Pinepine te Kura

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Pinepine te Kura  (1720) 
anonymous
Original version 1889 version by Tee Kooti Paraire Tomoana's Tuhoe version

Pinepine te kura, hau te kura,
whanake te kura i raro i Awarua
ko te kura nui, ko te kura roa,
ko te kura o tawhiti na Tuhaepo.
Tenei te tira hou, tenei haramai nei;
ko Te Umurangi na Te Whatuiapiti.

Nau mai, e tama, ki te tai-ao nei,
Ki whaka-ngungua; koe ki tekahikatoa;
Ki te tumatakuru; ki te tara ongaonga;
Nga tairo ra nahau, e Kupe,
I waiho i te ao nei.

Piki ake, kake ake i te toi huarewa,
Te ara o Tawhiki i piki ai ki runga;
I rokohina atu ra Maikuku-makaka,
Hapai-o-Mauri,
He waha i pa mai,'
‘Taku wahine purotu!’
‘Taku tane purotu!’
Korua kotau te tau, e.

Whakakake e tama, I te kinga o tō waha,
No runga rawa koe
No te tahu nui a Rangi e tū nei

Na Rangitu koe,
na Rangiroa
Na Tane rawa koe,

Na Apa ia koe, na te Apa-rangi-ihiihi
na te Apa-rangi i rarapa.
Tukia i whare rangi,
ko te ngaruru mai rangi;
Te mata a tohi kura,
ko Apa i te honga."
Nāhana ra koe.

Kāore nei, e tama,
ko te wānanga i a taua ne.
Tē ai i waho i Ōkaiure rā
ngā pure tawhiti.
Te kaunoti hikahika
Te kaunoti a to tipuna, a Tura
I haere ai i Tere-i nui-ao
ka hika i tona ahi.
Kimihia e Kura, ko Tū-ma-tere
Te Umu ka hoki nga kai ki te ao.

Koia i Tūranga-nui, he mata awha,
He patu i te tangata kia mate.
Na te mau whaiwhaia hoki ra
I mānene ai i te ara,
Ka mate kongenge, ka mania, ka paheke.
Ko te matamata ki te tū-āhu
e makutu mai ra,
Ko Tamairiakinaterangi, te Hekengaorangi.
Ko Taramuru anake titi kaha mai ra.

E kai o mata ki te kohu ka tatao
I waho o te moana o toka hapuku,
Ko Maunungarara, ko Wharerauaruhe.
Ko Ta-kopai-te-rangi, ko te Ara-totara,
Te Huawaiparae, koia te korori.

Tena ra, e ta ma,
te wā ki to koutou irāmutu,
tā maua mai nei ki te ua i te kahu.

E kai o mata ki runga Marokotia.
Karokaro i te taturi o to taringa,
kia areare ai, mo te whakarongo atu
Ki nga kī mai a to tipuna, a Noho-atu,
makamaka mai ra i a taua anake
Te Ārai o Tūranga,
Te matenga o Hinerakai
i turamatia ai,
I matakitakina ai,
Koia Hikamatakitaki.

Whiti ke mai koe ki rāinahi nei.
Tē ai he mahara,
ka mate koe i Awarua;
       
Ka manene mai koe ki a rō te wai,
Ka ū ana ko Hauraki.
Ka pa ko te waha o Tutawirirangi,
‘E tama! Ina ia te kai.
Toia ki uta ra, haehaetia ai;
Tunua hai te manawa, ka kainga, ka pau.
No Karotimutimu,
no Taurangakoau.’

Taia te waka nui,
ka kai ki te kirikiri,
Ka kai ki te ponga,
Ka kai ki te mamaku,
Ka kai ki te ngarara whakawae,
Ka kai ki te pananehu,
E tama, e!

Pinepine te kura, hau te kura,
whanake te kura i Awarua.
Ko te kura nui, ko te kura roa,
ko te kura nā Tūhoe pō!
Tēnei te tira hou, tēnei haramai nei,
Nā te rongopai, nā te rangimārie.

Nau mai, ka haere tāua ki roto o Tūranga
Kia whakangungua koe ki te mini,
Ki te hoari, ki te pū hurihuri,
Ngā rākau kōhuru a te Pākehā
e takoto nei ēi.

Piki ake, kake ake i te tai huarewa,
Te ara o Enoka, i piki ai ki runga,
I rokohinga atu rā Maikuku-makaka.
Hāpainga te aroha!
He waha i pā mai,
‘Taku wahine purotu!’
‘Taku tāne purotu!’
Kōrua ko te tau ēi!

Whakakake, e Te Ture, i te kīnga o tō waha
Nō runga rawa koe,
nō te mana o Kuini e tū nei.

Nā Rangi-tū koe,
nā Te Kotahitanga,
nā Tāne rawa koe,

Nā pure-tawhiti,
nā kaunati hikahika
Te kaunati a tō tipuna, a Rāwiri,
I haere ai, i tere i nui ao,
Ka hika i tana ahi.
Kimihia, e te iwi, te ara o te tikanga,
i pai ai te noho i te ao nei.

Kai Tūranga-nui he matā pū,
he patu i te tangata kia mate.
Nā te maungārongo hoki rā
i haere ai i te ara,
Ko koutou anake
e titi kaha mai nā.

E kai ō koutou mata ki te kohu e tatao
I waho i te moana o Toka-ā-huru

Ko Te Kopai-o-te-whare, ko te Ara-totara,
Te Huawaiparae, koia te korori.

Tēnei, e te iwi,
te wā ki tō koutou whanaunga,
Te waua mai nei ki te hua i te kai.

E kai ō koutou mata ki runga o Pāparatū ī.
Karokaro i te taeturi ō koutou taringa
Kia areare ai mō te whakarongo atu
Ki ngā kī atu. Kaua ahau e patua,
Mōku anake
Te Arai o Tūranga.
Te matenga o Māhaki,
i mau ai te rongo patipati.
Mātakitakina ai,
koia 'hika mātakitaki'.

I whiti kē mai koe ki rāinahi nei.
Tē ai ō mahara
ka mate au i Waerenga-a-Hika,
Te kī mai koe, me whakawā mārire
Hopu ana koe i ahau,
kawea ana ki Wharekāuri.
Ka manene mai au ki rō te wai,
ka ū ana ko Whareongaonga.
Ka pā ko te waha o te Kāwana,
‘E hika mā ē! Inā ia te kai!’
Tōia ki uta rā, haehaetia ai,
Tunua ai i te manawa, ka kainga, ka pau
Mō Korotimutimu,
mō Tauranga-kōau.

Koia te riri pokanoa
ka kai ki te waipiro,
Ka kai ki te whakamā,
                              
ki te mauāhara.
Me whakarere atu ēnā mahi kino,
E hika mā, ē

Pinepine te kura, hau te kura,
Whanake te kura i raro i Awarua;
Ko te kura nui, ko te kura roa,
Ko te kura o tawhiti na Tuhaepo!
Tenei te tira hou, tenei haramai nei;
Ko te Umurangi, na te Whatuiapiti.

Nau mai, e tama, ki taiao nei,
Ki whakangungua koe ki te kahikatoa,
Ki te tumatakuru, ki te tara ongaonga;
Nga tairo e nahau, e Kupe,
I waiho i te ao nei.

Piki ake, kake ake i te toi huarewa,
Te ara o Tawhaki i piki ai ki runga;
I rokohina atu ra Maikuku makaka,
Hapai o Maui, he waha i pa mai,
“Taku wahine purotu,”
“Taku tane purotu!”
Korua ko te tau, e.

Whakakake ake ra, e tama, i te kinga o te waha!
No runga rawa koe,
no te tahu nui i a Rangi, e tu nei;
Na Rangitu koe,
na Rangiroa,
na Tane rawa koe,

Na Apa ia koe, na te Apa-rangi i hihira,
Na te Apa-rangi i rarapa,
Tukia a Wharerangi,
te Ngaruru-mai-rangi,
Na te Matatohikura, ko Maru,
ko Apa i te ihonga,
Nāna ra koe.
Kaore nei, e tama,
te whanaunga i a taua nei

Ko Taramuru anake, e titi kaha mai ra,
E popoki noa mai ra i runga te rakau.
Tera te tukou a Mauirangi
kei o tuakana.

Ki atu e koe, “No te itinga rawa nei hoki au,
No te korenga”;
Koia te Kore te whiwhia,
koia te Kore te rawea,
Puputia, kia mau ake
ki te kanoi o te uha na.

E kai o mata ki te kohu ka tatao
I waho i te moana o toka hapuku,
Ko Maunungarara, ko Wharerauaruhe.

Na taua i waiho i Okaiure na,
Ko te Kopa i te rangi, ko te Aratotara,
Te Huawaiparae, koia te korori, e
Tena, ra, e ta ma,
te wa ki to koutou iramutu,
Tamaua mai ra ki te ua o te kahu.

E kai o mata ki runga Marokotia.
Karokaro i te taturi o to taringa,
kia areare ai Mo te whakarongo atu
ki nga ki mai a to tipuna, a Nohoatu,
  E makamaka mai ra, “Na taua anake, e tama,
Te Arai o Turanga,
Te matenga o Hinerakai,
i turamatia ai,
I matakitakina ai;
koia Hikamatakitaki.”

Ko te matamata ki te tuahu,
e makutu mai ra,
Ko Tama-iriakina-te-rangi te hekenga o Rangi,
Ka hika i tona ahi, te kaunoti hikahika,
Te kaunoti a to tipuna, a Tura,
i haere ai, i tere i nui ao,
Te kaunoti hikahika, e!
Kimihia e Kura ko Tumatere te umu,
Ka hoki nga kai ki te ao;

Koia Turanganui, he mata awha,
he patu i te tangata kia mate;
Na te mate whaiwhaia
hoki ra i manene ai i te ara;
Ka mate kongenge, ka mania, ka paheke.

Whiti ke mai koe ki rainahi nei,
Te ai o mahara
ka mate koe i Awarua;

Ka makere mai koe ki ro te wai,
Kau ana ko Hauraki ra;
Ka pa ko te reo o Tutawirirangi,
“E ta ma! Ina ia te kai!
Toia ki uta ra, haehaetia ai,
Tunu ai te manawa, ka kainga, ka pau,
No Karotimutimu, no Taurangakoau.”

Koia te waka nui,
ka kai ki te kirikiri,
Ka kai ki te ponga,
Ka kai ki te mamaku,
Ka kai ki te ngarara whakapae,
Ka kai ki te pananehu,
E tama, e!

This work was published before January 1, 1929, and is in the public domain worldwide because the author died at least 100 years ago.

Public domainPublic domainfalsefalse