Alkalde wala lamang magtagad! Buut namo nga kami maoy mangunay pagsilot kanila! Hala, ngadto kitang tanan sa kwartil!
Kawang lamang ang mga alam-alam sa “Teniente mayor”; kadtong pundok sa mga tawo mipadayon sa ilang tinguha. Si Don Filipo nalukop ug lingi, nangita ug takus makahinabang kaniya, ug niini iyang hitan-awan si Ibarra.
—Ginoo Ibarra, utang kong buot, pugngi intawon kana sila samtang mangita ako ug mga kwadrilyero!
—Unsa may takus ko mahimo? —matud sa batan-on nga nagduhaduha, apan ang "Teniente" didto ha sa layo.
Si Ibarra usab nalukop ug lingi, wala lamang maghunahuna kinsay iyang gipangita. Salamat ngani kay daw hisigpatan niya si Elias nga nagapaminaw nga malinawon niadtong hitabo. Si Ibarra miduol kaniya, gigunitan sa bukton ug gisultihan sa kinatsila niining mosunod:
Tungud kang Bathala, badlonga kana sila kon ugaling mahimo man nimo; ako wala gayud ing takus mabuhat!
Ang piloto dagway nakasabut sa tuyo ni Ibarra kay misumok man sa pan on sa mga tawo.
Nabati ang mabaskug mga lantugi inubanan sa pipila ka mga balikas; unya sa hinayhinay ang pundok nag-anam kabungkag ug ang budt sa tagsatagsa nag-anam usab kabugnaw.
Panahon na gayud usab kay nanghitungha na man ang mga sundalo nga nanagbitbit mga pusil nga tinauran mga bayonita.
Samtang nahitabo ang atong giasoy, unsay buhat sa kura?
Si pari Salvi wala mohigda. Nagabarog ug nagaakmoy sa tamboanan, ang iyang mga mata didto itutok pagtan-aw sa sawang, wala magalihok ug usahay mabati mga panghupaw nga pinugngan. Kon ang suga sa iyang lamparahan wala pa ma gapaok, dagway makita unta nato nga sa iyang mga mata nagatabisay ang luha. Gidangtan siya didto hapit mo-usa ka takna.
Ang kagubut sa sawang maoy nakapaigpot kaniya. Sa dakung tingala gipaminaw niya ang panagsaho sa mga tawo ug nadungog niya bisan mahinay na tungud sa gilay-on ang ilangmga tingog ug mga singgit. Usa sa mga binatonan, nga nawad-an sa ginhawa sa paghiabut, maoy miasoy kaniya sa na hitabo.
(1) 1879 — P. sa Taghubad.
