Progreso/Triesma Yaro/Numero 28/La finali e la genri

← Kontenajo ← Pri nuva vorti propozita

TRIESMA YARO PROGRESO No28 Junio 1910 La finali e la genri da J. Kovacic—Linguala questioni

Pri la radiki atend e vart →

Temi : Afixi, Genro

[ 209 ]

La finali e la genri.

Ad ula kritikanti ne plezas, inter altro, la nesama gramatikal finali en la substantivi ed adjektivi, e li judikas ta nekoincido abomininda. Sed tala judiko esas nejusta, pro ke on trovas tala ne­konfor­maji anke en nia naturala lingui, quon montras la sequanta exempli. On dicas en D. :

• der Rabe, die Ente, das Auge ;
• der Schmaus, die Maus, das Haus ; [ 210 ]
• der Vojvoda, die Kamera, das Klima ;
• der Himmel, die Sichel, das Mittel ;
• der Hammer, die Kammer, das Zimmer ;
• der Schild e das Schild ;
• die Steuer e das Steuer ;
• der Kiefer e die Kiefer ;
• der Band e das Band ;
• der See e die See.

E kompreneble l’exempli ne esas ja exhaustita. Ek to on vidas ke la finali di substantivi ne akordas kun l’artikli, nek kun l’adjektivi, qui havus la sama finali. Ico nature ne shokas la Germano, sed omna altra­linguano qua lernas la germana quale duesma linguo.

Hike me donas ankore kelka exempli di ne­koinci­danta finali ek mea patrala linguo (slovena). Yen tali : veliki vojvoda, solski vodja, stari pismonosa, moje oko, gorko solnce, pridni oce, dobra mati, mali Mirko, tanke niti, dobri ljudje. L’avana vorto esas l’adjektivo. Talspeca exemplin me povus ankore alegar tre multa !

Anke en italiana existas tala kazi, to esas konocata.

La sama kritikanti mallaudas formacuri per ‑ino, ex. la vorto patrino, asertante, ke to esas karikaturo. Bone ! Sed quo esas en la germana : Gräfin, Königin, Studentin, Schwägerin, Köchin, Ersatz­männin^[1], e c., e c. ? E formacuri per ‑erin, ex. Lehrerin, existas en nekontebla quanto. On povus objektar, ke ca vorti esas profesional e rangal nomi. Sed Schwägerin e Taufpathin ex. ne esas tala !

En mea patrala linguo on nomizas l’onklo $=$ stric, l’onklino $=$ strina (sed anke teta) ; la kuzo $=$ bratranec, la kuzino $=$ bratranka ; la bopatro $=$ tast, la bopatrino $=$ tasca, ed ankore altra kazi.

On vidas do, ke anke la naturala lingui freque derivas la virinal vorti de la viralai, e tal’ avantajon ne devas abandonar la linguo inter­naciona, nia belsona e facila Ido.

Jak. Kovacic

1. Ica lasta vorto esas rimarkinda, pro ke ol derivas la feminalo de vorto sence masla, nome mann (männin esas exakte nia virino).