Jump to content

Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/177

From Wikisource
This page has been validated.


163
PANGAL-ALLILAW


a nangisit. Daydi ulo inmulagatna a siinayad dagiti matmatana ket inwarasna kadagiti amin nga agbuybuya. Nakapalpalalo ti silap da, a nalabit nayunan pay ngata ti kinauneg na, ket gapo ta abyssus abyssum invocat, (ti awan lansad na nga abot awaganna ti abot a mangliwengliweng) dagidi a matmata pinerrengda dagiti nauneg ken nalukong a matmata ni Padre Salvi, a kasta unay a mulagatda, a kasla ket itay adda kitkitaendan a nakabutbuteng. Ni Padre Salvi namigerger.

—Ulo,—kinuna ni Mr. Leeds,—jibagam kadagiti agdengdengngeg no si asino ka!

Nagari ti nauneg a ulimek. Maysa nga angin a nalamiis ti limmabas ken namuyupoy kadagiti bumalbag a segsegged dagiti pagsilsilawan a kasla silaw ti tanem. Dagiti pay adadda a saan a mamatpati nagkintayegda.

—Siak ni Imuthis,—insungbat daydi ulo, a ti timek na kasla naggapo iti tanem, ngem nakaddidillaw ti panangamames na;—nayanakak idi madama nga ari ni Amasis (maysa kadagiti ar-ari sadi Ejipto) ket natayak idi madama nga agturay dagiti persa, idi ta ni Cambyses (ari sadi Persia a nangparmek iti Ejipto) agsubli a gapo iti daydi dakes ti binanag na a nakigubatanna sadi tengnga ti Lybia. Naggapuak idi a nangituloy iti adal ko kalpasan ti nabayag a panagbaniagak sadi Gresia, Asiria ken Persia, ket agsubliak. idin sadi ilik a mapan agyan sadiay ingga na iti ayabannak ni Thot iti nakabutbuteng a pangukuman na. Ngem, iti kinadakes ti gasat ko, idi ta lumabasak sadi Babilonia, adda nasukalak a maysa a palimed a nakabutbuteng, ti palimed ni daydi natured a mago Gaumata12 babaen ti maysa nga allilaw, ta pinagbalinna ti bagi na nga iso ni Smerdis (kabsat ni ari Camby­ ses). Iti buteng na nga innak idarom ken Cambyses, inpangtanak a pukawen, babaen ti inna panangaramat kadagiti papadi nga ejipsio. Sadi ilik, kadagidi nga al-aldaw, dagitoy a papadi isuda ti agturay; gapo ta isuda ti agtagikua kadagiti dua nga apagkatlo dagiti dagdaga, binukbukudanda pay ti sirib, inda inmameg ti Hi iti kinakuneng ken iti kinaranggas, inda pinagbalin ti Hi a kas nuang a siaannugot latta nga umawat a saan man a sumukir, saan man a marugit iti si asi­ no man kadagiti masukatsukat a mangituray kenkuana. Da­ gidi agag-agaw a nangparmek iti Ejipto, inda inaramat dagidi a papadi ket gapo ta ammuda ti pagpaayan da, inda ida sinalsalakniban ken pinabpabaknang, ket dagiti dadduma, saan da la a pinainaknakman kadakuada, ngem nagbalinda pay ket
__________

12 Ni mago Gaumata nagari iti bayat ti pito a bulan, babaen ti maysa nga allilaw, ta inbagana nga iso ni Smerdis a kabsat ni ari Cambyses. Idi nabigbig ni ari Dario ti allilaw, inkeddengna ti pannakapapatay ni Gaumata.