- 127
Sandoval, Sandoval da kuma met amin sadi Pilipinas; ni San
doval sumilsileng dagiti matmata na, ket mabalin a kunaen
a no iti daydi a kanito ta adda kuma kimmarit kenkuana,
simmakay kuma iti uray ania a kita ti kabayo, a nakirupak
ken pinapapatay gapo laeng iti Pilipinas. Isuna laeng a daydi
danom a nalamiis ti nagkuna:
—Naimbag, naimbag unay, Sandoval, uray siak, mabalinko met a sawen ti kasta, no kastilaak kuma; ngem gapo ta saan, no ngatan innak ibaga ti kagudua ti sinasao yo, uray dakay pay, indak pagbalinen a pilibustero.
Ni Sandoval rugrugyannan ti agbitla iti napnuan iti isusupiatna kadagiti a sasao, idi napilit a nagsardeng.
— !Agragsaktayo, gagayyem, agragsaktayo! Nagballigitayo! —inyikkis iti daydi a kanito ti maysa a bumaro a simbrek ken nangarakop kadakuada amin.
—!Agragsaktayo, gagayyem! Agbiag ti sao ti kastila!
Kasta unay a sipsipat ti immawat iti daydi a damag; isuda amin aggaarakupda; isuda amin sumilsilap dagiti matmata da a nakalua iti ragsak. Ni laeng Pekson ti nangtaginayon iti daydi isem na nga isem ti di mamatpati.
Ti nangidateng iti daydi naimbag a damag, iso ni Makaraig, daydi bumaro a mangidaulo iti garaw.
Toy nga agad-adal binukudanna iti daydi a balay ti dua a siled, a kasta unay kinabaknang ti pannakaramen da, adda ubing ken kotsero na a mangkitkita iti lugan na nga arania ken kadagiti kabkabayo na. Nataer ti takder na, nalinis da giti gargaraw na, nadayaw ket nabaknang unay. Nupay agadadal iti kina-abogado nga awan ket sabali a panggep na no di la tapno makaala iti maysa a titulo, agdindinamag ti kinagaget na, ket no iti kinalaingna nga agsao ken makisinnungbat iti ineeskolastiko, awan apalanna kadagiti kalalaingan a umiirgo iti uneg ti Unibersidad. Nupay kasta, saan a maudi no maipapan kadagiti baro a panpanunot ken irarangay; ti kinabaknangna ipalubusna a magatangna amin a pagbasaan ken rebista, a saan a matiliw ti agamiris kadagiti amin a pagpagbasaan a maidateng. Gapo kadagitoy a kabkababalin, gapo iti damag na a maingel dagiti nagasat a pannakisangsanggala na idi ubing pay, ken gapo pay iti nalinis ken nataraki a panagkukua na, saan a nakaddidillaw a daydayawen unay dagiti kakadua na ket napili met a mangidaulo iti daydi ingget rikot a banag, a kas ti pannakaisuro ti sao ti kastila.
Idi napalabas ti iinmuna a panagbettak ti rag-o da a ka dagiti agkabkabanuag kanayon a nalabes gapo ta isuda na-
