w kierunku południowo-wschodnim, leży nad potokiem Hnojowiec, dopływem potoku Szkło. Okolica to niska, 132,1′ nad powierzchnię morza wzniesiona, płaska, piaszczysta i bagnista, grunt nieurodzajny, lasów dużo. Przestrzeń posiadłości większej 437, łąk i ogrodów 366, pastwisk 249, lasu 487; posiadłość mniejsza: roli ornej 760, łąk i ogrodów 344, pastwisk 67 morg. Ludność rzym. kat. 488, gr. kat. 487, izraelitów 47: razem 1022. Rzymsko-katol. parafia, należąca przedtem do archidyecezyi lwowskiej, należy teraz do dekanatu jaworowskiego dyecezyi przemyskiej; została założoną w 1514 roku przez Jana, Andrzeja i Mikołaja z Fulsztyna Herburtów, ówczesnych dziedziców tej włości. W roku 1645 dodał fundacyą na 2 mansyonarzy i jednego księdza mszalnego Mikołaj Stogniewski (de Stogniew), wielki oboźny koronny, starosta chmielnicki i dziedzic bruchnalski. Kościół murowany wystawiony 1645 roku, poświęcony 1710 roku pod wezwaniem św. Trójcy. Ogólna liczba dusz w całej parafii rz. kat. 598, akatolików 200, izrael. 60. Do gr. kat. parafii należy 1973 dusz. Parafia ta należy do dekanatu jaworowskiego dyecezyi przemyskiej. B. posiada szkołę etatową. Właściciel większej posiadłości: Jan hr. Szeptycki.
Bruchnowo, Bruchnowko, ob. Brąchnowo, Brąchnówko. To ostatnie jest własnością Czarlińskiego.
Bruchsche Niederung, ob. Bruk.
Bruchwałt, niem. Bruchwalde, wś, pow. olsztyński, st. p. Purda.
Bruchweide, ob. Kokoszczyn.
Bruckenthal, przysiołek Choronowa. Ma kapelanią katolicką dek. bełzkiego, 1786 erygowaną, kościół drewniany z r. 1862; dusz katol. 915.
Bruckie Żuławy, ob. Bruk.
Brucz, to samo co Brocz (ob.)
Bruczków, 1.) domin., pow. krotoszyński, 3987 m. rozl., 6 dm., 136 mk., wszyscy kat., nie ma analf. St. poczt. w Borku o pół kil., st. kol. żel. Koźmin o 18 kil.; własność W. Koczorowskiej. 2.) B. Nowy, wieś, pow. krotoszyński; 8 dm., 66 mk., wszyscy kat. 3.) B. Stary, wieś, pow. krotoszyński, 20 dm., 238 mk., wszyscy kat. M. St.
Bruczno to samo co Brocz (ob.).
Brud, Bród, przysiołek wsi Dzibułek.
Brudden, Brodden, ob. Bródno, Brudno.
Brudek, wś, pow. zamojski, gm. i par. Łabunie.
Brudki, ob. Bródki.
Brudki, wś, pow. ostrowski, gm. Komorowo, par. Wąsewo.
Brudki, wś, pow. kowelski, gm. Siedliszcze, nad rz. Wyżówką. Własność rządowa, ziemi 380 dz., domów 17, mk. 128. Gleba piasek i torf; podkład kredowy. Należała do starostwa kowelskiego. A. Br.
Brudnia, 1.) wś, pow. inowrocławski, 2 miejsc.: 1) B. wieś; 2) probostwo, 17 dm., 247 mk., 40 ew., 207 kat., 65 analf., kościół parafialny dek. gniewkowskiego. St. poczt. Louisenfelde o 6 kil.; st. kol. żel. Inowrocław o 20 kil., Gniewkowo o 22 kil. 2.) B., niem. Lohhecken, leśnictwo, pow. śremski, ob. Jaskółki. M. St.
Brudnica, 1.) nad rz. Działdówką, wś i folw., pow. mławski, gm. Rozwozin, par. Lubowidz. W 1827 r. było tu 28 dm., 285 mk., obecnie B. posiada 24 dm., 240 mk., powierzchni zajmuje 60 morg. Folwark B. należy do dóbr Poniatowo, odległy od Żuromina o 3 w. i połączony z nim szosą. Znajduje tu się młyn wodny i hamernia, której młoty kujące żelazo poruszane są wodą; jestto jeden z większych zakładów fabrycznych tej okolicy. 2.) B., folw. pryw., pow. sierpecki, gm. Lisewo, paraf. Kurowo, liczy 6 mk., 3 dm., rozl. 180 morgów.
Brudno, wś i folw., pow. warszawski, gm. Brudno, par. Praga. Graniczy z Nową Pragą i staje się po części przedmieściem Warszawy. W 1827 r. bylo tu 35 dm., 249 mk. B. stanowił własność zgromadzenia pp. marcinkanek w Warszawie i obecnie należy do szpitala św. Ducha. Między tem przedmieściem a Brudnem stoczoną została 1656 r. w miesiącu lipcu stanowcza bitwa, w której walczyli osobiście z jednej strony król polski Jan Kazimierz, z drugiej król szwedki Gustaw Karol i elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm. Elektor dowodził wojskiem na prawem skrzydle sprzymierzonych. Król szwedzki, walcząc na lewem ze zwykłą sobie odwagą, o mało nie wpadł w ręce pancernych polskich. Trwała bitwa przez trzy dni, poczem sprzymierzeni zwyciężyli i osadzili Warszawę. W 1702 r. Karol XII wszedłszy do Warszawy, zwiedzał to miejsce sławnej owej bitwy, której wszystkie szczególy z czzęstego czytania dziejów wojennych znajome mu były. W 1794 roku d. 4 listopada przy szturmie do okopów praskich, przy Brudnie stała rezerwa Suworowa, z jazdy i artyleryi złożona. Gmina B. należy do s. gm. okr. VI w Wawrze, st. p. w Warszawie, od Warszawy 4 wiorsty. Br. Ch.
Brudno, jezioro koło wsi Stulno, pow. włodawski, w zlewie Bugu, ma 90 m. rozl., 6 sąż. głęb. L. W.
Brudno, ob. Bródno.
Brudno, 1.) wś, pow. łęczycki, gm. Dalików, por. Domaniew. W 1827 r. było tu 2 dm., 208 mk., obecnie liczy 22 dm., rozległości 983 morg. 2.) B., i Brudnowska wola, wś, pow. radomski, gm. i par. Wieniawa. Dobywają tu torf, używany przez zakłady żelazne
