raz do roku przyjeżdża pastor na nabożeństwo. Familia Gintowtów ma przydomek Dziewałtowskich.
Dziewałtówek, folw. dóbr Wojtkuszki w pow. wiłkomierskim, 7 i pół w. od Wiłkomierza, 2 i pół od Pobojska. Majętność niegdyś rodziny Okuszków, nabył w 1760 Michał Kossakowski wojewoda witebski; obecnie własność Stanisława hr. Kossakowskiego, włók 31. Nazwy Dziewałtówek, Dziewałtów, pochodzą z litewskiego: Diełtuwas, Boży przybytek, zwane od tego, że w pobliżu znajdowało się święte miejsce za czasów bałwochwalstwa. Starożytne to grody, których początek Maciej Stryjkowski do odległych wieków i pierwszych śladów Litwy odnosi. O pół mili od Dziewałtówka przy ujściu rzeczki, zwanej po litewsku Siania (Stara), do Świętej-rzeki, wznosił się za pogańskich czasów gaj dębowy na uroczem wzgórzu. Stryjkowski pisze, że tu pogrzebanym został książę litewski Kernus przez zięcia swego Żywibunda i córkę Pojatę, którzy na jego pamiątkę posąg wznieśli. Następnie na pomienionem wzgórzu Utenes, książę litewski, pogrzebłszy ojca swego Kukowojtisa, książęcia żmudzkiego około r. 1212, wystawił posąg, wyobrażający go w całej postawie. Lud litewski do czasów Jagiełły składał w tym gaju ofiary swym bogom i ogień święty palił. Zgasiło go chrześciaństwo, nazwisko tylko Kukowojtis dotychczas pozostało, jak równie z tą nazwą kamień po drugiej stronie Świętej-rzeki, cztery stopy wysoki, do 20 stóp obwodu mający, podług podania ludu ołtarz ofiarny, zwany dotychczas Mak. W rozkopanym kurhanie w pobliżu Kukowojtisa znaleziono trupie czaszki, przepasane bronzowemi obrączkami.
Dziewanowo 1.), wś i folw., pow. płocki, gm. Majki, par. Drobin. W 1827 r. było tu 5 dm., 36 mk., obecnie z Kowalewem 175 mk., 20 osad, 27 m. gruntów włośc. Rozl. folw. wynosi m. 414, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 244, łąk m. 34, past. m. 6, wody m. 2, lasu m. 123, nieużytki i place m. 6; bud. murow. 1, drew. 3. Folw. ten w r. 1869 oddzielony został od dóbr Kowalewo. 2.) D., folw., pow. rypiński, gm. Pręczki, par. Rypin. Ma 3 dm., 12 mk. Rozl. wynosi m. 150, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 121, łąk m. 25, nieużyt. i place m. 4, bud. mur. 1, drew. 5, płodozmian 6-polowy; pokłady torfu, marglu l szlamu. Br. Ch.
Dziewczagóra, kol., należy do wsi Solarnia w pow. lublinieckim.
Dziewczagóra, ob. Dziewicz-góra.
Dziewczopole lub Dziewczepole, wś, pow. kolski, gm. Izbica, par. Błenna, ma 9 dm., 65 mk., 540 mr. gruntu; z folw. Gąsiorów (221 m. rozl.), własność Gąsiorowskiego. Wieś ma 19 osad, gruntu m. 26. R. 1827 D. miało 11 dm., 94 mk. X. A. M.
Dziewczopólko, wś, pow. włocławski, gm. Przedecz, par. Błenna, własność Wacława Świerczyńskiego, gruntu 190 mr.; włościańskich osad 10, gruntu 30 m. 135 pręt. Roku 1827 D. miało 8 dm., 113 mk. X. A. M.
Dziewczoraj, os., pow. włocławski, gm. Pyszkowo, par. Boniewo.
Dziewczy potok, przysiołek Komarnik.
Dziewętlin, niem. Dziewentline, w r. 1442 Szewantlyn, wś i dobra, pow. mielicki na Szląsku, par. Mielice, ze szkołą ewangielicką.
Dziewiałtów (mylnie), ob. Dziewałtów.
Dziewiatkowicze, ob. Dziewiątkowicze.
Dziewiatyszki, zaśc. włośc. nad jez. Gołoną, pow. wileński, 3 okr. adm., mk. 15, dm. 2 (1866).
Dziewiąte 1.), wś, pow. krotoszyński, należy do gm. Baszków; 7 dm., 64 mk. St. poczt. i kolei żel. Zduny o 6 kil. 2.) D., folw. w Baszkowie, 404 mr. rozl.
Dziewiątka, wś i folw., należące do dóbr Kowale Pańskie w pow. tureckim, gm. Kowale Pańskie, okr. sąd. gm. Tokary, par. Dobra; ludności 116 dusz. R. 1827 było tu 12 dm., 90 mk. M. Tr.
Dziewiątkowicze, mko, pow. słonimski, przy trakcie ze Słonima do Kartuzkiej Berezy, nad rz. Hrywdą i Ruchówką. Była tu parafia katol. dekanatu słonimskiego z filią w Rudni a kaplicami w Hrudopolu, Reginowie i na cmentarzu w D. Dobra D. były własnością Mieleszków. R. 1677 Aleksander Kaz. Ślizień strukczaszy oszm. nabył D. w posagu po żonie swej Teodorze Mieleszkównie; część drugą D. od podstolego Giedroycia nabył Michał Ślizień podkoniuszy lit. 1752. Ciągle w ręku Ślizieniów odtąd. Okolica górzysta, grunta piaszczyste i żwirowate, łąk dużo.
Dziewiątle, wś i folw., pow. opatowski, gm. Malkowice, par. Iwaniska. W 1827 r. było tu 16 dm. i 123 mk., obecnie liczy 26 dm., 185 mk., 249 mr. ziemi dworsk. i 360 mr. włośc. Folw. D. oddzielony został w r. 1871 od dóbr Łopacionek.
Dziewicz-góra, ob. Dubrowy,
Dziewicza góra, pod Chełmem, gub. lubelska.
Dziewiele, zaśc. nad rz. Płodą, pow. dziśnieński, gm. drujska, o 59 w. od m. Dzisny, 3 okr. adm., przy drodze pocztowej z Drui do Hermanowicz; 2 dm, 14 mk. rz. katol. (1866).
Dziewieniszki, ross. Dewieniszki, mko rządowe w pow. oszmiańskim, nad rz. Gawją (od D. spławną), o 30 w. na płd. zach. od Oszmiany, o 63 w. od Wilna a o 12 od st. poczt. Subotniki, pod 54° 12' szer. geogr. i 43° 17' dł. wsch.; należy do 4 sądu pokoju (w Lipniszkach) 2 lidzkiego okręgu i posiada zarząd poli-
