« Se ne, Esperanto restos en la vojo de perdiĝo en kiu ĝi eniĝis, dum ke la lingvo de la Delegacio eksperimentiĝos.
« Oni ne esperu, ke la Homaro kontentiĝos per la malpli taŭga, la malpli simpla, la malpli plena provo. »
Ni devas dankar e gratular nia kunfrato pro la kurajoza senpartieso per qua ol penis « lumizar » e maltrompar l’ Esperantistaro, blindigita ed erorigita da « malbona pastori ».
So Everard Backheuser respondas Pri Reformoj a So Frenkel (vid. Progreso, p. 64). Il rimarkas sprite, ke existas multa speci de « fidelutoj » : ti qui uzas k vice h; ti qui skribas Brazilo vice Brazilujo (tute juste, segun ni); ti qui propozas ed uzas la sufixo -aĉ (la sola inventuro di la Lingva Komitato dum tri yari!); ti qui admisas stati vice farti (Dro Zamenhof ipsa : ni dicas standar, pro ke ES. stato EP. ŝtato). Ed il konkludas, ke forsan sola So Frenkel esas vere e tute « fidela ». Il konstatas pose, ke la Esperantistaro vivas en plena anarkio : la Lingva Komitato pretendas esar la suverena autoritato, sed kande on konsultas ol, ol nultempe respondas. Ol esas til nun « senviva korpo ».
Pri la vicigo de j per y, il opinionas, ke ol esus facile aceptata, tante plu, ke omna reforma proyekti (mem ti di Dro Zamenhof propozas ta plubonigo. « Mi diris, ke la j kiel signo de multenombro forigis multe da aliĝoj en Brazillando…. La afero de la j estas efektive grava…. Kial ne aranĝi almenaŭ la alfabeton tiamaniere, ke la ĉefaj popoloj povu tuj legi ian ajn tekston rekte, sen profesoro? Kial ne? » (Ni dicis la samo en nia Raporto.)
So Backheuser konservas la espero, ke on povos enduktar la reformi gradoze, sen rompo kun la « santa libro ». Il perdos balde ca lasta iluziono.
So St. Schels (polona samideano) duras traktar Pri la reforma de Esperanto. Il memorigas la kritiki facita pri la tabelo di simpla vorti da la max bona Esperantisti (So Grabowski). Ni citez la sequanta alinei :
« Tre eraras jenaj, kiuj opinias, ke pro sia regulareco la oficiala tabelo estas facile lernebla. Ĝi estas facila por logikistoj, matematikistoj kaj aliaj, kiuj komprenis ĝian sistemplenan aranĝon; sed la granda plimulto de l’ homaro (por kiu ja antaŭ ĉio la lingvo estas kreita) akiras la konon de jenaj vortetoj per peniga lernado parkere. Oni neniam intermiksos ekz. la radikojn : « ante » kaj « post » aŭ « blanka » kaj « nigra », sed jam post kelkaj monatoj de neuzado oni estas devigata serĉi en vortaro la veran signifon de tro similaj kaj neniun konatan vorton rememorigantaj : tial, tiel, tiam, tiom, ties…
« Fine ankoraŭ unu rimarko. Ni havas la vorton « kvanto », ni havas ankaŭ « kvalito », do ni uzadas la radikojn « kvant » kaj « kvalit » por vortoj devenigitaj. Ĉu ne estas kontraŭ la spirito de nia lingvo krom tio krei la artajn : kiom, kiel, tiel(e), k. c. dum
