Pir u Luwera Folklorê Mara

Beno nêbeno pirê u keyneya ci bena kêynaya piri veyv bena sina dewna pirê tay sino bol sino piri bêriya keynerda xü kena. Vana hele ez sira finê bewniya halê kêynerda mi senina. Pir werzena di dora kena pirrê riwen. § doran dê werdiyanê rê zi xiliki vanê. Nina kena pirrê riweni u gina bena kêynerda xü rê.Wuca di luyê rastê pir yena vana;

-Pirê heyra Pirê, Pirê qurba Pirê tiya sina koti? U vana; Pire ezi to di enbazey bikera? Pirê vana; -Di hadê biki.

Tenekê ray sinê luya da sey-tanêya ci liwena. Vana? -Pirê o çiçiyo ê doran dê to di.

Ê, a zi vana;

-Lacê mi ez no doran kêynek-erda xü rê xelat bena. -Pirê hele bi di ez to rê yarametey bikera. A ju bigira, ez to rê wegira.Ti edizyaya to rê güna yo.

Pir xilikê dana ci. Pir vana qey rasto. Luya ci rê yarametey kena. Halbuki kes bi luwer baweri keno? Luwer tim fitne u fêsadeya xü keno. Na lu riwenê Pir gina tenekê ray sina wuca di quçê ya siya rastê nina yena. Luwer vano;

-Pirê heyra Pirê ha di ti na kist ra biremi ez a kist ra birema hele ma kam rew vicênê na quç ra. Ma kam rew remeno, kam rew vicêno a kist ra u kam ser kewno? U Pir vana;

-Dê hadê ma bi remê.

Seni remenê Pir heya yavas yavas yena na luwa ma hema sina kewna quçi pêy wuca di dor akena, ruwene xü wena dorda Pir miyan di zi mizya xü kena u werzena yena a kist na kist tenekna ray sinê wuca di na vana;

-Pirê! Pir vana; -To çi çi yo? To xêyra mi ra? Luwer vana; -Pirê ti kokima to rê gunayo, ti na dor bigi na senika a dora giran bi di mi. Ez to rê ay di yarametey bikera. Pir vana; -Wa bo.

Pir no qor dora bin dana ci. Pir zi nêzana mizya luweri dorê miyan di. Vana qey ruweno wuni wegêna sina dora xü. Wuca di a lu tay sino bol sino nêy ray yenê wuca di erdêdo filhana rastê ina yeno erdêdo xeliyo. Na vana; -Pirê pirê ma nê xeli çorsmeya zi biremê na lu, Pir xapêynena. Na lu kistê ra remena, Pir kistê ra remena. Lu sina dalde dê xelida ruwenê xü wena. Na xilika didina. A nay zi akena ruwene xü wena u a dor miyan di zi miziya xü kena dana pir dest. Yena vana;

-Pirê to rê nay zi, dewa kêynerda to bi nezdi. Ez heta dew miyan to di nina. Eger ez bira se, kutikê dew di mi parçe kerê. Pirê eza sina diha to rê oxir bo. U pir vana; -Sori, ti dorê mi, mi di wegroti ber-xüdar bi. Na Pir sina kêydê kêynerda xü dora dana ci dest u vana; -Kêyna mi nina beri hewa di mi to rê ruwen ardo. Ruwenê mangada mi na boro. Ruwenê keliyo. Hewa di. Keynek vana; -Ê dayê ti berxüdar bê. Na doranê xü hewadana yena marda xü di wes wes qisey kena. Nê serwesey kenê, pê pers kenê. Dima vana; -Hele ez sira ê doranê xü akera. Sina akena ki, hurdina xiliki miyan di zi, mizya luwera. Yena vana; -Dayê qurba dayê ti ê doran mi-yan di mi rê çi çi ardo? -Keyna mi, mi to rê ruwenê mangada xü ya bor ardo. Wuni ruwenê do bi tamo. A vana: -Maya mi no ruwen niyo villi. Na mizya luwera ninan miyan di. U pir vana: -Hey vax mi rê! To di, Luwer sekerd mi? Luwer ez xapeynaya, riwene mi werd u demax mizya xü zi doran dê mi di kerda. § wa a Lu vindero ez o kamci roj bo seheyfê xü a Luwer ra bigira. Neyse Pir wuca di keynerda xü di eger hefte yê manena, eger di hefteyê manena Pir verzena yena kêye. Seni ki yena kêyê, Lu hema a sew yena vijena bani ser. Vana: -Pirê, Pirê ling tirê, mi ruwenê to werd, mi gi u mizya xü zi dorda to di kerd. Na Pir wuca di vana: -Luyê ti wuna bi mi bikerê! Ez ney to rê nêverdana, ez o to bikisa. Hirê, çihar halê Pir u Luwer wunayo. Her sew Lu yena Piri rê Sêwê, didi, wuna kenaqehrêna, qehrêna, qehrêna Pir behêcêna. Vana: -Embiryanê no, dostê no mi rê rayê vacê ez se kera? Na Luwera wuna kena bi mi. Nê wuca ray nanê ci vera u vanê: -Biya qanikê siya fekê locin da xü ra bisawi. Na amê se a do ser o roso. A do diha qaniko siya bi disikiyo nêso werzo. Ti zi sori héyfê xü ci ra bigi. Çuweyê xü bigi so wes pirodi.

Na Pira ma werzena wuni kena. beno san Lu bi kêfêna yena. Vana; "Ez o fina si ra Pir biqehirna u bi ra zerya xü Pir rê honik kera."

Pir biya dismenê Luweri. Na fina werzena yena, vana; -Pirê, Pirê ling tirê, mi ruwenê to werd, mi gi u mizya xü zi dorda to di kerd. Pir vana; "Kerê ecelê to ameda emso sewa to ya soniya (ê bdoyina)." Pir bena çiwedê xü ro u remena bani ser. Yena bani ser na Lu werzena ki biremo. Lu disikyaya qanik ro nêsena werzo. Lu xü ancena, ancena, ancena, ancena nêwerzena, nêqilayena disikyaya cê ro. Heya Lu ya xü rê xebitêna ki xü bireyno (bixelisno), villi Pir yena bani ser, çiweyê dana sere dê Luwero. Lu xü hülo kena u xü erzena bani ra cêr u remena sina o dem di boçika Luwer, Luwer ra cibêna u bi o qanika manena. Wuca di Pir zi aw-maw ana ê qaniki siwena u boçika ci gina bena zere. -"Kerê vana Lu ê, ti wuna kena bi mi, di sori... Mi héyfê xü to ra girot. Ti zi sori haldê xü rê bivesi."

Pir boçikera Luwer gina ana zere. Pak siwena murana, minena, biqumçeyana (hak, dügme), sifonana, layan dê rengena na boçika Luwer xembilnena. Her muyê ci ya çiyê girêdana. Xembilnena u kena misa-sêna, misasa girêdana, misas bena bandê xü sero ancena (tik kena). Lu zi sina embazanê xü miyan . Embazê ci vanê; -Uuu...Luwê ti biya boçqoli (bê-poçik). Ti biya boçqoli se, hadê çi girweyê to esto ma miyan di. Ma boçqola nêwazenê. Fina meyê ma miyan. Hadê boçqolê ha boç-qolê... Boçqolê ha boçqolê... Luyê ma remena lê ê bini kewnê ci dim... Luyê ma remena ê bini kewnê ci dim. Kewnê ci dim gaz benê piro u vanê; -Boçqolê ha boçqolê ti xayina, ti zurkera, ti tirotika (xirxiz). To se kerd ki wuna bi to. Wunayo se meyi ma heti merosi, ma di megêyri. Lu bermena, fixan kena, Lu ax wax vana posmam biya ruwenê Pir werdo diha çiyê destê ci ra nino. Beno sew Lu yena bandê Pir ser fina. Vana; -Pirê qurban Pirê. Pirê ez lewnana to destana, Pirê ez lewnana to lingana. Pirê heyranê to bena Pirê, ti se vana wa zey to bibo. Sebeno boçika mi bi di.

Lu finê sere yê xü wedana ki Pir a boçika ci xembilnaya, xembilnaya va dano piro xis-xisa boçika ci ya, va dano piro boçika ci luwena u xis-xisa ci ya qumçey, murey pêro kerdo pa, sus kerdo. Xemlê a boçiker tew zerya Luwer xeleyneno. Pir vana: -Hadê, siktir wutya ra Boçqoli! Ez kê daha boçik dana to! Sêwê, didi, hirê no wuna dewam keno. Dima Lu vana: -Pirê, ez qurbana to bena,ti se-vana vaci, tek ki boçika mi bidi mi. Pir vana: -Ê Luwê so ruwenê mi biya, ezi boçika to bida. Wujadi Lu vana: -Pirê ti hakliya. Luwa to sina si-na, geyrena geyrena, geyrena, wujadi mangeyê vinena. Na sina mangayrê vana: -Manga borê, Manga borê ez qurbana to ba Manga borê, girweyeno ameyo mi seredi, xal meseley mi wina yo. Mi ruwenê Pir verdo, Pir zi boçika mi girota nêdana, se beno, qandê homay (allay), ruwenê Pir bidi mi ez bera ci rê, wa a zi boçika mi bido. Manga vana: -Pir haqliya qandê çiçi boçika to bido? Hadê madem ki ti wini handi tengdira, e do to rê yarametey bikera. Ama so mi rê xeylê vaso tezeo biya, ez bura ki va sit bo, ez zi to rê ruwen bida. Yoksê e do to rê koti ra ruwen bida . & na sina weynena erdeno filhano u wini nerm o wes o tiji daya piro, na wujadi vana: -Erdo qurba erdo, na filhano wina xasek ê to yo erdo, se beno mi rê vasê do tezeyo wes bidi, e bera Manger rê, va Manga buro, va Manga ruwenê mi bido, ez bera ruwenê Pir bida ci, va a zi boçi, kera mi bido. Luy mi nêginê xu miyan mi gaz kenê, danê mi ro, vanê: "-Boçqoli!"

Wujadi érd vano: -Pir haqli ya. Ez gereg to rê vas nêda ama vujdanê mi qabul nêkeno, to wina teng di verda. E do to rê vas bida ama ti so êyni dê cori rê vaci va êyni mi rê aw bido, ez awa honik bisima ki vas bibo ez to rê zi ê vasi bida. Na sina êyni ser, vana: -Êyni xeyra êyni, êyni qurba êyni, ez qurbanê awda toya zêlal ba êyni, êyni ti çend rindê, êyni ti çend honikê, êyni ti çend wesê tenekê awa xü wina bol bidi. Va no erdo filhanin na awa to bisimou va no filhano sur tayn vaso wes bido mi, ez bera bida mangada pir, Manga ruwen bido mi va Pir zi boçika mi bido mi. Wujadi êyni vano: -Ê hadê ez to nêsikna, aw bida erdi, ez aw bida erdi ama hirê teney keyney pasay estê, va ê birê, va zil xü desta kerê va sewlanê sura xüpay kerê u mi sero kay kerê se e do to rê aw bida. Na vana: -Viniyo sê ez sira keynenê pasay biwina. Na sina na kist weynena a kist weynena sina kewna iremetê(baxçe) pasay. Na vana: -Aman keyneyêno, aman xasekêno, sima çend rindyê, ez sima ra bol hes kena, çi mirazê sima esto Alla bikero.-Aman keyneyêno, aman xasekêno, sima çend rindyê, ez sima ra bol hes kena, çi mirazê sima esto Alla bikero. Aman keyneyêno xal meseleyêno wina ameyo mi seredi. Sima do berê êyni sero kay kerê, êyni do aw bido, ezo aw bida erdi, erd do vas bido, ezo vasi bida Manga, Manga do ruwen bido, ezo ruweni bida Pir, Pir do zi boçika mi bido.

Ê keyneki vanê: -Ê temam ma birê ama di so sewli suri ma rê biya ki, ma ê sewla xü pay kerê, birê êyni sero kay kerê. Na se kero se nêkero na sina goskari ser. Lu goskari rê vana: -Goskar xeyra goskar, goskar qurba goskar, ez qurbanê a derzinda to bena, ez qurbanê ê hün-erde engista to ba. Goskar qandê Allay mi rê hirê citey sewlê suri lazim ê. Mi rê sewlê suri bidi. Ê goskar vano: -Luyê, Luyê firildakçiyê, zurkerê, boçkolê Luwê, ez sewlê sura bida to ti do çiçi bidê mi? So mi rê hakê tezey biya! Ez hakanê tezey bixaseyna bura, to rê zi sewlanê sura biderza bida.

Na Luwa ma wuja ra dorgi sina pin dê kerga, zaten Lu dismenê kergana. Kergi tersenê, qar qar kenê. Na vana: -Kergeno, kergeno vengê sima çi weso. Çi derê çima wesi yê. Perrê sima çi nerm yê. Sima çend xaseki yê. Ez qurbanê ê vengdê sima ba. Helê ê dikê sima seni wes weyndano. Seni venge ci sino ers u ela. Sebeno kergêno eza tengdi . Mi rê sellê haki lazimi yê. Kergi zi vanê: -Way Luwê, Way Luwê, ti dismena maya ama ma dismeney qayil niyê. Ma meramê to qayilê biyarê ca ama ti so ma rê gilgilbiya ki, ma gilgil burê ma haki bidê to. Ma do bi pizeyê weysana kotira haki bidê to? Lu vana: -Sima haqliyê, no qor Lu sina teber, sina teber érda miyan di geyrena. Lu weynena citerêno êrdi cit ke-no, gil sekneno êrd ra u érdi cit keno. Na Lu wujadi firildakê virazena. Na wujadi xü nimnena siye peydi, kuzena u bermena, kuzena bermena, no citer vengdê na Luwer ra xaqibeyê xü yê toximê gilgili herundi verdano u yeno geyreno hele vano. " no çi vengo, no qey heyvanêno feqiro bermeno ez sira cirê yarametey bikera. Heya citer çiyê xü ronano yeno, na dalde dê siyer ra remena yena, hema tewreyê gilgili gina u remena yena! Tewreyê citeri citeri ra tirawena. Na gilgili dana kerga. Kergi zi nê gilgili wenê, kefê kerga beno wes, kergi hema haki kenê. Sellê kenê pirrê haki danê Luwer. Na sellê hakanê xü gina yena, dana goskari, goskar sellê hakanê xü gino, wujadi bi kefêna werzeno Luwerivineno bi havayena êyê kay kenê, wujadi hema awa êyni bena bol. &rdo êyni vero o erd a awa honika tezê simeno. Hema vaso tezê dano. Hema Lu nê vasi tezê aredana gina bena Manger rê. Çimê Manger guneno nê vasirê u vano: -Way Luwê, way Luwê to no vaso wuna tezê ma rê kotira ard? Lu vana: -Mi ard. Girwe o yi ti zi bidê mi. Manger vano: -Ê to ardo se ezo zi bida to. Na Manga to vaso tezê wena , sitê xü dana. Lu sitê ci kena ruwen, ruwen beno hazir. Na Luwa ma werzena dogri yena Pir ser. Lu vana: -Pirê, Pirê ka ê xilikanê (doranê) xü bidi. Ez torê pirrê ruwen kera. Pir vana: -Luwê Luwê, tirotikê Luwê, zurkerê Luwê, to mi rê dorê mi kiristi, toruwenê mi werd, to dore mi kerdê xeram. E ezo nika seni baweriya to bikera dorê xü bida to. Lu vana: -Pirê xeyra Pirê bidi, Pirê qurba Pirê bidi. Ihtiyacê mi to rê esto u a boçika Luwer, va dano piro wujadi wuni hel beno. Zerya Luwer sina. Neyse Pir werzena xilika dana ci, na yena dorana Pir kena pirrê ruwen, ana dana ci. Pir boçika ci dana ci, na boçika xü kena xü ya u yena ê luwan dê binan rê çalim rosena. Bi çalimê na bowniyê ha bowniyê, boçika xü hel kena, boçika xü hel kena. Luyê bini pe rê vanê ki: -No çiçi yo wuna, no singirti, nê murey u nê layê u nê qunçeyê pêro birkenê, pero mineyê Luwer rê. Na boçika Luwer wuna se bi na kotira amê. Hema luy pêro dirriyê ya, hema yenê nezdiyê na Luweri vanê: -Way Luwê, way Luwê na boçika wuna xasek to rê kotira? Na kê dê to? Lu vana: -Kê dê mi? Ez emso a na verniyê êyni gola ya, ez na golda êyni di emso rakowta, ez sewra werista ki homay (allay) daya mi. Na gol ziyaret ta Allay zi na boçik daya mi Sima zi emso wityadi rakewê, boçika sima do zi wuna bixembilyo. Wext zi çileyê zimistani yo coka rê vas mas êrdana çinyo. Her ca cemed giredayo. Nê Luwê bini merakdê a boçikda rind ra werzenê vanê: -Hadê ma sewê niya, ma do zi wujadi rakewê va boçika ma zi wuna bo. Nê yenê ê êyni vero a awa cemedi miyandi rakewnê. Luwan cemed tepisenê u ê cemedi ya benê parçe yê. Pizeyê ina maseno zê mesk kewnê ê aw ser. Sewra beno Lu yena vana: -Ohh.. Pir seni xeyfê xü mi ra girot, a mi zi xeyfê xü wuni sima ra girot. Simado fina vacê Boçqolê, Boçqolê , Boçqolê seni boçika mi bi rind sima no qor va way Luwê way Luwê way Luwê a mi xeyfê xü sima ra girot. A beno sino a istanika ma wutyadi qedyêna.