Te Tiriti o Waitangi

by Henry Williams; Edward Williams

[ 1 ]Ko Wikitoria te Kuini o Ingarani i tana mahara atawai ki nga Rangatira me nga Hapu o Nu Tirani i tana hiahia hoki kia tohungia ki a ratou o ratou rangatiratanga me to ratou wenua, a kia mau tonu hoki te Rongo ki a ratou me te Atanoho hoki kua wakaaro ia he mea tika kia tukua mai tetahi Rangatira – hei kai wakarite ki nga Tangata maori o Nu Tirani – kia wakaaetia e nga Rangatira Maori te Kawanatanga o te Kuini ki nga wahikatoa o te wenua nei me nga notu – na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona Iwi Kua noho ki tenei wenua, a e haere mai nei.

Na ko te Kuini e hiahia ana kia wakaritea te Kawanatanga kia kaua ai nga kino e puta mai ki te tangata Maori ki te Pakeha e noho ture kore ana.

Na kua pai te Kuini kia tukua a hau a Wiremu Hopihono he Kapitana i te Roiara Nawi hei Kawana mo nga wahi katoa o Nu Tirani e tukua aianei amua atu ki te Kuini, e mea atu ana ia ki nga Rangatira o te wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani me era Rangatira atu enei ture ka korerotia nei.

Ko te tuatahi Ko nga Rangatira o te wakaminenga me nga Rangatira katoa hoki ki hai i uru ki taua wakaminenga ka tuku rawa atu ki te Kuini o Ingarani ake tonu atu – te Kawanatanga katoa o o ratou wenua.

Ko te tuarua Ko te Kuini o Ingarani ka wakarite ka wakaae ki nga Rangatira ki nga hapu – ki nga tangata katoa o Nu Tirani te tino rangatiratanga o o ratou wenua o ratou kainga me o ratou taonga katoa. Otiia ko nga Rangatira o te wakaminenga ne nga Rangatira katoa atu ka tuku ki te Kuini te hokonga o era wahi wenua e pai ai te tangata nona te wenua – ki te ritenga o te utu e wakaritea ai e ratou ko te kai hoko e meatia nei te Kuini hei kai hoko mona.

Ko te tuatoru Hei wakaritenga mai hoki tenei mo te wakaaetenga ki te Kawanatanga o te Kuini – Ka tiakina e te Kuini o Ingarani nga tangata maori katoa o Nu Tirani ka tukua ki a ratou nga tikanga katoa rite tahi ki ana mea ki nga tangata o Ingarani.

W. Hobson Consul & Lieutenant Governor

Na ko matou ko nga Rangatira o te Wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani ka huihui nei ki Waitangi ko matou hoki ko nga Rangatira o Nu Tirani ka kite nei i te ritenga o enei kupu, ka tangohia ka wakaaetia katoatia e matou, koia ka tohungia ai o matou ingoa o matou tohu. Ka meatia tenei ki Waitangi i te ono o nga ra o Pepueri i te tau kotahi mano, e waru rau e wa te kau o to tatou Ariki.

• Kawiti
• Te Tirarau
• Pomare
• Hone Heke
• Hori Kingi Warerahi
• Tamati Pukututu
• Hakero
• Wikitene
• Pumuka
• Marupo
• Te Tao
• Reweti Atuahaere
• Wiremu Hau
• Te Kaua
• Toua
• Mene
• Tamati Waka Nene
• Matiu Huka?
• Te Kamera
• Warau
• Ngere
• Patuone
• Paora Nohimatangi
• Ruhe
• Kaitara Wiremu Kīngi
• Taura
• Taurau Kukupa
• Teroha
• Rewa
• Moka
• Papahia
• Takiri
• Te Toko
• Wiremu Tana
• Te Tai
• Te Toroihua
• Kokeha
• Wao
• Takurua
• Te Hinaki
• Te Totohu
• Omanu Te Wunu
• Nga manu
• Hiro
• Te Marama
• Moe Ngaherehere
• Mahu
• Wiremu Wuna
• Te Tawaewae
• Wareumu
• Makoware
• Te Ahu
• Tukupunga
• Hara
• Hakitara
• Hawaitu
• Te Matatahi
• Rawiri Taiwhanga
• Paraara
• Ana Hamu
• Hira Pure
• Iwi
• Wiorau
• Wiremu Whatipu
• Piripi Haurangi
• Pokai
• Te Kauwata
• Tuirangi
• Hohepa Otene
• Hori Kingi Raumati
• Tuhakuaha
• Tawatanui
• Te Rawiti
• Kuhanga
• Paraha
• Tahua
• Te Puka
• Te Koroiko
• Iwikau
• Reweti Irikoe
• Ha Oara Ringa Patu
• Haupokia
• Mohi Tahua
• Kame Kutu
• Rangi Tuturua
• Hake
• Reweri
• Te Pana
• Hone Makinaihunga
• Pangari
• Rangatira Pakanae?
• Tio
• Karekare
• Tungarawa
• E Paka
• Ware Korero
• Marupo
• Toto
• Toko
• E Po
• Piripi Ngaromotu
• Wiremu Ramaka
• Wiremu Patene
• Manaihi
• Paratene
• Te Hira
• Turau
• Te Reti
• Kenana
• Pero
• Te Uruti
• Witikama Rewa
• Tira
• Tipane Toro
• Matiu
• Kaihu
• Kaitoke
• Hua
• Kiri Kotiria
• Tamati Hapimana
• Te Kekeao Paratene
• Taonui
• Daniel Kahika
• Abraham Tautoru
• Kaitoke Muriwhai
• Te Naihi
• Tahua
• Te Tuhu
• Ngaro
• Rawiri Mutu
• Wiremu Whangaroa
• Timoti Takari
• Hamiora Matangi
• Arama Hongi
• Haimona Tauranga
• Te Kure Kotoria
• Heremaia
• Pi
• Repa Mango
• Maunga Rongo
• Wiremu Manu
• Takahorea
• Wakanau
• Mohi Tawai
• Timoti Mito
• Hamiora Paikoraha
• Huna Tuheki
• Pero
• Wiremu Kingi
• Wiremu Hoete
• Hokopa
• Te Awa
• Te Tapuru
• Te Titaha
• Kahu Kote
• Ruinga
• Hohepa
• Pouroto
• Inoka
• Hinaki
• Keka
• Paora
• Mohi
• Anaru
• Waitangi
• William Korokoro
• Nopera Panakarao
• Paora Ngaruwe
• Wiremu Wirihana
• Rimu
• Himiona Tangata
• Matenga Paerata
• Rapata Wakahoho
• Hare Popata Waha
• Tana
• Matiu Huhu
• Tokitahi
• Paratene Waiora
• Rapiti Rehurehu
• Koroneho Pupu
• Piripi Raorao
• Kopa
• Meinata Hongi
• Otopi
• Paetai
• Marama
• Paratene Karuhuri
• Tamati Pawau
• Rehana Teira
• Watene Patonga
• Wiremu Ngarae
• Hohepa Poutama
• Harematenga Kawa
• Kingi Kohuru
• Matiu Tauhara
• Hamiona Potaka
• Huwatahi
• Marakae Mawae
• Utika Hu
• Hare Huru
• Tamati Mutawa
• Hauona
• Tomo
• Puhipi
• Ereonora
• Poau
• Rawiri
• Kepa Waha
• Koroniria Nuau
• Ngare
• Hamiora Tawari
• Witi
• Ruanui
• Haunui
• Kuri
• Kawaraki
• Rawiri Awarau
• Ru
• Papanui
• Hakaraia Kohanga
• Kawaheitiki
• Pera Kamukamu
• Karaka Kawau
• Paora Hoi
• Himiona Waiuora
• Aperahama
• Te Tara
• Te Tara
• Pihere
• Pihere
• Karamu
• Kupenga
• Ngahuka
• Te Rangi
• Nga Manu
• Raro Manu
• Te Hangi
• Hake
• Kanawa
• Kaniwa