Te Tiriti o Waitangi
[ 1 ]Ko Wikitoria te Kuini o Ingarani i tana mahara atawai ki nga Rangatira me nga Hapu o Nu Tirani i tana hiahia hoki kia tohungia ki a ratou o ratou rangatiratanga me to ratou wenua, a kia mau tonu hoki te Rongo ki a ratou me te Atanoho hoki kua wakaaro ia he mea tika kia tukua mai tetahi Rangatira – hei kai wakarite ki nga Tangata maori o Nu Tirani – kia wakaaetia e nga Rangatira Maori te Kawanatanga o te Kuini ki nga wahikatoa o te wenua nei me nga notu – na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona Iwi Kua noho ki tenei wenua, a e haere mai nei.
Na ko te Kuini e hiahia ana kia wakaritea te Kawanatanga kia kaua ai nga kino e puta mai ki te tangata Maori ki te Pakeha e noho ture kore ana.
Na kua pai te Kuini kia tukua a hau a Wiremu Hopihono he Kapitana i te Roiara Nawi hei Kawana mo nga wahi katoa o Nu Tirani e tukua aianei amua atu ki te Kuini, e mea atu ana ia ki nga Rangatira o te wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani me era Rangatira atu enei ture ka korerotia nei.
Ko te tuatahi Ko nga Rangatira o te wakaminenga me nga Rangatira katoa hoki ki hai i uru ki taua wakaminenga ka tuku rawa atu ki te Kuini o Ingarani ake tonu atu – te Kawanatanga katoa o o ratou wenua.
Ko te tuarua Ko te Kuini o Ingarani ka wakarite ka wakaae ki nga Rangatira ki nga hapu – ki nga tangata katoa o Nu Tirani te tino rangatiratanga o o ratou wenua o ratou kainga me o ratou taonga katoa. Otiia ko nga Rangatira o te wakaminenga ne nga Rangatira katoa atu ka tuku ki te Kuini te hokonga o era wahi wenua e pai ai te tangata nona te wenua – ki te ritenga o te utu e wakaritea ai e ratou ko te kai hoko e meatia nei te Kuini hei kai hoko mona.
Ko te tuatoru Hei wakaritenga mai hoki tenei mo te wakaaetenga ki te Kawanatanga o te Kuini – Ka tiakina e te Kuini o Ingarani nga tangata maori katoa o Nu Tirani ka tukua ki a ratou nga tikanga katoa rite tahi ki ana mea ki nga tangata o Ingarani.
W. Hobson Consul & Lieutenant Governor
Na ko matou ko nga Rangatira o te Wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani ka huihui nei ki Waitangi ko matou hoki ko nga Rangatira o Nu Tirani ka kite nei i te ritenga o enei kupu, ka tangohia ka wakaaetia katoatia e matou, koia ka tohungia ai o matou ingoa o matou tohu. Ka meatia tenei ki Waitangi i te ono o nga ra o Pepueri i te tau kotahi mano, e waru rau e wa te kau o to tatou Ariki.
- Kawiti
- Te Tirarau
- Pomare
- Hone Heke
- Hori Kingi Warerahi
- Tamati Pukututu
- Hakero
- Wikitene
- Pumuka
- Marupo
- Te Tao
- Reweti Atuahaere
- Wiremu Hau
- Te Kaua
- Toua
- Mene
- Tamati Waka Nene
- Matiu Huka?
- Te Kamera
- Warau
- Ngere
- Patuone
- Paora Nohimatangi
- Ruhe
- Kaitara Wiremu Kīngi
- Taura
- Taurau Kukupa
- Teroha
- Rewa
- Moka
- Papahia
- Takiri
- Te Toko
- Wiremu Tana
- Te Tai
- Te Toroihua
- Kokeha
- Wao
- Takurua
- Te Hinaki
- Te Totohu
- Omanu Te Wunu
- Nga manu
- Hiro
- Te Marama
- Moe Ngaherehere
- Mahu
- Wiremu Wuna
- Te Tawaewae
- Wareumu
- Makoware
- Te Ahu
- Tukupunga
- Hara
- Hakitara
- Hawaitu
- Te Matatahi
- Rawiri Taiwhanga
- Paraara
- Ana Hamu
- Hira Pure
- Iwi
- Wiorau
- Wiremu Whatipu
- Piripi Haurangi
- Pokai
- Te Kauwata
- Tuirangi
- Hohepa Otene
- Hori Kingi Raumati
- Tuhakuaha
- Tawatanui
- Te Rawiti
- Kuhanga
- Paraha
- Tahua
- Te Puka
- Te Koroiko
- Iwikau
- Reweti Irikoe
- Ha Oara Ringa Patu
- Haupokia
- Mohi Tahua
- Kame Kutu
- Rangi Tuturua
- Hake
- Reweri
- Te Pana
- Hone Makinaihunga
- Pangari
- Rangatira Pakanae?
- Tio
- Karekare
- Tungarawa
- E Paka
- Ware Korero
- Marupo
- Toto
- Toko
- E Po
- Piripi Ngaromotu
- Wiremu Ramaka
- Wiremu Patene
- Manaihi
- Paratene
- Te Hira
- Turau
- Te Reti
- Kenana
- Pero
- Te Uruti
- Witikama Rewa
- Tira
- Tipane Toro
- Matiu
- Kaihu
- Kaitoke
- Hua
- Kiri Kotiria
- Tamati Hapimana
- Te Kekeao Paratene
- Taonui
- Daniel Kahika
- Abraham Tautoru
- Kaitoke Muriwhai
- Te Naihi
- Tahua
- Te Tuhu
- Ngaro
- Rawiri Mutu
- Wiremu Whangaroa
- Timoti Takari
- Hamiora Matangi
- Arama Hongi
- Haimona Tauranga
- Te Kure Kotoria
- Heremaia
- Pi
- Repa Mango
- Maunga Rongo
- Wiremu Manu
- Takahorea
- Wakanau
- Mohi Tawai
- Timoti Mito
- Hamiora Paikoraha
- Huna Tuheki
- Pero
- Wiremu Kingi
- Wiremu Hoete
- Hokopa
- Te Awa
- Te Tapuru
- Te Titaha
- Kahu Kote
- Ruinga
- Hohepa
- Pouroto
- Inoka
- Hinaki
- Keka
- Paora
- Mohi
- Anaru
- Waitangi
- William Korokoro
- Nopera Panakarao
- Paora Ngaruwe
- Wiremu Wirihana
- Rimu
- Himiona Tangata
- Matenga Paerata
- Rapata Wakahoho
- Hare Popata Waha
- Tana
- Matiu Huhu
- Tokitahi
- Paratene Waiora
- Rapiti Rehurehu
- Koroneho Pupu
- Piripi Raorao
- Kopa
- Meinata Hongi
- Otopi
- Paetai
- Marama
- Paratene Karuhuri
- Tamati Pawau
- Rehana Teira
- Watene Patonga
- Wiremu Ngarae
- Hohepa Poutama
- Harematenga Kawa
- Kingi Kohuru
- Matiu Tauhara
- Hamiona Potaka
- Huwatahi
- Marakae Mawae
- Utika Hu
- Hare Huru
- Tamati Mutawa
- Hauona
- Tomo
- Puhipi
- Ereonora
- Poau
- Rawiri
- Kepa Waha
- Koroniria Nuau
- Ngare
- Hamiora Tawari
- Witi
- Ruanui
- Haunui
- Kuri
- Kawaraki
- Rawiri Awarau
- Ru
- Papanui
- Hakaraia Kohanga
- Kawaheitiki
- Pera Kamukamu
- Karaka Kawau
- Paora Hoi
- Himiona Waiuora
- Aperahama
- Te Tara
- Te Tara
- Pihere
- Pihere
- Karamu
- Kupenga
- Ngahuka
- Te Rangi
- Nga Manu
- Raro Manu
- Te Hangi
- Hake
- Kanawa
- Kaniwa