Querimònia:Article XVI
XVI
Concedim eth capítol segontes eth quau des deth començament e encara ara ei costum ena Val d’Aran, que se bèth un diguie o proferie bèth insult, o bèra paraula desaunèsta, com leprós, tradidor, omicida, o d’autes paraules qu’ocasionèssen mau o vergonha, trucaue a bèth un damb eth punh ena cara, o en cap, o en còs, se comprometien deuant d’uns arbitres, escuelhuts per ua e ua auta part e decidien quina quantitat de sòs a pagar s’impausarie ad aqueth qu’auesse hèt aguest insult e injúria, cossent damb era importància e era qualitat des persones. Atau ordenam e decidim us aguestes causes, que se mantengue era nomentada ordinacion hèta peth rei de Malhòrca quan auie aguesta Val jos eth sòn domeni, qu’atau com è dit, sigue acceptada com ua des sues leis a demana des òmes dera nomentada Val, era quau tanben Nos acceptam coma bona, rasonabla e justa, e la confirmam atau coma ja se contié mès ensús.
XVII
Tanben en çò que tanh ath capítol segontes eth quau ei costum ena Val d’Aran, observada des deth començament enquia aué, qu’es cònsols dera Val dAran, amassats en lòc de costum, acostumen a constituir e convocar era Cort dera Val, era quau, pendent un an pòt regir e encuedà-se’n des ahèrs dera nomentada Val. Atau establim qu’aguesti cònsols pòden méter e designar bères persones aunèstes entà tot açò, mès non qu’agen eth nòm de corts, senon eth de procuradors o jutges de patz, o conselhèrs dera Val.
XVIII
Tanben sus eth capítol en quau i a contengut qu’ei ua antiga costum dera Val d’Aran que quinsevolh que volgue pòt engatjar ath sòn vesin per un deute clar e reconeishut, e se non reconeishie eth deute qu’auesse convengut per pròpria paraula deuant deth jutge, un còp age estat demostrat deuant deth jutge e auesse perdut en judici, aurà de hè-se cargue des depenses. Establim e ordenam entà evitar que se suscite entre eri cap disputa, ço qu’adés s’a dit, sigue hèt peth nòste casterèr dera Val.
XIX
Tanben concedim eth capítol segontes eth quau ei costum que se bèth òme dera Val marchaue dera vila a on a neishut e establie era sua residéncia en ua auta, non pòt hèr us des montanhes, ne des bòsqui, ne des terrens comunaus dera vila a on a neishut e d’a on se n’a anat, ne hèr a pèisher es sòns animaus, ne arrossar era èrba, ne bracar era husta, ne explotar tèrres naues, enquia que non age eth sòn domicili o fixe era sua residéncia. E se bèth estrangèr establie era sua residéncia en bèra vila receberà era sua part comunau, com aqueth que siguec e ei hilh d’aguesta.
Vejatz tanben er article sus era Querimònia.