Jump to content

Page:Ti Pilibusterismo Ilokano ni Jose Rizal 1963.pdf/155

From Wikisource
This page has been validated.


141
AS-ASOG TI MAYSA NGA INSIK


ma, kunada a ni Santiago, dimi ammo no ania ti gapo na; dagiti in-insik kaskasdi met a dida ammo nga ilawlawag no asino kadagitoy dua. Uni ti botelia a champayn a malukatan, kilingkiling dagiti kopkopa, katkatawa, asok ti tabako ken maysa nga angot a pakaidumdumaan dagiti balbalay da­ giti in-insik, angot a nalaukan ti nabanglo ken nabangsit, agassegden, agaapian, sayamusom dagiti bungbunga a naiduldulin, isuda ti mamunno kadagiti makitkita.

Ni insik Quiroga, a nakaaruat iti kawes ti mandarin, nakagorra iti nagborlas iti balbag, adda nga agallaallatiw ka­ dagiti silsiled sititibker ken sililinteg, ngem dina maliduan li kumitakita iti amin a di mangan-ano tapno mapnekanna nga awan met la ti agala iti uray ania. Ket nupay kasano toy kasigod a kinakurang ti panagtalek, kasta met unay a pannakipinnetpet ti ima na kadagiti amin a tattao, kablaawanna dagiti dadduma iti isem a nalinis ken napakumbaba, dagiti sabsabali, iti gunay ti mangigaga, ket dagiti met sumagma mano, iti nalais a kasna itay kuna:

Ammukon! dakayo saan kay a umay gapo kaniak, no di gapo iti saganak.

Ket ni insik Quiroga adda panggapuan na nga agkuna iti kasta. Daydiay baknang idiay, a nalukmeg, a ita inna ipadpadayaw ken kunkuna a maikanatad nga adda konsul dagiti in-insik sadi Manila, sana ipaawat pay nga awan sabali a naimbag a maikabil no saan a ni Quiroga, iso ni apo Gon­ zalez nga agpirpirma iti PITILI kadagiti pagpagiwarnak, no inna supiaten ti iseserrek dagiti in-insik sadi Pilipinas. Daydiay met maysa a lumakayen, a mangam-amiris kadagiti amin a di mangan-ano, dagiti pagsilsilawan, dagiti kukuadro, kdmpy., sa agmusiig ken agsao iti nalais, iso ni Don Timoteo Pelaez, ama ni Juanito, agtagtagilako a napalalo ti riri na gapo iti pannakisinnallin dagiti in-insik, a mangdadael iti panagtagilako na. Ket daydiay met maysa, daydiay akinsadiay, daydiay baknang a napugot, narapis, nabiag ti panagkitkita na ket nabessag ti isem na, iso ti agdindinamag nga akinggapuan iti riri maipanggep kadagiti pisos a meksikano, iso a namagluksaw iti nakaro iti maysa nga an-anaken ni insik Quiroga; jdaydi nga agannong adda dainag na a nalaing sadi Manila! Daydiay man akinkasdiayen, daydiay naunget ti panagkitkita na ket nakuso-kuso ti iming na, iso ti agannong a kunada a katakncngan, ta maituredna ti agsao iti maisupiat iti pannakalako dagiti biliete ti loteria, iso a binukudan da insik Quiroga ken maysa a nangato a babai sadi Manila. Pudno, ta no saan a ti kagudua, ti dua nga apagkatlo, dagiti