pow. gierdawski, st. p. Gross-Karpowen. 3.) E., folw., pow. iławski, st. p. Pruska Iława. 4) E., inaczej Karnetzen, wś, pow. wystrucki, st. p. Aulowoehnen.
Erpel (niem.), ob. Kaczory, wieś, pow. chodzieski.
Eromeiten (niem.), leśnictwo, pow. tylżycki, st. poczt. Neu- Argeningken.
Errehlen (niem.), wś, pow. ragnecki, st. p. Kraupiszki.
Erubiszki, niem Erubischken, wś, pow. pilkaleński, st. p. Willuhnen.
Erwalen, łotew. Arlawa, wś i dobra w Kurlandyi, w okr. talseńskim. Parafia E. obejmuje ważniejsze wsie: Lubben, Oschen, Sassmaken, Nogallen, Lubb-Essern i i.
Erwalen, jez. w okr. tukkumskim Kurlandyi, 5 w. dł., pół w. szer., w parafii Erwalen.
Erywangród, wś, pow. łaski, gm. i par. Dłutów (ob.).
Erżewa lub Erżew, wś, pow. bałcki, nad Dniestrem, gm. Mołokisz, par. Rybnica, 684 mk., w tej liczbie 206 jednodworców; ziemi włość. 1740 dzies. Należy do dóbr Państwa. Admirał Istomin ma tu nadane 1032 dzies. Jest w E. cerkiew p. w. ś. Mikołaja, do której należy 933 parafian i 104 dzies. ziemi cerkiewnej. R. 1868 E. miała 152 dm. Dr. M.
Erźwiłk, Erżwiłki, mko rząd. w pow. rosieńskim, nad rz. Szałtoną, o 30 w. od Rosien. Paraf. kościół katol. ś. Jerzego drewn. z r. 1706, fundacyi biskupa żmudzkiego Krysztofa Kirchensteina. Kaplica na cmęntarzu. Parafia katolicka dekanatu szydłowskiego: dusz 6219. Filia w Wodżgirach. Kaplica w Plekach. W mku E., które należało do biskupów żmudzkich, jest zarząd gminy E., liczącej dusz. 2706.
Eschenau (niem.), 1.) wś, pow. braniewski, st. p. Lichtenau. 2.) E., wś, pow. licbarski, st. p. Dobremiasto.
Eschenberg (niem.), wś, pow. żuławski, st. p. Joneiten.
Eschenbruch (niem.), 1.) Gross-, wś, pow. wystrucki, st. poczt. Puschdorf. 2.) Klein- E., dobra, pow. wystrucki, st. p. Norkitten. 3.) E., os. leśna, pow. rastemborski, st. p. Sępopel.
Eschendorf (niem.), ob. Jarzębieniec, pow. świecki; tak przezwany r. 1872. Kś. F.
Eschenhorst (niem.), wś, pow. malborski, st. p. Gronowo.
Eschenkrug (niem.), karczma, pow. gdański, st. p. Gross-Plehnendorf.
Eschenort (niem.), wś, pow. węgoborski, st. p. Kruklanki.
Eschenriege (niem.), albo Semnitz (ob.), pow. człuchowski.
Eschenrode, przyst. dr. żel. baltyckiej w gub. estlandzkiej.
Eschenwalde (niem.), ob. Jasieniec, olędry, pow. międzyrzecki.
Eschenwalde (niem.), wś i leśnictwo, pow. gierdawski, st. p. Muldssen.
Escherwalde (niem.), leśnictwo, pow. labiewski, st. p. Mehlauken.
Eschfeld (niem.), os., pow. wejherowski, st. p. Chojnice.
Eselsberg (niem.), ob. Wóslića Hora (łuż.)
Eskińska, st. poczt., pow. wyszniewołocki, gub. twerskiej, w pobliżu stacyj Wyszni Wołoczek i Ostaszków.
Eśmanie, wś włośc., pow. oszmiański, 4 okr. adm., 63 w. od Oszmiany, 10 dm., 76 mk., z tego 70 prawosł., 6 katol. (1866).
Esmańska, st. poczt., pow. głuchowski, gub. czernichowskiej, w pobliżu stacyj Głuchow i Siewsk.
Espenhoehe (niem.), ob. Osiny, pow. świecki; tak przezwane r. 1876.
Espenkrug (niem.), ob. Osowa góra.
Essa, Jessa (albo Jassa, ob. Vol. Leg. t. VIII str. 695), niekiedy Ulianka, rzeka spławna, bierze początek w gub. mohilewskiej, w powiecie sieńskim, między wsiami Uznacz i Przesieki, płynie zrazu w kierunku północnym granicą pomiędzy powiatami: borysowskim gub. mińskiej, tudzież orszańskim i sienneńskim gub. mohilewskiej; od wsi Rudniki, przy granicy, zwraca się na zachód w powiat borysowski, ku Krasnołukom, a od tego miasteczka płynie znowu bardziej na północ ku granicy powiatu lepelskiego gub. witebskiej; tu niedaleko od granicy przyjmuje w siebie rzekę Beresztę (ob.), wchodzącą w system kanału berezyńskiego, i sama stanowi łącznik onego, tocząc swe wody do jeziora Lepelskiego. Essa dziś jest spławną na przestrzeni 9 wiorst i 450 sąż. (ob. Berezyna). Oddawna Essą w porze wiosennej spławiano massy drzewa do Rygi za pośrednictwem rzek i jeziór, które później weszły w system wodny dźwiński; atoli zawady w korycie Essy przeszkadzały swobodnej żegludze; jakoż w 3-ej ćwierci wieku XVIII dziedzic dóbr Świady, podkomorzy wileński Tadeusz Żaba oczyścił jej koryto i tem żeglugę dla okolicznych mieszkańców ułatwił: lecz jednocześnie na haniebnym zkądinąd sejmie roku 1775 wyjednał sobie prawo poboru na spustach świadzkich, o czem czytać w przytoczonym wyżej tomie Vol. Leg.; ze zmianą jednak okoliczności siła prawa upadla, szczególnie po roku 1815, gdy kanał berezyński odkrył swobodniejszą drogę handlowi. Al. Jel. i T. S.
Essa, strumień wpadający do Niemna z lewej strony, niedaleko Kowna.
Essen (niem.), ob. Esza.
Essenmujża, folwark w Inflantach polskich powiecie rzeżyckim, par. bukmujskiej, obecnie
