Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/193

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

dublańska długo nie stała na wysokości, na jakiej znajdować się powinien rolniczy wyższy zakład naukowy. Skład profesorów nie pozostawiał nic do życzenia, lecz pomocy naukowych prawie zupełnie nie miano. Brak było laboratoryów, brak fermy doświadczalnej, brak stacyi mateorologicznej, brak stacyi doświadczalnej i narzędzi rolniczych i. t. p. O braki te nie można było winić dawnej dyrekcyi, gdyż nie posiadała żadnych na ten cel funduszów. Teraz nastała nowa era dla szkoły, która będąc dawniej pod zarządem towarzystwa gospodarskiego, przeszła pod zarząd wydziału krajowego. Młodzież dublańska mieści się w chatach włościańskich. Włościanie na studentach wzbogaceni budują nowe domy lecz i te nie odznaczają się wygodą. R 1879 było 50 studentów.

Dubleńczyk, ob. Isłocz.

Dublin, 1.) wiejska osada w pow. rzeczyckim, poniżej Głuchowicz, w 1 okr. polic. (brahińskim); w pobliżu duże jezioro, uformowane z rozlewu rzeki Brahinki (ob.), miejscowość poleska, nizinna, obfituje w łąki. 2.) D., zaśc., pow. trocki.

Dublina, ob. Olka.

Dubliny, niem. Dublienen, dobra, pow. rastemborski, st. p. Tolksdorf.

Dubna, ob. Dubno.

Dubna, st. poczt., gub. władymirska, pow. aleksandrowski.

Dubna, po łotewsku Dubna-upie, rzeka w Inflantach polskich, zrasza niemal cały powiat dyneburski i stanowi znaczny dopływ prawego brzegu Dźwiny. D. wytryska ze źródłowisk około majątku Drycmujży w powiecie dyneburskim i zaraz przepływa jednomilowe jezioro Siewierz, tudzież mniej znaczne jezioro ardowskie; po wypłynięciu z jeziora ardowskiego płynie ćwierć mili w kierunku północnym, później kilkakrotnie zmienia kierunek, przepływając przez jeziorka Lejowskie, Cermańskie, Zośnieńskie, Sakowskie i inne mniejsze, poczem, przepłynąwszy w kierunku zachodnim mil 4, przecina oba jeziora Wyszkowskie, wyższe i niższe; dalej płynie mil 13, niemal paralelnie z Dźwiną w kierunku północno-zachodnim i na tej przestrzeni przepływa śród żyżnych łąk majętności Dubna, Nidermujży i Arendola, dalej zaś śród lasów, łąk i pól ornych majętności Warkowa i Rożanowa; poczem, przyjąwszy z prawego brzegu rzekę Uszę, zwraca się nagle w kierunku zachodnim i w tymże powiecie dyneburskim wpada do Dźwiny pomiędzy Liwenhofem (wsią i mieściną barona na Kryżborku Korffa) i stacyą kolei żelaznej rysko-dyneburskiej tegoż imienia. Szerokość Dubny w górnym jej biegu wynosi zaledwie sążni 7, w średnim (po wypłynięciu z jeziora Wyszkowskiego) sążni 32, w dolnym zaś biegui oraz przy ujściu do Dźwiny dochodzi do sążn 60. Rzeka ta i jej liczne dopływy poruszają wiele młynów. Głębokości ma Dubna od 2 do 16 stóp. Pęd wody w niej jest bystry, koryto częstokroć kręte, dno kamieniste i nierówne, mające częste nagle zagłębienia. U wypływu z jeziora Wyszkowskiego brzegi Dubny są zrazu urwiste, następnie nizkie śród żyznych łąk aż do majątku Arendola, później strome do samego Warkowa, dalej wysokie i suche aż 2 mile za Rożanowem, a nakoniec ćwierć mili przed ujściem, gdzie się rzeka na 4 rozdziela ramiona (tworzące 3 osobne wyspy) brzegi jej znowu znacznie się zniżają aż do miejsca, w którem wpada do Dźwiny. W czasie wiosennego wezbrania wód Dubna zalewa całą swoją dolinę i napełnia wodą rybne jeziora, znajdujące się na jej porzeczach. To też w miejscach gdzie jej brzegi są niższe miewa ona w tej porze 300 do 400 sążni szerokości. Na tej rzece liczą obecnie mostów 12. Przez jeden z nich przechodzi kolej żelazna petersb.-warszawska. Jeszcze w końcu wieku zeszłego Dubna była rzeką spławną, lecz odtąd jej koryto kamieniami, drzewem i mułem tak dalece zatkane zostało, że obecnie już tylko wiosną i tylko na przestrzeni mil 7 za splawną uważaną być może. Przepyszne dąbrowy, okalające przed laty brzegi Dubny, ostatniemi czasy bardzo zostały wyniszczone. Dzisiaj zrzadka już tylko pojedyńcze dęby, a jeszcze rzadziej grupy drzew dębowych dają się nad jej brzegami napotkać. Stosunkowo najwięcej ich jeszcze pozostało w okolicy pomiędzy Warkowem i Rożanowem. W wieku XVI wielka ilość bobrów miała się nad tą rzeką gnieździć około Warkowa. O tych „bobrowych gonach“ wspomina obszernie lustracya dóbr zamkowych rzeżyckich z r. 1599 (Patrz: Manteuffel „Inflanty polskie“ str. 33). Dopływy Dubny stanowią z brzegu prawego: Usza o milę, Fejmanka o mil 2, a sławna ze swych malowniczych brzegów Jasza o mil 11 od jej ujścia do Dźwiny; z lewego zaś brzegu rzeczka Kołupie, wypływająca z jeziora kołupskiego i zraszająca żyzne łany dóbr Kołup. Znany Stuckenberg w swojej hydrografii państwa ros. I, 281, twierdzi zupełnie mylnie, iż rzeka Dubna wypływa z powiatu rzeżyckiego. Myli się i Siemienow („Słown. geogr. ces. ross.“ II, 134), upatrując jej początek dopiero w jeziorze ardowskiem, przez które przebiega po przepłynięciu znaczniejszego nierównie bo jednomilowego jeziora Siewierza. Zródło obszerne do bliższego zapoznania się ze wszystkiemi właściwościami rzeki Dubny stanowi sześcioarkuszowe opisanie hydrograficzno-statystyczne tej rzeki, dokonane w r. 1825 z polecenia ówczesnego naczelnika VII okręgu ko-