430
sa pag-apin sa iya kaugalingon, ginkilala niya ang tanan niya
nga kasal-anan kag pinadala sia sa bilanggoan. Ang pamatan-on
nga babae nag-anak sing isa ka bata nga lalaki kag isa man ka
bata nga babae nga gintuga sa tagu, nga ginpapati sa isa ka amay
nga napatay na, nga indi sadto mabudlay, kay ila nakita sang
lamharon pa ang ila panuigon nga ginpatay ang ila iloy, kag nagisip sila sing diutay lamang sa pagpangusisa sang ila mga ginhalinan. Sanglit ang amon lolo manggaranon, ang amon pagkabata
nangin-mapalaron; ang akon utod nga babae kag ako dungan
nga ginpatun-an, ginpalangga ko sia kag ginpalangga man niya
ako subong sang pagpakamahalay sang duha ka kapid nga wala
sing ginkilala nga iban nga mga pagpakamahal. Lanubb pa ako
kaayo sang magtuon ako sa kolehiyo sang mga heswitas, kag ang
akon utod nga babae, agud nga indi kami maghilaybay sa tanan
ginpensyonan sia sa kolehiyo sang Concordia.(3) Natapos ang
amon malip-ot nga pagtuon, sanglit ang ginhandum lamang namon amo ang mangin-mangungoma, bumalik kami sa banwa sa
pag-uyat sang pinanubli namon sa amon lolo. Nagpuyb kami
sa diutay nga panahon, panahon nga nangabuhi kami nga ma
lipayon, ang kapalaran nagyuhom sa amon, may madamb kami
nga suloguon, ang amon mga palangumhan nagpatubas sing maayo
kag ang akon utod nga babae madali na lang kaslon sa isa ka
pamatan-on nga iya ginhigugma kag ginhigugma man sia. Sa
tagdiutay nga mga hulusayon tungod sang akon pamatasan nga
sadto matinaastaason, nadula ko ang maayo nga kabubut-on sang
akon malayb na nga himata, kag isa ka adlaw pinakilala niya
ako sang akon madulom nga pagkabun-ag kag sang akon makahuloya nga ginhalinan. Ginbilang ko yadto nga isa ka butangbotang kag pinangayb ko ang kasaysayan; ang lulobngan diin
nagtulog ang madamb nga dunot nabuksan liwat kag ang kamatuoran gumwa sa pagpagumon sang akon panumdoman. Sa daku
namon nga kahanguyos, kutob sang madamb nga tinuig ang isa
ka tigulang nga suloguon nga nag-antos sang tanan nakon nga
kasutilan nga wala gid magbiya sa amon, naghibi lamang kag
nagbakho sa mga yaguta sang iban nga mga suloguon. Wala ko
(3) Kolehiyo sang Concordia —Amo ini ang Colegio de la Inmaculada Consepcion Concordia, nga nahamtang malapit sa Santa Ana sa Iwas sang Manila, nga gintukod sang 1868 nga ginbuthoan sang tumandok nga mga babae kag gintudloan sang matinuohon nga babaeng’ katsila-pilipinhon. Ini nga babae amo ang nagdulot sang balay kag duta kag sia ang naghinguyang sa pagkuha sang pit6 ka Utod sa Kaluoy nga nagtatap sang amo mga kolehiyo.
