[ 608 ] Esperantisten, 3ma yaro, ni 1-10 (jan.-okt. 1908). — Ni rigretas, ke ni ne povis recensar plu frue nia bonega suedana kunfrato ; nam ol esas de ta jurnali, qui ne obedyas sklave la okulta chefi et ne sequas blinde la malbona pastori. En la no 7 (julio) trovesas Liberaj paroloj da So P. Ahlberg, redaktisto di la jurnalo, sekretaryo di la Sveda Esperantista Societo e di la Klubo Esp. en Stockholm, un de la max meritinta Esperantisti, qua fiere rifuzas adherigar Esperantisten a la trusto di la jurnali, e ne timas la minaci di boikoto di la diktatori. Il protestas tre spritoze kontre la malsaji, qui propozis « pendar » la « rabistojn », t. e. la reformisti : « ni faru la pendigilon tiel alta, ke oni povos komforte pendigi en ghi, ne nur prof. Jespersen… kaj prof. Balint,… sed ankau la famajn germanajn prof. Brugmann kaj Leskien.... » Il mokas la malnobla taktiko di la « parizana gazeti » qui serchas nur personal polemiki, e mallaudas li, quale la max timinda malamiki di Esp. [ 609 ]e di nia komuna ideo[1]. Fine il deklaras noble : « Konvinkoj.... neniam povas esti objekto de komercaj kontraktoj… Pro tio chia postulo pri estreco super la konvinkoj de aliaj estas pruvo de aroganteco kaj stupideco.... Nia batalo devas esti lojala batalo pri konvinkoj… Chiaj konvinkoj.... devas esti konfesataj kiel egalrajtaj.... Fundamentistoj kaj reformistoj, chiuj laboras por la sama celo kaj havas sekve la saman prerogativon ekzisti. Nenia el ili havas ian ajn rajton sufoki perforte la konvinkojn de aliaj nek agi tiranece kontrau aliideanoj… » Bela ed utila leciono di « yusteso e frateso », quan nia suedana samideano donas a kelka Esperantista chefi, qui arogas a su la yuro exkomunikar la nefideli… en nomo di la « interna ideo di Esperantismo ! »
En no 8 (agosto) T. V. Bäckström, v.-sekr.. di la klubo Esp. en Upsala, respondas a kritikanto, qua riprochis ad il uzar la sufixo ‑iz (supersignizi) et dicar Francio : « Mi skribis la artikolon.... kun intenco delogi la fidelojn (sic !) uzi la naturalan evoluon (sic !) kiun ili tiom shatas. Mi lansis (sic !) la vortojn donitajn.... kun intenco helpi al la enkonduko de tiuj sufixoj, por ke ili poste estu enskribitaj de la vortenskribista Lingva Komitato, se ili sukcesus. Se ne, neniu ja bezonos ilin uzi, sed se jes, mi helpis igi Esperanton pli reguloza (sic !) kaj logika.... La fanatikaj francaj kaj anglaj jurnaloj diras kaj akceptas Indio, Austrio ; kial do mi pekis dirante Francio ? » Bonega respondo ! Yes, quale la fanatika fundamentisti povas parolar pri libera evoluco, kande li persekutas omnu, qua uzas o provas irga nuva formo ? Ta grosa kontredico pruvas simple lia malsincereso… o lia malsajeso.
No 9 (septembro) insertas en 1ma pagino la konocata Deklaro di So Jespersen pri la naturo de lingvo.
En no 10 (oktobro) on trovas la decido di la Klubo Esperantista de Upsala, quan ni publikigas supre (en Kroniko). Laudinda exemplo di liberaleso, quan kredeble multa altra grupi sequos ! — Fakte, Esperantisten ne timas provar o riskar neologismi, cetere tre utila e bone elektita, quale angoro, e nuva sufixi : nervozeco. Ta toleremeso esas la vera e sola metodo por konservar uneso e paco inter Esperantisti… se nur la diktatori permisos !
- ↑ Fakte, ni saveskis, ke on sendis tala jurnali, plena de malestiminda polemiki, mem a Suedani ne esperantista, a qui necese li inspiris nur nauzo !