babayeng tigulang ug mga dalagang hamtong nga buut na
managminyo, mga asawa kun mga anak babaye sa mga kawani,
nanagbata lamang, nagsamot pamaypay ug panghuy-ab. Tipon sa
mga lalaki nga, sama usab sa mga babaye, maila sa ilang nawóng
ang ilang kagikan ug kaalam, dihay usa ka tawo nga taas-taas
nag panuigon, diyutayon ug pungkol, kinsa gitamud pag-ayo sa
kadaghanan; kadtong tawhana wala layhi nga nakigsulti sa iyang
mga kauban.
—Sa tinuorayng sulti, kanhi dili gayud ak6 makaantus nga magtan-aw sa mga prayle ug mga sibil tungud sa pagkawala nilay batasan — matud sa usa ka babayeng matambok; — apan karon nga nakakita na ako sa ilang kamapuslanon ug sa ilang mga alagad sa katilingban, ingon ug mahagugma na ngani ako nga magaminyo kang bisan kinsa kanila. Mahigugmaon ako sa yutang-natawhan.
—Mao usab ako!— midason ang usa ka babayeng maniwang; — kaanugon nga wala na dinhi kadtong Gobernadoi nga gisundan mining ania karon! Kon kadto pay ania, hugason gayud unta kanang mga tawong dautan.
—Ug mangapuo unta ang mga pilibustero.
—Dili ba ginaingón man nga adunay daghang mga pulo nga wala pa kapuy-i? Nganong dili man ipadala ngadto kanang daghang mga indiyo nga sukihan? Kon ako pa untay Kapiton Heneral...
—Mga ginang,— matud sa pungkol— ang Kapitan Heneral nahibalo sa iyang katungdanan; sumala sa hidunggan ko, siya nasuko uyamut kay kana si Ibarra daghan kaayog mga utangkabubut-on kaniya.
—Daghag mga utang-kabubut-on!— misabat ang babayeng maniwang nga namaypay pagkusog; — tan-awa ninyo ang pagka-dili maantigong mobalus mining mga indiyo sa mga utangkabubut-on! Mahimo ba ugod nga isipon silang mga tawo? Hesus¡
—Nasayud kamo sa akong hidunggan? — nangutana ang usa ka militar.
—Ambi kono!— Unsa man?— Unsay ilang sulti?
—Mga tawong takus katuhoan— matud sa militar taliwala sa dakung kahilum— nanagmatuod nga kadtong tanang mga
