukubamba iinkulumiswano nokutlikitla iimvumelwano zeentjhabatjhaba kusemahlombe weKhabinedi.
2. Iimvumelwano zeentjhabatjhaba zibopha iRiphabliki kwaphela emva kobana zamukelwe ngesiqunto sesiBethamthetho seNarha nomKhandlu weNarha ongamele iimFunda ngaphandle kwanyana kusivumelwano esitjhiwo esigatjaneni (3).
3. Iimvumelwano zeentjhabatjhaba zomhlobo wesithekiniki, ukuphatha namkha ilawulo, namkha isivumelwano esingatlhogi ukuqinisekiswa emva kobana senziwe namkha ukwamukelwa muva, esingenelwe yiKhabinedi, sibopha iRiphabliki ngaphandle kobana sivunywe siBethamthetho seNarha nomKhandlu weNarha ongamele iimFunda, kodwana kumele sethulwe ebandleni nemKhandlwini ngaphakathi kwesikhathi esizwakalako.
4. Esinye nesinye isivumelano samazwe sizakuba mThetho ngaphakathi kweRiphabliki nangabe simenyezelwe ukuba mThetho ngendlela yomThetho weNarha; kodwana isijamiso esizisebenzela ngokwaso ngileso esamukelwe yiPalamende, simThetho ngaphakathi kweRiphabliki ngaphandle kwanyana singakhambisani nomThethosisekelo namkha nomThetho wePalamende.
5. IRiphabliki ibotjhelelwa ziimvumelwano zeentjhabatjhaba lezo ebezibopha iRiphabliki lokha umThethosisekelo lo uthoma ukusebenza.

232. UmThetho Wamasiko Weentjhabatjhaba
UmThetho wamasiko weentjhabatjhaba mThetho weRiphabliki ngaphandle kwalokha ungakhambisani nomThethosisekelo lo namkha umThetho wePalamende.

233. Ukusetjenziswa KomThetho Weentjhabatjhaba
Lokha nakuhlathululwa nanyana ngimuphi umThetho, ikhotho kumele izikhethele ihlathululo ezwakalako yomThetho leyo ekhambisana nomThetho weentjhabatjhaba, kunalelo elinye ihlathululo elingakhambisaniko nomThetho weentjhabatjhaba.

Ezinye Iindaba

234. ITjhatha YamaLungelo
Ekutjaleni intando yesitjhaba esungulwe mThethosisekelo lo, iPalamende ingamukela amaTjhatha wamaLungelo akhambisana neenjamiso zomThethosisekelo.

235. Umaziphathe
Ilungelo labantu beSewula Afrika loke lokuziphatha komphakathi othileko ngokwesiko nelimi lawo, njengobana kutjengiswa tjhatjhalazi mThethosisekelo lo, akuvimbeli, ngaphakathi kwesijamiso selungelo leli, ukubonelelwa kwelungelo lokuzibumba ngokwesiko nelimi kwanoma ngimuphi umphakathi ohlanganyela isiko nelimi elifanako, ngaphakathi kwenye nenye ingcenye yeRiphabhliki, namkha ngananyana ngiyiphi indlela ebekwe mThetho weNarha.

236. Ukusekelwa Ngeemali Kweenhlangano Zombanganarha
Ekurageni intando yesitjhaba ebandakanya iinhlangano-ezinengi, umThetho weNarha kumele ubonelele ukusekelwa ngeemali kweenhlangano zombanganarha ezithatha indima eemBethamthethweni zeNarha nezeemFunda, ngendlela efaneleko nangendlela yokujanyelwa kweenhlangano lezo ngokwamavowudu atholwe ngizo.

237. Ukugcina Iimbopho ZomThethosisekelo
Zoke iimbopho zomThethosisekelo kumele zigcinwe ngokuzimisela nangaphandle kokuriyada.

238. Ukwenzelwa Nokudlulisela Amandla Nemisebenzi
1. IsiGungu sesiJamiso somBuso esikunanyana ngiliphi izinga likaRhulumende—
a. singadlulisela nanyana ngimaphi amandla namkha umsebenzi okumele siwenze ngokuya komThetho kunanyana ngisiphi esinye isiGungu sesiJamiso somBuso, ngaphandle kwanyana ukudlulisela lokho kukhambisana nomThetho wokobana amandla asetjenziswako namkha umsebenzi kungenziwa; namkha
b. singasebenzisa nanyana ngimaphi amandla namkha senze nanyana ngimuphi umsebenzi wananyana ngisiphi isiGungu sesiJamiso somBuso ezingeni le- arhende namkha ezingeni leenthunywa.

239. Iinhlathululo
1. Ngaphakathi komThethosisekelo, ngaphandle kwalokha ubujamo nabutjho ngenye indlela—
“UmThetho weNarha” ufaka—
a. umThetjhwana owenziwe manqophana nomThetho wePalamende; begodu
b. umThetho ebewusebenza lokha umThethosisekelo nawuthomako begodu bewenziwa nguRhulumende weNarha;
“IsiJamiso somBuso” sitjho—
a. nanyana ngimuphi umNyango kaRhulumende namkha ukuphatha ezingeni lomBuso weNarha, wesiFunda namkha wemaKhaya; namkha
b. noma ngimuphi umsebenzi namkha iziko—
c. elisisebenzisa amandla namkha elenza umsebenzi ngokulandela umThethosisekelo lo namkha umThethosisekelo wesiFunda; namkha
d. elisebenzisa amandla wombuso namkha elenza umsebenzi womphakathi ngokulandela umThetho, kodwana alifaki hlangana ikhotho namkha abahluleli;
“UmThetho wesiFunda” ufaka—
a. imithetjhwana eyenziwe ngokulandela umThetho wesiFunda; begodu
b. nomThetho lowo ebewuvele unamandla womThetho lokha umThethosesekelo lo nawuthoma ukusebenza begodu ulawulwa mBuso wesiFunda.

240. Ukutjhayisana Hlangana Nemitlolo YomThethosisekelo Ehlukahlukileko
Lokha nakwenzeka bona kube nokutjhayisana hlangana nemitlolo ehlukahlukeneko yomThethosisekelo, umtlolo wesiNgisi ozakuba ngiwo abanamandla womThetho.

241. Amalungiselelo Wesikhathi Setjhuguluko
ITjhejuli 6 isebenza ngesikhathi setjhuguluko lehlelo lomThethosisekelo elitja elihlonywe mThethosisekelo lo begodu nakwenye nenye indaba ekhambisana nesikhatheso setjhuguluko.

242. Ukusulwa KwemiThetho
ImiThetho etjhiwo eHlelweni 7 iyasulwa, ngokulawulwa sigaba 243 neHlelo 6.

243. Isihloko Esifitjhani Nokuthoma Ukusebenza
1. UmThetho lo ubizwa ngomThethosisekelo weRiphabliki yeSewula Afrika we-1996, begodu uthoma ukusebenza msinyana ngemva kwelanga elibekwe nguMongameli ngesimemezelo, okungeze kwaba lilanga elingemva kwamhlana ilanga lili- 1 kuVelabahlinze 1997.
2. UMongameli angabeka amalanga ahlukileko ngaphambi kwelanga elitjhiwo esigatjaneni (1) manqophana neenjamiso ezihlukileko zomThethosisekelo lo.
3. Ngaphandle kwalokha lomTlolo uveza okuhlukileko, nakutjhiwo isikhathi sokuthoma ukusebenza komThethosisekelo lo ngaphakathi komThethosisekelo kumele kuhlathululwe njengombana kutjhiwo isikhathi leso ngaso lesosigaba sithoma ukusebenza.
4. Nayikukuthi ilanga elihlukileko libekelwe nanyana ngisiphi isigaba somThethosisekelo lo ngokwesigatjana (2) esinye nesinye isigaba esinqopheneko somThethosisekelo weRephabliki yeSewula Afrika (umThetho 200 we-1993), esitjhiwo esimemezelwenesi, siyasulwa kusukela ngalo ilangelo.
5. Iingaba 213, 214, 215, 216, 218, 226, 227, 228, 229 nesama- 230 zithoma ukusebenza mhlana ilanga lili-1 kuTjhirhweni 1998, kodwana lokho akuvimbeli ukumenyezelwa ngokulandela lomThethosisekelo komThetho otjhiwo kunanyana ngisiphi isigaba ngaphambi kwelangelo. Bekufike lelolanga esinye nesinye isijamiso esinqophene begodu simalungana neengaba zomThethosisekelo weRiphabliki yeSewula Afrika we-1993 zihlala zinamandla.