esas la latina… La Suisana Esperantisti fanfaronas pri vivo de 20 yari, sed me konocas en Esperanto nula monumenta verko, qua povus pretendar a la yuro esar netuchebla. Me savas nur, ke ol esas nun preske tale, quale ol esis ante 20 yari…. Me finas ca linei kun la espero, ke la kaj, antaŭ, tiu ĉi e la multa « lamenta soni » (Jammerlaute) aj, oj, e c. malaparos de la emendita LI… »
De ta tempo Prof. Bálint sendis a ni kritiki pri detali di Ido, per qui la konstanta Komisitaro penis profitar; ed il promisis propagar ES. ed ol rekomendar a sa studanti. Il publikigis en du hungara jurnali artikli prila labori e decidi di nia Komitato, en spirito tute favoroza ed aprobanta. Fine, il permisis a ni publikigar hike extraktaji di sa antea letri (tute ne destinita a la publiko) por ke nia lektanti konocez sa sincera opiniono; e ni dankas il multe pro to.
Yen la historyo di la konverto di linguisto de EP. ad ES. Vere, ni ne povas dicar, ke ni konvertis il : plu juste, il konvertis ni, nam kompreneble multa opinioni simila, expresita da kompetenti, necese influis multe sur nia propra opiniono, e malkovris a ni la difekti di Esperanto, quin diversa e tute nedependanta personi montris kun astonanta konkordo.
Un ek la max malnuva e max konocata Esperantisti skribas a ni la sequanta letro publikigenda (pos plura altri privata e samopiniona) :
★ « Estimataj sinjoroj!
Mi estas tre konvinkita, ke la proponoj de Ido montras la vojon, sur kiu Esperanto nuna vole-nevole devos evoluci, se ĝi ne volas perei. Mi entuziasme aklamas vian tre kuraĝan agadon. Esperanto reformita ŝajnas al mi multe pli belsona, pli natura, pli logika, ol Esperanto primitiva. Certe ĝi enhavas ankaŭ kelkajn siajn mankojn, sed nenia homa faraĵo estas perfekta. Fine tamen mi opinias, ke 1) Esp. primitiva devas resti nia lingvo oficiala dum 2-3 jaroj; 2) Esp. reformita devas dum tiu tempo eltoleradi diversajn provojn, skribajn en apartaj ĵurnaloj, kaj buŝajn en buŝoj de fervoruloj, kiuj povos oferadi sian tempon kaj fortojn por uzi kaj kompari dum kelka tempo tiujn du dialektojn; 3) ke per decidoj de rajtigita reprezentantaro kelkaj ŝanĝoj povas kaj devas jam nun enkondukiĝi en Esp. primitivan, se ne per dekretoj, do certe per konsiloj de kompetentuloj…. Senpacience mi atendas vian exercaron kaj vortarojn….
Sincere via,
Esperantisto no 30. »
La propozi di nia samideano semblas a ni tre saja. Ke « nula homal verko esas perfekta », ni bone savas, e ni audacis de longe
