Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom II/Dobczyce
[ 59 ]Dobczyce, 1.) miasteczko w Galicyi, położone pod 49°11′ szer. północnej a 37°9′ długości wschod. od Ferro, pow. wielicki, 1973 morg. rozl., 500 domów, 1359 mężczyzn, 1455 kobiet: razem 2814 mk., z pomiędzy których 2686 rz. kat., 9 akatolików a 119 izraelitów. Siedziba sądu powiatowego, notaryatu, posterunku żandarmeryi, urzędu pocztowego i telegraficznego, urzędu dekanalnego, który obejmuje 10 parafij i jednę filią, tudzież urzędu parafialnego. Parafia w D. erygowana w roku 1225, a równocześnie kościół parafialny przez Iwona Odrowąża biskupa krakowskiego wybudowany został. W miejsce tej świątyni drugi kościół parafialny około r. 1590 przez Sebastyana Lubomirskiego, starostę dobczyckiego, wybudowany, dla zniszczenia zamknięty został 1790. Nareszcie obecnie istniejący kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w latach 1828 do 1834 wymurowany, przez biskupa tarnowskiego Pukalskiego w r. 1854 poświęcony został. Dom ubogich powstał w r. 1766, spłonął w r. 1863. Dla umieszczenia 5 ubogich wynajęła gmina dom prywatny. Szkoła ludowa 3-klasowa z 3 nauczycielami, doktór, chirurg i apteka w miejscu. Gmina miejska posiada szczupły majątek (3515 złr.), lecz dosyć znaczne dochody (w r. 1878 6486 złr.) D. leżą nad rzeką Rabą, przy gościńcu wiedeńskim. Ludność zamożna, utrzymuje się po części z rolnictwa, głównie z przemysłu, a mianowicie: kwitnie tutaj garncarstwo, sukiennictwo, szewctwo, tkactwo i koszykarstwo. Na obszarze dworskim znajduje się młyn amerykański i tartak wodny. Dobczyce mają świetną przeszłość historyczną. Kaźmierz W. uwolnił w r. 1340 mieszczan od opłaty ceł w całem państwie i obdarzył w r. 1362 prawem niemieckiem. Ustanawiając zaś w r. 1365 najwyższy czyli prowincyonalny sąd teutoński objął D. w liczbie kilkunastu miast, z których wybrani przez starostę obywatele na ławników, rozsądzali w Krakowie sprawy, od mniejszych sądów w kraju przychodzące. Kaźmierz drugi syn Kaźmierza Jagiellończyka, lat 13, mający wezwany na tron węgierski, gdy mu się wyprawa nie powiodła, wracając na początku r. 1472 do kraju, przebywał z rozkazu ojca przez czas niejaki na zamku tutejszym. Także historyk Długosz przebywał w D. przez lat wiele. W D. urodził się w r. 1481 Jan z Dobczyc z zakonu bernardynów, autor dzieła „Opusculum de arte memorativa a. 1504 Cracoviae editum;“ i Andrzej Gałka, proboszcz u ś. Floryana w Krakowie, znany gramatyk polski i zwolennik nauki Wiklefa. Król Jan Olbracht, mając na uwadze wierność i stateczność mieszczan, potwierdził w r. 1494 wszelkie prawa i nadania. Zamek, bardzo starożytnego pochodzenia, wznoszący się na pagórku za miastem, został na początku 18 wieku przez Karola XII kr. swedzkiego zrujnowany, tak że z niego tylko szczątki pozostały.
2.) D. z Bobrownikami małemi, wieś, pow. tarnowski, o 10 kil. na płn. zach. od Tarnowa, o 7 kil. na płd. wschód od st. p. w Radłowie. Parafia rz. kat. w Jurkowie. Dm. 102, mk. 663 (319 m. 344 k.); z tego przypada na Dobczyce 23 dm., 146 mk.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|