nga motón nga nahigót sa tiilán sang aparato, kag magapaligid
sang silindro sa isá ka aliling, nga nahigót sa dutà sa dalagkò nga
mga kahoy. Ini nga aliling nga mapahulag paagi sa duhá ka uloyatán, nagapapilô sing ginatós sang kusóg sang isá ka tawo sa gubán sang mga aliling nga may mga ngipon nga kon anó ang
madugang sa kusóg, sa kadasigón magabuhin.
—Tan-awá,— siling sang madalág nga tawo nga ginlisò niya ang uloyatán,— tan-awá, Nyor Juan, nga sa akon lamang mga kusóg ginapasakà kag ginatunton ko ang dakû nga bató... napahamtang sing tuman kaayo nga sa akon luyag maamát-amát ko batak kag matunton, sa bagay nga ang isá ka tawo sa idalum saráng makahimò sa labing' mahapos sa pagpasigo sang duhá ka bató, samtang nga ginahulag ko dirí.
Si Nyor Juan indi makapugóng sa pagdayaw sang tawo nga nagapakità sing pinasahî nga yuhóm. Ang mga tumanlan-aw naghinambalhambal kag nagdalayaw sa madalág nga tawo.
—Sino ang nagtudlò sa imo sang makinarya? —Pamangkot sa iya ni Nyor Juan.
—Ang akon amáy, ang namatay ko nga amáy!— Sabát niya sa iya pasahî nga yuhóm.
—Kag sa imo amáy?.. . —Si Don Saturnino, ang lolo ni Don Crisóstomo...
—Walâ ka makahibaló nga si Don Saturnino...
—O! Madamò ang iya nahibal-an! - Indì lamang nga maayo siá magsumbag kag magpatial sa init sang iya mga mamumugón; makahibaló man siá magpukaw sa mga nagakalatulóg kag magpatulog sa mga nagabulogtaw. Makità ninyo sa indì madugay ang gintudlo sa akon sang akon amáy, makità ninyo!
Kag ang madalág nga tawo nagyuhóm, apang sa bagay nga kabulongan.
Sa ibabaw sang isá ka latók, nga natabunan sang isá ka tapete gikan sa Persia, natungtong ang silindro nga tinggà kag ang mga butang nga pagatagùon sa amó nga kutkot nga daw lulobngan: isá ka kaha nga kristal nga madamol ang mga dingding pagasudlan sadtong mga bahandi sang dag-on kag magatipig sa kaulihìan sang mga handumanan sang nagliligad. Si pilósopo Tasio, nga nakasabóy didto nga nagpadalum sang iya hunâhonà nakakumod:
-Ayhan sa ulihe nga adlaw kon ang binuhatan nga karón ginasugdan sa paghimò, magadàan tapos makaligad ang madamò
