Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Chotów

by Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski

[ 639 ]Chotów, 1.) wś, p. wieluński, gm. Mokrsko, par. Chotów. Posiada kościół par. murowany z wieżą, wystawiony w 1616 r. przez Grzegorza z Niedzielska, miejscowego proboszcza. W 1827 r. było tu 48 dm., 411 mk. Par. Ch. dek. wieluńskiego 2690 dusz liczy. Dobra Ch., składające się z folw.: Ch., łąki, stawiska i nomenklatury Borek, tudzież wsi: Srebrnica i Górale, od Podzamcza w. 28, od rzeki Warty w. 17, nabyte w 1864 za rs. 49,500. Powierzchni ogólnej m. 670 a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 609, łąki m. 82, pastwiska m. 19, place i nieużytki m. 24, płodozmian 21-polowy. Budowli murowanych 11, drewnianych 8, wiatrak; wś Ch. osad 58, gruntu m. 298; wś Srebrnica osad 11, gruntu m. 145; wś Górale osad 3, gruntu m. 38.

2.) Ch , wś nad rz. Chotówką, pow. włoszczowski, gm. i par. Oleszno. W 1827 r. było tu 20 dm., 169 mk. Poczta we Włoszczowy. Br. Ch. i A. Pal.

Chotów, 1.) wś, pow. kijowski, o 15 w. od Kijowa, nad Chotówką i Donaszką, rzeczułkami wpadającemi do rz. Wety i z nią razem do Dniepru. Wieś ta w 16 wieku była uroczyskiem i należała do cerkwi św. Teodozego w Kijowie. 1572 r. niejaki Semen Tryska, ziemianin kijowski, zajął był gwałtownie grunta leżące przy uroczysku Chotów, pszczoły „połaził“ i zabrał proso na dziesięcinie, którą poddany p. Teodora Tyszy trzymał i „pachał“. Michajło„ pop teodosiejewski“ zaniósł też skargę o to przed urząd kijowski, który „dbając o utrzymanie pokoju pospolitego teraz postanowionego w koronie i w księstwie lit. po zejściu króla jegomości i statutu, który jest nadan wszystkiej rzeczydospolitej“ kazał mu się przed sobą na pewien dzień stawić. Skończyło się na tem, że Tryska, za wstawiennictwem niejakiego Jakóba Wielebnowskiego pojednał się z mnichami i szkody wrócił (kijow. gubern. wiedom. 1857 r. N. 2). Następnie Ch. się osiedlił i w 1628 r. Piotr Mogiła, archimandryta pieczarski, niejakiemu Samuelowi Wołodkowiczowi, który wiernie służył od r. 1610 cerkwi monasteru pieczarskiego, dał tę wieś dożywociem t.j. „jemu i żonie jego,“ z tem jednak, żeby „poddani nasi Chotowscy szli na tłokę dwa razy w rok do naszego dworca Hołosijowskiego oziminę i jarzynę żąć, a podwodę drew do monasteru raz na rok przywieźć. Nadto innych powinności nam pełnić nie mają i nie będą powinni, ale za to słudze naszemu S. Wołodkowiczowi wszelakie posłuszeństwo i powierność pełnić i oddawać będą. Po śmierci zaś wspomnianych dożywotników dobra te mają wrócić do archimandryi pieczarskiej“ (tamże 1857 N. 10). Dziś tu się znajduje cerkiew 1, zarząd gminny, mieszkańców obojej płci 576, w tej liczbie 12 żydów. O pół wiorsty od Ch. znajduje się starożytne horodyszcze, zwane Sieraków. Według dokumentów, które nam służą w 16 wieku, istniała tu wieś tegoż nazwiska i należała do kniazia Woronicekiego, który w 1578 r. zamienił ją z metropolitą kijow. na wś Chodosówkę nad rz. Wetą. Kiedy zaś ta wieś uległa zagładzie, niewiadomo. Horodyszcze to zajmuje przestrzeń (około 60 dziesięcin), położoną na szczycie odosobnionego wzgórza, które obiega dokoła kręty łańcuch jarów. Rzeczka Sieraków przecieka u jego stóp. Ściany wzgórza są ścięte stromo, jakby były dziełem ludzkiej ręki; u szczytu okolone wałem, tworzą jakby występ usuty ręką ludzką, dalej zaś zbiegając ku jarowi, u spodu mają przekop a za nim znowu powtórny wał. Wjazdów do horodyszcza było 6 i wszystkie one były zasłonione usypem ziemnym, w kształcie kurhanu. Na północ zaś od tegoż horodyszcza ciągnie się też wał, miejscami zniszczony już, który mógł być wałem obwodowym dawnego grodu. Profesor Antonowicz, opierając się na ścisłem zbadaniu miejscowości, twierdzi nie bez prawdopodobieństwa, że to horodyszcze mogło należeć do dawnego tak zwanego „Zwinogrodu kijowskiego“, o którym często jest mowa w kronikach ruskich, a który po zniszczeniu, zapewne mongolskiem, zapomniany został do imienia, do miejsca nawet, na którem stał (ob. „Cztienja w istor. obszcz. Nestora“ 1879 r. stron. 37 – 43). (Edward Rulikowski).

2.) Ch., wieś i dobra ziemskie, w powiecie mińskim, w miejscowości pomiędzy Kojdanowem, Rubieżewiczami i Wołmą położone. Dziedziczna własność Łęskich; ogólny obszar wynosi 3226 morg. Była tu filia katolicka par. Kamień. Al. Jel.

Chotów, 1.) wieś, pow. odolanowski, nad samą granicą Królestwa Polskiego; 6 dm., 33 mk., wszyscy kat., 14 analf.

2.) Ch., gmina domin., pow. odolanowski, 1231 m. rozl., 2 miejsc.: 1) Ch. domin., 2) Murowaniec karczma; 8 dm., 135 mk., 16 ew., 119 kat., 66 [ 640 ]analf. St. poczt. i gośc. Skalmierzyce o 1 kil., st. kol. żel. Ostrowo o 19 kil. Własność Lisieckiego. M. St.