Page:Progreso - 3a yaro.pdf/67

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
37
LINGUALA QUESTIONI

venkar dum l’unesma parto di la kombato, sed fine il perdis » (F. la première partie de la partie !)

Pri EF. match, l’ideo esas ta di konkurso ; tala konkurso kontenas generale plura kombati, di qui la nombro e kondicioni esas predefinita. Sed to eventas anke en la cetera konkursi : « ta konkurso di bilardo, di boxo, konsistos en 10 kombati ». La naturo di la moyeni uzata por « kombatar » (sive per habileso, sive per hazardo, sive per irga kombinuri di hazardo e habileso) nule importas, e ne alteras l’ideo di kombato nek ta di konkurso. Rezume, konkurso konsistas ek kombati, e kombato ek kolpi.

Me apene bezonas dicar, ke l’unaji, quin on kontas por « evaluar » la gano o perdo di singlu, sive en singla kombato, sive en tuta konkurso, devas nomesar punti. Nur Zamenhof, kun sa kustumala miskompreno di la semantiko, di qua vu citis frapant exempli, imaginis uzar por ta senco poento, diversa de la vorto punkto, ne vidante, ke to esas esence la sama ideo : elemental unajo, quan on figurizas ofte per punto. To esas kozo tute analoga a la famoza kero, karoo ! »

Chanjar, kambyar.

Ni adoptis ta du verbi por expresar du idei vere diversa, quin ni devas explikar per defino ed exempli. Ulo chanjas, kande, restante la sama esence, ol ricevas altra stando, figuro o qualeso. — Kambyar, to esas donar un kozo por ricevar kompense (reciproke) altra kozo. La vetero chanjis. Quante ta virino chanjis en malmulta yari ! — Lu kambyis sa kavalo po du asni ; lu kambyis bank-bileti po oro. Ta du senci esas tute diferanta, quale on vidas, quankam plura lingui, ex. la F., intermixas oli en la sama vorto.

Tamen existas kelka dubebla kazi. Chanjar esas anke tranzitiva, e signifikas lor : igar chanjar : Me chanjis la loko di mea mobli ; el chanjis la koloro di sua hari. Sed lor, on povas kelkafoye hezitar inter chanjar e kambyar : kad on devas dicar : il chanjis sua vesti, por expresar, ke il malmetis sa antala vesti e metis altri ? Altravorte, kad ita frazo signifikas, ke il vicigis sua vesti per altri (sur su), o ke il facis en la sama vesti ula chanjo, ula transformo od altero ? Existas kelka personi, qui volus dicar en l’unesma kazo : il kambyis sua vesti. Certe, to esas substituco plu juste kam chanjo ; sed altralatere, to ne signifikas la samo kam : il kambyis sua vesti kun kamarado, t. e., donis sua vesti a la kamarado por ricevar ti di ilca. Quankam la vesti ne restis vere sama, on povas konsiderar, ke « sua vesti » indikas la vestaro, quan la subyekto portas generale, e konseque, il vere chanjis sua vesti, t. e. la vestaro, quan il portas, chanjis (komparez : el chanjis la koloro di sua hari, o : la maniero di sua har-ordino).

Se do chanjar povas signifikar : « lasar un kozo por prenar o ricevar altra », on povos dicar : Lu chanjis lojeyo ; vu devos