366
tion kag tion, — huo, nagdumdom sia sa mga inaway subong sa isa
ka kalipay! Apang, sang mapilitan sia sa pagpanglugayaw halin sa
isa ka pungsod pakadto sa isa man ka pungsod sa pagpangita indi
na sang manggad kundi sang maskin ano nga kahigayunan agud
mabulii sia sa nabilin sa iya nga mga inadlaw; sang maganyat sia
sang mga nakith sang iya mga kasimanwa nga naghalalin sa malayo nga kadagatan, nagsakay sia pakadto sa Filipinas, ang kamatuoran naghatag duog sa isa ka matinaastaason nga mestisa, isa ka
maanyag nga indy a nga dalagkb sing mga mata nga maitum, ngi
naputos sing mga sukla kag mga panapton nga nagsihag, nga napun-an sing mga batomaidlak kag mga bulawan, nga nagtanyag
sa iya sang iya paghigugma, sang iya mga karwahe kag iban pa.
Nag-abot sia sa Filipinas kag nagtuo nga nakita niya ang kamatuoran sang iya damgo, kay ang mga pamatan-on ng babae nga sa mga
karwahe nga pilak nagkaladto sa Luneta kag sa Malecon,15 nagtinulok sa iya nga may katingala. Labot pa, sang mapahalin sia sa
iya palangakban, ang mestisa ukon indya nadula, kag ginhimulatan niya ang pagpanganinaw sang larawan sang isa ka balo, apang
isa ka balo nga makaluloyag. Gani nga sang makita niya ang bahin sang iya damgo, nagkasubb sia, apang sanglit may diutay man
sia nga pilosopiya nga kinaugali, nagsiling sia: “Yadto isa ka dam
go kag sa kalibutan indi kita mabuhi sa pagdamgo!” Tungod sini
nahusay ang iya mga pangduhadoha: sia nagapamulbos sing uyakop sang bugas, pshi! Kon makasal sila, kakason ina niya; madamc
ang iya kurinot, apang ang iya amerikana may madamb pa gid
nga gisigisi kag sinursihan; isa sia ka tigulang nga babae nga nagapasin-usin-o, madaugdaugon kag lalakin-on, apang ang gutom
labi nga lalakin-on, labi nga madaugdaugon kag labi pa kamatinaastaason, kag gani tungod sini natawo sia nga may matam-is
nga ugali, kag sin-o ang makasayod? Ang gugma nagaliwat sang
mga batasan; malain sia kaayo maghambal sang kinatsila, kag ang
lalaki indi man makahambal sing maayo, sunb sa ginsiling sa iya
sang pangulo sang talatapan sang pahalinon sia, kag labot pa, ano
ang pulos? Isa sia ka tigulang nga malaw-ay kag makahalam-otr
Sia iya piang, wala sing ngipon kag kalbo. Palabihon ni D. Tiburcio ang magtatap sang sia ang tatapon nga magmasakit sa
(15) Maiecon — Karon ginatawag ini nga ’‘Bonifacio Driva."
