waniu księcia Czartoryskiego i tegoż żonę Eufrozynę ze Stanisławic Potocką. Ta parafia obejmuje miejscowości: Chmielowa, Kuniszowce, Kopaczyńce, Korniów, Olchowiec, Olejowa korniowa i królewska, Rakowiec, Semenówka, Tyszkowce. Parafia ta należy do dekanatu horodeńskiego; gr. kat. parafia należy również do dek. horodeńskiego. W tem miasteczku jest szkoła etatowa 1-klasowa i kasa pożyczkowa z funduszem zakładowym 3612 złr. Znajdują się tu także ruiny zamku niegdyś obronnego, w którym zwykł był Jan Sobieski przebywać podczas wojennych wypraw. Właściciel większej posiadłości: Karol Krasnopolski. B. R.
Czernelów ruski, czyli Czernelów z Czołhańszczyzną, Angelówką i Samborówką, al. Czerniłów, wieś, pow. tarnopolski, nad potokiem Gniezna, dopływem rzeczki Chodorówki, dopływu Dniestru, oddaloną jest na wschód od Tarnopola o 2 mile, o ćwierć mili na północ od Borek wielkich, stacyi kolei żelaznej Karola Ludwika, gałęzi tarnopolsko-podwołoczyskiej; wieś ta leży w nadzwyczaj urodzajnej ziemi podolskiej, w okolicy bezleśnej. Przestrzeń: roli ornej: 699, łąk i ogrodów 80, pastw. 73, lasu 68; pos. mniej.: roli ornej 1121, łąk i ogr. 111, pastw. 39 m. Ludności rz. kat. 108, gr. kat. 422, izrael. 8: razem 538. Należy do rzym. kat. parafii w Czernielowie mazowieckim; gr. kat. parafią ma w miejscu, obejmującą filie w Czernielowie mazowieckim i w Czołhańszczyźnie; należy do dek. zbaraskiego. Wieś ta ma szkołę etatową 1-klasową. Właściciel posiadłości większej: Ignacy Kopczyński i Konrad Gloger. Por. Czernielów. B. R.
Czernelówka, wieś, pow. starokonstantynowski, przy samej granicy z Podolem, o 8 wiorst tylko od Mikołajowa na Podolu, nad rzeką Słuczą, do której wpada we wsi samej druga rzeczka Deśniówka. Pola równe, część od północy wzniesiona, ziemia czarnoziem na 12 do 14 i 16 cali, pod którym glinka. Ludności podług spisu z 1873 r. chat 145, mieszkańców zaś mężczyzn 372, kobiet 375. Po separacie i odkopcowaniu z 1869 roku zostało dworskiej ziemi: a mianowicie sadybnej 26 m., ornej ziemi 1100 m., wygonów dworskich i lasku 52 m., lasu młodego i krzaków 128 m., pod stawami 617 m., sianokosów brzegowych 110 m., pod błotami 48 m., pod drogami, kamienną górą i glinnikami 12 m.; w osobnej fermie na korczunku z pod lasu ornej ziemi 200 m.: razem 2312 m.; prócz tego cerkiew ma ziemi 120 m., włościanie zaś mają ziemi 1060 m. Paprocki wspomina o bitwie z Tatarami, zaszłej około 1572 r. pod wsią „Czernijówką“ niedaleko od Krasiłowa, gdzie Tatarzy pobici i carzyk ich poległ, złożony pod mogiłą na polach wsi Czernelówki. Jest do dziś dnia znaczna mogiła w Cz., w dyrekcyi ku Krasiłowu (którą dziedzic rozkopywał w 1862 roku, lecz prócz niewielkiej ilości kości ludzkich i miecza, który przy dotknięciu rozsypał się zupełnie, nic więcej nie znaleziono). Za czasów tych napadów majątek ten należał do olbrzymiej fortuny ks. Ostrogskich i kozacy to właśnie ks. Ostrogskiego pod wodzą Wyleżyńskiego pobili wówczas Tatarów. Podczas rozdarowywania dóbr tej ordynacyi w 1773 roku, za znaczną summę, którą miał na tym majątku zastawą, Ksawery Malczewski nabył tę wieś wraz z sąsiedniemi (Mańki, Pilipy etc.); od Malczewskich w 1820 r. cała ta fortuna nabytą została przez marszałka Kochanowskiego; od syna zaś jego Aleksandra w 1850 r. Pius Prawdzic Rudzki nabył Czernelówkę już samą, która i do dziś w tejże rodzinie zostaje.
Czernesze, wieś, pow. kaniowski, położona o 5 w. ku stronie połud. wsi Romaszek, przy bezimiennym ruczaju wpadającym do rzeki Rasawy. Posiada ziemi majątkowej 1267 dz., pozycya stepowa. Ma cerkiew prawosławną i liczy 1200 mieszkańców prawosławnych a 9 katolików. Przy końcu XVII w. wieś ta należała do starostwa kaniowskiego i przez ks. Stanisł. Poniatowskiego była sprzedaną gener. Polowi a potem dostała się do dzieci pułkow. Gabla i sprzedana przez nich, dziś stanowi własność panny Stefanii Jankowskiej, siostry dziedzica miast. Chodorowa. Przy wsi Czerneszach znajduje się dawny zabytek obronnego miejsca, oprowadzonego rowami i wałami nasypowemi; przy cerkwi jest jakiś pomnik, składający się z bardzo dawnego krzyża kamiennego, do kilku łokci wysokiego i napół rozbitego.
Czernewitz, ob. Czerniewiec.
Czernia, niem. Czersnia, wieś włośc. w powiecie wejherowskim, posiada 9 włók roli, mieszk. kat. 53, domów mieszk. 6, par. Kielno; odległość od Wejherowa 2 mile. Kś. F.
Czernia, 1.) rzeka, pierwszy dopływ Wilii z prawej strony, wpada do Wilii na 17 wiorście od jej źródła. 2.) Ob. Czerna i Czernawka.
Czerniachów, 1.) wielka wioska w pow. kijowskim, nad rz. Bobrcem, 3673 mk. Dwa stawy z młynami. Cerkiew parafialna, szkoła, zarząd gminny, zapasowy magazyn, fabryka perkalików, cegielnia; przytem zasługują na wzmiankę założone tu przez rząd sady morwowe, lecz próby z jedwabnictwem nie powiodły się. Jedna z gór pośród wsi nazywa się zamkową, zapewne dla tego, że okrążona ze wszystkich stron wałami. Niedaleko od wsi na górze znajduje się wysoka mogiła, nazywająca sią Strażnicą. Straż zawsze tu czuwająca zapalała ogień na wypadek napadu wrogów. 2.) Cz., wieś w pow. ostrogskim,
