Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/119

From Wikisource
This page has been validated.


103
SI TASIO NGA BUANG UKÓN PILÓSOPO


pagluntad ginpamatud-an sang pilosopiyang’ kristohancn nga nagsillng nga ang Diwa wala sing bag-o nga ginhimb kutob sang iya pagpahuway.

— Sarang mahimb nga nagluntad sia sa gahum sang pagtuo (in potentia'), apang indi sa kamatuoran (in actu!) — Pamatok sang tenyente mayor.

— Labing’ maayo! Wala’y sapayan sabton ko kamo nga ang iban nakasayod na nga ina nakaluntad na sa kamatuoran (in actu'), ang isa sa ila amo si Zarathustra ukon Zoroastro nga nagsulat sang bahin sang Avesta kag nagtukod sang isa ka pagtuluohan, nga sa pila ka bahin nagkaangay-angay sangsa aton; kag si Za­ rathustra, suno sa mga mangin-alamon, nagpuyo sing indi magkubos sa walo ka gatos ka tuig sang wala pa matawo si Jesucristo. Ini ang kubos nga masiling ko, apang si Gaffarel, sang tapos niya mausisa ang mga panaksi nanday Platon, Xante de Lidia, Plinio, Hermipos kag Eudexo. nagpati nga sia nagpuyo sing duha ka libo kag lima ka gatos ka tuig tubtob sa aton dinag-on. Pabay-an naton kon amo bala ina, apang ang matuod nga si Zarathustra naghambal na sang isa ka sari sang purgatoryo, kag nagtudlo sang mga kalalangan sa pagpanginlwas dira. Ang mga buhi sarang makabawi sang mga kalag sang mga patay sa kasal-anan, nga mitlangon lamang ang mga bahin sang Avesta, sa paghimb sing maayo nga mga binuhatan, apang sa kasugtanan nga ang magpangadt isa ka himata tubtob sa ikap-at nga linahe. Ang panahon nahanungod sini ginhiwat, sa tagsa ka tuig kag nagdugay sang lima ka adlaw. Sang ulihe na gid, sang mapamatuoran sa banwa ini nga pagtuo, ang mga pari sang amo nga pagtuluohan, nakakita dira sing isa ka daku nga negosyo kag ila ginhimuslan yadto’ng “mga biianggban nga madulom din naghari ang mga pagbatas,” suno sa ginsiling ni Zarathustra. Hand ginhimb nila nga sa bill sang isa ka derem, isa ka kwarta nga diutay sing bill suno sa sugid nila, sarang makalwas sa kalag sa isa ka tuig nga pagbatas; apang sanglit sa amo nga pagtuluohan may yara nga mga sala nga nagbili sing 300 tubtob 1,000 ka tuig nga pagbatas, katulad sang pagbutig, sang pagluib, ang wala pagtuman sang hinambalan, kag iban pa, nahanabb nga ang mga tsaskero bumaton sing minilyon nga derem. Diri makilala ninyo ang butang nga nagakaangay sa aton purga­ toryo, wala’y sapayan sang mahangpan nga mga ginkatuhayan sang mga pagtuluohan.