362
kay Agustina de Zaragosa,(1) nahibal-an niya ang hurubaton nga
“Maayo nalang ang ulihe sangsa wala na gid,’’(2) kag ginkalipayan
niya ang paghambal sina sa iya kaugalingon. “Wala sing kalipay
nga himpit sa duta,"(3) amo man ang iya isa ka naanaran nga hurubaton, kag ini'ng duha wala gid pagkawas sa iya mga bibig sa atubangan sang iban nga mga tawo.
Si Donya Victorina nga nakaligad na sa iya nahauna, ikaduha, ikatlo kag ikap-at nga pagkapamatan-on nga nagbutang sing mga sinsuro sa pagpangisda sa kadagatan sang kalibutan nga amo ang tinutuyo sang iya mga dalamguhanon, sa katapusan ginkalipayan na lamang niya ang sarang mahatag sa iya sang kapalaran. Ang kailo, kon sa baylo nga mag-angkon sia sang katloan kag duha ka abril, wala makatigayon sing kapin sa katloan kag isa — ang nakulang sa iya pag-isip tama ka daku, — kuntani iuli niya sa kapalaran ang kasakb nga gintanyag sa iya, sa paghulat sang isa pa suno sa iya mga luyag. Apang sanglit ang tawo nagahingyo (4) kag ang kinahanglanon nagabuot, sia nga may daku na gid nga kinahanglan sang bana, napilitan sa pagbaton na lamang sang isa ka makaluluoy nga tawo, nga pinahalin sa Extremadura nga sang tapos makalibot sa kalibutan sa sulod sang anum ukon pito ka tuig, ang bag-o nga Ulises,(6) nakakita sa katapusan sa Pulo sang Luzon sang maayo nga pagbaton, pilak kag isa ka kalipso nga huyos, ang iya kapiha nga abugaw(6)... ay! kag ang kabugaw maaslum. Ang kailo gintawag kay Tiburcio Espadana, kag bisan nga may
(1) Agustina de Zaragoza — Si Donya Victorina nagatuo nga labi pa ang iya pagka-katsila sa baganihan nga babae nga si De Zaragosa, nga tungod sang iya maisog nga pagpangapin sang siudad sang Pilar batok sa mga mananalakay nga pranses ginkilala sia nga larawan sang mga katsila sa pagka-makibanwahanon.
(2) Maayo nalang ang ulihe sangsa wala na gid — Tungod nga naulihe kita sa paghimo sang isa ka butang, indi kita dapat magdula sang kabubut-on sa pagpadayon. Maayo ang maghimo sang isa ka butang bisan ulihe sangsa indi na gid. Apang sa sini nga bagay ginagamt ini nga may palahid.
(3) Wala sing kalipay nga himpit sa duta — Ang makadangat sang iya ginahandum, indi sina makahimo nga indi anay mag-agi sa pag-antos sang madamo nga kalalat-an.
(4) Ang tawo nagahingyo — Palip-ot sang: “Ang tawo nagahingyo kag ang Dios nagabuot,” kag nagapakilala nga ang pagtigayon sang aton mga ginahandum nasandig lamang sa kabubut-on sang Dios.
(5) Bag-o nga Ulises — Sa kinatsila ini nga sari sang pulolungon ginatawag nga tropo, diin ginagamit ang ngalan sang tawo nga una nga panigal-i sa isa nga masunod: si Ulises, ang tiyugtiyog sang panahon ni Homero ginabilang nga si Don Tiburcio, ang manlalayag sa pito ka tuig, kag ang Calipso nga kahagugma ni Ulises, ginabilang nga si Donya Victorina.
(6) Kapihak nga kabugaw — Ginahambal ini sang mag-asawa sanglit sila nga duha nangin-isa sa un6d tungod sa kasal nga nagbalighot sa ila tubtob sa katubtoban. Ang tagsa sa ila nahimo nga kapihak sang amo nga pagbilog, sa bagay nga ang duha ka magkatunga nga kabugaw nagahimo sang kabilugan.
