Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/71

Taliwal^ niadtong mga handumanan nga nabanhaw sa iyang panumduman, si Ibarra nagkanayon sa tingog mahinay: —Bisan pa, jdili gayud! Una sa tanan, ang Yutang-Natawhan, ang Pilipinas, anak sa Espanya; una sa tanan, jang Inahang Espanya! Kanang butanga dili gayud mahimong likayan, kana dili makabuling sa akong Yutang-Natawhan, jdili! Wala makapahibulong kaniya ang Ermita, kadtong balangay nga kanhi may kabalayan nga pulos nipa, ug kardn, sa mga abo niadtong mga balaya nga nangapaig sa kalayo, nanungha kadtong mga balay nga pinintalan sa maputi ug bughaw ug inaptan sa sin nga pinintalan usab sa mapula. Wala makalingaw sa iyang mga mata ang balangay sa Malate bisan ang kuwartil sa kabalyeriya nga dunay mga kahoy nga tinanum sa atbang, ni ang mga molupyb niadtong balangay, ni ang mga gagmayng balayng inaptag nipa nga salag sa mga langgam gitarok ilalum sa mga kasagingan ug kabungahan. Ang salakyanan nga nagapadayon paglakaw makahinagbb usahay ug laing salakyanan nga ginoyod sa usa kun duha ka kabayb, nga hiilhan kaayong tagagawas sa Manila tungud sa ilang mga kasangkapan nga pulos binuhat sa abaka. Ang mamilino molili sulod sa masinawng salakyanan nga iyang gihinagbb aron pagtan-aw sa nagaluwan, ug unya mosaylo nga walay tingog ug dili ngani moyukbb. Usahay ikasugat ang usa ka karomata nga binuhat sa kahoy ug ginuyod sa usa ka kalabaw nga magaugtok paglakaw taliwala sa halapad ug abugon nga dalan nga dinanagan sa masigang kahayag sa Adlaw. Duyog sa mamingawng awit sa mamilino nga nagatungtong sa bukobuko sa kalabaw, mabati ang maalingisig nga inigot sa mga ligid sa mabug-at nga karomata; usahay usab madungog ang hinaganas sa usa ka bal­ sahan nga magaaginod sa kaabogan kun kalapukan sa dalan. Sa mga laguna nanibsib mga panon sa baka uban sa mga maputing tabon nga namatog sa bukobuko sa mga hayop nga nanagkisapkisap, piyongpiyungon ang ilang mga mata, aron pag-usap sa balili nga ilang nasibsib; sa unahan adunay mga kabayong baye nga nanagdagandagan ug nanagluksolukso ug gilutos sa usa ka kaba­ yong laki nga dunay ikog ug lambungay nga tag-as: mobihihi kini ug unya ang mayukmok moulbo tungud sa kakusog sa iyang mga patid. — 64 —