Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Czeryków
| ←Czerwowska | Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom I Czeryków |
Czeryn→ |
[ 850 ]Czeryków, m. pow. gub. mohilewskiej, nad Sożem, o 87 w. od Mohilewa, przy szosie warszawsko-moskiewskiej, założone 1604 przez Zygmunta III, należało do wdztwa mścisławskiego, od 1772 do Rossyi, od 1777 powiatowe. Od niedawna datuje się wzrost i pewien stopień dobrobytu tego miasta, ma ono 3853 mk. Mało posiada wspomnień historycznych. Nie ma go w spisie miast w akcie objęcia władzy przez Świdrygiełłę ani w cytowanym przez Szlecera latopiscu XIV w. Podrzędnym więc był i o wiele ustępował sąsiedniemu Krzyczewowi. Król Kazimierz Jagiellończyk, na pamiątkę ocalenia swej żony od utonięcia, zbudował kilka cerkwi prawosł. pod wezwaniem Sw. Eliasza proroka, a w tej liczbie i jednę w Czerykowie. W czasie wojen kozackich za Jana Kazimierza znaczny oddział kozaków pod wodzą Krzywoszapki przeszedł Soż, złupił Czeryków a usadowiwszy się w nim, czynił napady i grabił okolice. Więc ks. Horski, wsparty częścią załogi bychowskiej Sapiehów i szkłowskiej Sieniawskich, napadł na Krzywoszapkę pod Czerykowem i zniósł do szczętu; 1500 rabusiów padło na placu, reszta znalazła śmierć w nurtach Sożu. Kościół katol. N. M. P. fundował w 1792 r. kś. Mołodkowicz i par.; na miejscu tej małej drewnianej świątyni w 1865 r. dokończono budowy nowego kośc. murowanego w stylu romańskim, ze składek parafian a za inicyatywą ks. Pawła Podgórskiego. Parafia katol. Cz. dekanatu czerykowskgo-czausowskiego liczy 500 dusz. O mieście Cz. czytaj „Tyg. ill.“ z r. 1872 Nr. 248. Dekanat katolicki czerykowsko-czausowski archi dyecezyi mohil. rozciąga się na dwa wymienione w nazwisku powiaty gub. mohil., obejmuje 6 parafij i 5 kaplic filialnych dla 4943 wiernych. Parafie: Czeryków, Worodźków, Krzyczew, Iwandar, Raśna i Radoml.
Powiat Czerykowski zajmuje 4084 w. kw. przestrzeni: ludności od 80 do 90 tys. Graniczy z pow. mścisławskim, klimowickim, gub. czernichowską, pow. rohaczewskim, bychowskim i czausowskim. Powierzchnia gruntów równa i tylko w północnym zakącie wzgórkowata; grunt ogólnie dosyć urodzajny, żytni, z wyjątkiem pogranicza czausowskiego i bychowskiego, na zach. od Czerykowa, gdzie grunta są żwirowate i płonne. Soż przepływa przez powiat w kierunku od północy na zach. i od Krzyczewa jest już spławny dla berlinek. Jest on główną arteryą handlową powiatu i nad brzegami jego są łąki lecz nie tak obfite jak np. nad Pronią. Inne rzeki dopływy Soża: Wołczas, Udoha, Czarna Natopa, Sienna, Tursia. Lasy, stanowiące główne bogactwo powiatu, w najlepszym gatunku sosnowe, głównie za Sożem w okolicach Krasnopola, Czerykowa, Krzyczewa; prócz tego wiele lasów brzozowych, zwłaszcza w pólnocnej części około Malatycz. Mięszane z innemi drzewami rosną w znacznej ilości: dęby i lipy. Przemysł fabryczny na większą skalę nie egzystuje. Istnieją tylko małe fabryki, dostarczające pierwszych potrzeb; do tych należą młyny, garbarnie, których aż 4 w Krzyczewie, garncarnie z doskonałej gliny krzyczewskiej i zimonińskiej wyrabiają ogromną masę naczyń glinianych i rozwożą po gub. całej. Dziegieć wyrabia się w ogromnej masie, prosty i dobry, z kory brzozowej, i rohoże z lipy. Handel zostaje w ręku żydów, którzy skupieni są w Czerykowie, Krzyczewie, Malatyczach, Krasnopolu i Studzieńcu. Prócz handlu zbożowego ważnym przedmiotem wywozu jest pieńka; konopi bowiem w tych stronach zasiewają ogromne masy. Katolików liczy 2500; należą oni do 4 parafij: czerykowskiej, krzyczewskiej, worodźkowskiej i iwandarskiej. Fel. S. i A. Ch.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|