łac. w Bobowy, położenie górzyste, gleba owsiana. M. M.
Brzanka, góra na podgórzu Beskidów wschodnich, 549 m. wys.
Brzaza, wś, pow. Dolina, o 19 kil. od Bolechowa, z par. gr. kat. w miejscu, z filiami Sukiel i Kamionką, dusz 981, dek. bolechowski; dominium jest własnością rządu. B. ma szkołę ludową.
Brzaza, potok górski, wytryska w obr. gm. Brzazy w Galicyi, w Beskidzie lesistym, w lesie Tusulu, u stóp ramienia górskiego, ciągnącego się tutaj z południa ku północy, między Czerną sechlą (1287 m.) a Bukowińcem (1262 m.); zrazu sączy swoje wody na południe, poczem łukiem wydanym ku połud. zwraca się ku półn. W tem miejscu wody jego wznoszą się 755 m. npm., i w obr. wsi Brzazy wpada do Sukiela (ob.). Długość biegu 17 kil. Ujście 551 m. Spad nagły, łożysko kamieniste; wody rwiące. Zabiera liczne wody górskie; znaczniejsze dopływy: Szywna, Żelemeniów i Młaka. Czubałki górskie, wznoszące się nad doliną Brzazy po wschodniej stronie, są: Bukowińce (1261 m.), Czernie (996 m.), Kiczera (1082 m.), Tusul (771 m.); po południowej stronie Czerna sechła (1287 m.), Krestny szyr, Magura czyli Lisak (1365 m.), po zachodniej Bukowiec (1171 m.), Daszkowiec (1128 m.), Matachin (1220 m.), Ubicz (889 m.), Czarnagóra (1215 m.), Touharski (1116 m.) i Kiczera kamienista (979 m.). Br. G.
Brzązowice, wś, pow. wielicki, 10 kil. od Myślenic, w parafii Droginia.
Brzechów, wś poduchowna, pow. kielecki, gm. i par Daleszyce. W 1827 r. było tu 37 dm. i 231 mk.
Brzechowo, wś i dwa folw. (A. B.), pow. płocki, gm. Majki, par. Łęg. Wieś włośc. posiada 6 domów, 28 mieszk., 608 morg. rozl. B.-Józefowo (lit. B.) ma 3 dm., 14 mk. i 300 morg. obszaru. B. wraz z folwarkiem Chudzynek stanowią jednę posiadłość, zajmującą powierzchni 540 morgów. B. Chu.
Brzeczini, Briesen, ob. Brzeziny.
Brzeczka, leśnictwo, pow. wrzesiński, do dóbr Białe Piątkowo należące.
Brzeczka, kol., pow. toruński, gm. i par. Grabia, st. p. Otłoczyn. Ma 287 m. rozl., 15 dm., 176 mk., 129 kat. Powstała po r. 1815 przez parcelacyą wsi Grabia.
Brzeg, 1.) wieś i folwark nad rz. Wartą, pow. turecki, par. Brodnia, gm. Lubola, do dóbr rządowych Brodnia należący. We wsi B. obszerne łąki i pastwiska, gospodarzy 90, do których należy morgów 1599; folwark B. rozl. m. 140. Podług lustracyi dóbr starościńskich z r. 1789, wieś i folw. B. wraz z młynem i wiatrakiem przynosiła skarbowi złp. 980 i gr. 12. A. T. 2.) B.-Grotowski lub Zdziarski, wś i B.-Lubocki albo Rodkiewicza, ws i os. karczm., do dóbr Lubocz (ob.) należąca, obie nad rz. Pilicą, tuż obok siebie położone, pow. rawski, gm. i par. Rzeczyca, razem liczą 16 dm., 160 mk., ziemi włośc. 285 morgów. R. 1827 było tu 74 dm. i 469 mk. S. W.
Brzeg, folw., pow. czarnkowski, ob. Sławno.
Brzeg, 1.) niem. Brieg, miasto pow. na Szląsku niższym w regencyi wrocławskiej, nad rzeką Odrą, o 6 mil na południe Wrocławia, mil 6 od Opawy, niegdyś stołeczne osobnego księstwa. Jedno z najpiękniejszych miast w Szląsku, na dość obszernej równinie. Początek jego niewiadomy, a wywody nazwy rozmaite, najpewniejszy od wyrazu „brzeg“, ponieważ ten ze strony południowej tego miasta tak jest wysoki (20′), iż Odra przy największem swem wezbraniu miastu dotąd szkodzić nie może. Wzmiankę o B. w historyi w bardzo oddalonych znajdujemy czasach. Roku 1096 Bretysław król czeski, pustosząc Szląsk, miasto to na łup żołnierzy swoich oddał. Z końcem XIII w. zaczynają się pewniejsze tego miasta dzieje. Gdy Szląsk dostał udzielnych książąt, B. należał do książąt wrocławskich; wtedy miasto, uzyskawszy równe jak Wrocław przywileje, zaczęło się coraz więcej podnosić. W roku 1293 otoczone murem przez Bolesława księcia na Świdnicy. Od roku zaś 1595 obrona tegoż miejsca częściowo tak bardzo powiększoną była, iż mogło roku 1642 wytrzymać mocne czterotygodniowe oblężenie szwedzkie generała Forstenson, który, straciwszy tutaj 1,400 ludzi, odstąpić musiał. W roku jednakowoż 1807 wały przez Francuzów zrujnowane, na spacery zamienione zostały. W stronie pólnocnej miasta leży niegdyś piękny zamek Piastów, początkiem swoim odległych także sięgający czasów, który w roku 1341 przez Ludwika I Sprawiedliwym zwanego był rozprzestrzeniony. W roku 1427 Hussyci wpadłszy do Brzegu spustoszyli miasto i wycięli mieszkańców w pień. W rok później znowu napadli i spalili je wraz z zamkiem, co było powodem, że mieszkańcy wznieśli wały i wykopali głębokie rowy. W połowie XVI wieku zamek tutejszy wraz z miastem został stolicą książąt, a Jerzy II w roku 1550 znacznie go powiększył, przyozdobił i nadał mu tę postać, jaką miał w połowie XVII wieku, to jest za czasów księżnej Doroty Sybilli, ktora była z domu margrabianka, córka elektora Jana Jerzego. W 1610 r. Sybilla poszła za Jana Chrystyana księcia B. W czasie trzydziestoletniej wojny B. dwa razy był oblężony od Szwedów i szturmem wzięty; zamek jednak mało ucierpiał. Po śmierci Jana Chrystyana objął rządy najstarszy syn jego Jerzy III, a zszedłszy bezpotomnie, zostawił księstwo bratankowi swemu Wilhelmowi, któ-
