Page:Poesaka Soenda 1924-03-2(09).pdf/11

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

kaapesan diri dipake ngagoengkeun batoer, tjindekna roeksakna sipat kamoeljaan hatena Soenda, taja lian babakoena ngan koe pa­nandasana anoe marentah.

. . . . . . . . . .

Atikan kana lempengna lakoe, henteu di­loemajankeun, nadjan aja kasoekaan mantoen djeung ngawih oge, lain méréan djalan kana roentjah. Baroedak lalaki anoe geus disoendatan teu meunang sare di imah kolotna, tapi kabeh koedoe sararé di bale téa, nja kitoe deui djadjaka anoe teu atjan laki-rabi; sarta ditoegoeran ditalingakeun diatik koe hidji kolot. Ari beurang liar kana gawe, tamba nganggoer diselang mantoen, Teu dioembar kana ngalamoen njorangan. Ti barang soe­roep panon-poé, sakabeh eusi bale teu meu­nang aja noe liar.

Laki-rabina kabéh loeloes roentoet, teu aja anoe pepegatan, Lamoen kadjadian aja anoe patjogragan nepi ka rek pepegatan, eta geuwat dipariksa disoesoed marga Ian­taranana koe Poeoen djeung rengrenganana tea. Saha anoe katimbang salah, toeloej bae diboeang salah sahidji, atawa lamoen salah doeanana, nja doeanana ditoendoeng, Poeoen anoe ngaragragkeun hoekoem.

Nadjan oemoer 7 taoen, geus dikaloearkeun tina golongan boedak. koedoe noeloeng gawe kolot, tapi oerang Badoej teu aja anoe ngawinkeun boedak, tjara anoe ajeuna sok kapendak di bangsa oerang. Oerang Badoej mah teu aja anoe kawin memeh oemoer 15 taoen, biasana leuwih, nja eta lamoen geus ngarasa sarta katimbang tjoekoep pa­nemoe geusan hiroep laki-rabi, Saoer toean Dr. Jacobs; ,,awewe oerang Badoej, ingeta­nana djeung pahamna kana boga salaki; deukeut atawa deuk ngabanding kaawewe hangsa Eropa.”

Oepama aja djadjaka anoe boga deuleu, aja landjang anoe soeroep kana lelemboe­tanana, lila dikantanankeunana, sarta dimana geus aja oentoepan kana maradahna, sok toeloej ngoemaha ménta toeloeng ka kantjana anoe sapapait samamanis djeung manehna, sina ngolongan ka kolot awewe. Si Mitra miloe nanggoeng papait lara wirangna koedoe didjaga. Dimana geus aja erongan, sarta djinis teu aja barébédanana, dioeseupan koe sindir basa sandi djeung siloka, kakara si kantja tea datang ka kolot awewe mawa seupaheun, rek mangnanjaankeun.

Lamoen seupaheun ditampa, kakara kedal tjarita nanjaan tea.

Tapi . . . . kolotna nampa teh geus asak badami djeung djinis, teu gana-gana narima lamoen djinis atjan poeroen atjan pandoek. Di Oerang Badooj teu aja kawin paksa, teu aja pangrérémo kolot, koedoe Soeka pada soeka, kabaroeng kadoa kolot awewe.

Ti sanggeus ditampa panglamarna, pang­terehna koedoe bene-beureuh (papatjangan) doea boelan lilana, kakara nikah, Papatja­nganana teh koedoe kasaksi keo Poeoen sarta diembarkeun ka sarerea.

Ti barang bené-beureuh, pipanganteneun awéwé djeung lalaki teh teu ara paomong, sarta patepoeng oge sabisabisa oelah m­ideng teuing, tapi koedoe katjar anggang,

Dina waktoena kawin panganten lalaki koedoe mawa ali perak atawa tamaga keur pipamadjikaneun djeung saboek tinoen, ieu tanda ngadjadikeun lamoen ditampa koe awéwéna, sabab sok radjeun ogé saar, teu djadi kawinna lamoen robah hate awewe di sadjero doea boelan tea. Tapi Iangka pisan aja kadjadian kitoe teh.

Poeoen, anoe nangtoekoun poéan kawin téh, nja eta diitoeng noeroetkeun palintangan anoe ninggang di moestarina,

Nepi kana mangsana kawin, bring besan djeung panganten lalaki ka imah Poeoen.

Bapa lalaki masrahkeun (mikeun) anakna ka Poeoen, koe Poeoen ditarima, djadi eta djadjaka ajeuna diakoe anak Poeoeu; pok Poeoen ngarapalan anoe koedoe ditoeroetan koe panganten tea, kakara sok dipasrahkeun ka mitohana, katampa ti leungeun poeoen, sina dipasrahkeun deui ka anakna awewe tea, anoe ajeuna geus djadi rabina, koedoe miboga éta djadjaka djadi salakina.(1)

Sanggeus bérés toeloej hadjat, sarta pa­ngantën koedoe hoeap-lingkoeng, tempatna di balé. Dina hahadjatan kieu poeeon dioekna ngan sorangan di balé hambalan loehoer tea, njanghareupan pamasangan, anoe sédjén mah kabeh di hambalan handap.

Harita sok ngarinoem wadjoe anoe matak mabok tea.

139