Slepjanski hród
Za čas rubježnych hrodow, hdyž mějachu ryćerjo swoje wjesele na rubježnistwje a w tym swoju česć pytachu, do wsow a městow wupadować a ludźi w stajnym straše dźeržeć, tež w Slepom rubježny hród stoješe, kotryž bě sylnje wobtwjerdźeny. Kołwokoło běše wulka murja natwarjena, a před njej bě hłuboka hrjebja z wodu napjelnjena. Tež cyła wjes běše z nasypom a z hrjebju wobdata, kaž je to hač do nowišeho časa zjawne było, doniž so nasypy njerozrunachu.
Hród samón, kaž so powěda a kaž móže so z wurytych dopokazankow z nowišeho časa póznać, nimale srjedź wsy, k połdnju wot cyrkwje, na nětčišej Handrejkoc a Starych Kašporikoc zahrodźe (gurje) stoješe. Jeho połoženje běše tajke, zo bě wot toho boka, hdźež njebě přez wjes škitowany, jara ćežko, k njemu so předobyć; přetož za murjemi so wulke haty a tonidła wupřesćěrachu, kotrychž ani konjej ani mužej njebě móžno přepłować. Z trjebinskich hórkow so woda po rołach wodźeše, a před hrodom tak kaž slepjanska wěža wysoko hraješe. K połnocy hrodu pak wjes ležeše, kotraž běše tež wobronjena. Jenički pućik z hrodu na wjesnu drohu wjedźeše, nětčiši "wugon" nimo Kulinkec. Po nim su ludźo we wójnskim času skót ze wsy honili, a nadobu, a wšo štož su měli, wunošowali. Přez wodu su pławidła měli, z khójcow a witkow splećene, kotrež woły ćahachu. W "małym haće" su wšitko khowali; tam su swój "slěpy schow" měli a wot toho ma wjes swoje mjeno Slepo. Druzy měnja, zo su pławidłam po němskim "Schleppe" abo "Sleppe" narjekli a zo je z toho mjeno Slepo.
Wjesna droha, kotraž z wječora k ranju dźe, běše na woběmaj bokomaj, hdźež so wjes kónči, z wrotami a z wisacym mostom zawrěna; wrota k wječoru rěkachu "małe", te k ranju "wulke". Nimo toho srjedź wsy puć do wsow wjedźe, kotrež k połnocy leža; tam "srěnje" wrota stojachu, kotryž wujězd je hač do dźensnišeho dnja swoje mjeno wobkhował.
Hdy pak je so dawno rozpadany hród natwarił, štó je w nim we wšelakim času nad Slepom knježił, to docyła znate njeje. Z doby wšak, hdyž je Slepo pod mužakowske knježstwo přišlo, so slědowace powěda: w jědnatym stotku nad Slepom a wokolnosću sotře knježeštej, Katarina a Fryjina; wonej stej, hdyž je so jow křesćijanska cyrkej załožiła, boži dom natwariłoj. Hdyž bě tón dotwarjeny a wěža hač na štyriróžk natwarjena, mjez sotromaj zwada nasta, a wěža so njedotwari.
K zwadźe pak běštej sotře tohodla přišłoj: Katarina haty a Fryjina holu lubowaše. Tu so sta, zo mokre a zymne lěta přińdźechu, a přez napjate haty bu zemja hišće włóžniša, a husćiny wokoło hatow hinjechu. To Fryjinu tak rozmjerza, zo da do wulkeho babineho hatu hrjebju wuryć. Woda so dele zwala a z njej sobu rjane ryby wupłuwachu. Z tym bě zwada hotowa.
Fryjina so na to do Mužakowa sćahny, Mužakowske knježstwo załoži a Katarinu z jejnymi hatami w Slepom wostaji; ale wěža bě so přestała twarić.
Prjedy tutoho časa - hdy, to wěste njeje - běše wěsty Prilop žiwy; wón surowe knježstwo nad Slepom wjedźeše, a před nim wšitko třepotaše. Tónsamy Hródkowskich knježi zbi; tola po dlějšim wojowanju tam a sem hródkowskim rjućanski knjez pomhaše; Prilop bu přewinjeny a dyrbješe ćěkać. Na to Slepo pod Hródk słušeše; ale po nic dołhim času so Prilop wróći, a dokelž jemu mužakowske wsy pomhachu, bu Slepo zaso wuswobodźene. Hač je tutón Prilop mužakowske knježstwo załožił abo hač jepopřećehnjenju Fryjiny ze Slepoho tuto knježstwo nastało, zwěsćene njeje; ale stari ludźo powědaju, zo je so slepjanske knježstwo tehdy do Mužakowa přepołožiło, jako bu wěža hač do wysokosće štyriróžka natwarjena.
- Author: Matej Handrik (public domain)
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-56.html