वा हुळदुव्या रंगाचीं 6.7 मिमी.लांबायेचीं आसतात.
वनस्पतीचें मूळ स्थान दक्षिण – युरोप आनी आशिया आसून हालीं तिचे जायते प्रकार लागवडी खाला आसात. समशीतोश्ण आनी उपोश्ण कटिबंधांनी फळांखातीर बऱ्याच व्हड प्रमाणांत तिचें पीक काडटात. भारतांत 1800 मीटर उचांयेमेरेन बडीशेप बागायती पीक म्हणून लागवडीखाला आसा. गुजरात, खेड, बडोदा, अहमदाबाद, बेळगांव, धारवाड, पंजाब आनी राजस्थान ह्या वाठारांनी बडिशेपेची लागवड करतात.
हें पीक सकस, निचऱ्याचे जमनींत वा काळे रेवंट आनी चुनखडीयुक्त जमनींत बरें येता. ह्या पीकाक थंड हवा मानवता. सुरवेक बियां हातांनी उडोवन पेरनी करतात. रोपां 7-10 सेंमी. ऊंच जातकच 30*30 सेंमी. अंतर दवरून लावणी करतात. सुके हवेंत दर सप्तकाक एक फावट उदक दितात. फळां पुराय पिकचे आदीं कापणी करतात. झाडां 4-5 दीस वतांत सुकयतकच बडोवन फळां मेकळीं करतात. दर हॅक्टरी सुमार 350 – 1400 किंग्रॅ. उत्पन्न येता.
सुकीं फळां म्हळ्यार बडीशेप. उश्ण, सारक, भूक वाडोवपी, रुचीक, वासाळ आसून दोळ्यांचे विकार, जळजळ, तान, पित्त, आमांश आदीचेर गुणकारी आसतात. पानां मुत्रल आनी पाचक आसून तांचेपसून नदर सुदारता. बडीशेप म्हयन्याची पाळी नेमान करता. पानांची भाजी करतात आनी फळां मसाल्यांत, गोडशांत, रांदपांत तशेंच पानपट्टेंत वापरतात. बियांतलें बाश्पनशील तेल लेव हळदुवें आसून ताका वेगळीच रूच आसता. हे भायर फळांनी पेंटोसॅन, पॅक्टीन,स्टार्च, ट्रायगोनेलीन, कोलीन, आयोडीन, ‘अ’ जीवनसत्व, थायामींन रिबोल्वविन, निअँसीन आनी ‘क’ जीवनसत्व आसता.
महाराष्ट्र, बिहार, उत्तर प्रदेश, आदीकडेन पिकिल्ल्या फळांनी फरक मेळटा. हातूंत लखनैचो प्रकार सर्वश्रेश्ठ मानतात. भारतांतल्या उत्पादनाची खुबूच थोड्या प्रमाणांत निर्यात जाता. पाकिस्तान, श्रीलंका, मियानमार, मलाय, करनया, स्विडन, ग्रेट ब्रिटन, फ्रांस, अमेरिका ह्या देशांतल्यान हिची भारतांत आयात जाता.
बडीशेपेच्या फळापासून वासाचें बाश्पनशील तेल मेळटा. वेपारी नदरेन फायद्याचें अशें कँपिलेशियम हे उपजाती पसून तेल मेळटा. हे उपजातीचे व्हल्गेर आनी डुल्से हे दोन मुखेल प्रकार आसून व्हल्गेरापसून कोडू आनी डुल्सेपसून गोड तेल काडटात. रशिया, रुमानिया, हंगेरी, जर्मनी, फ्रांस, जपान, इटली, अमेरिकेचीं संयुक्त संस्थानां, आर्जेंटिना आनि भारत ह्या देशांनी व्हल्गेरापासून उत्पादन करतात. जाल्यार फ्रांस, इटली आनी दक्षिण युरोपांतल्या मॅसिडोनियांत डुल्से प्रकारापसून तेलाचें उत्पादन जाता. मुखशुद्धेखातीर सुकी बडीशेप खावपाची चाल आसा.
बडीशेपेच्या पिकाचेर करपा (सर्कोस्पोरा फिनिक्युली) आनी भुरी (लेव्हिल्युला टॉरिया) अशे कवकनाशक आनी गंधकाची भुकटी फवारची पडटा. कों. वि. सं. मं.
बडे गुलामअलीखाँ: (जल्म 1901, कसूर (जि. लाहोर); मरण: 23 एप्रिल 1968 हैदराबाद)
आंतरराश्ट्रीय किर्तीचो गायक. ताचो बापूय अलीबक्ष आनी बापोलयो कालेखाँ हे दोगूय पतियाळा घराण्याचो नामनेचो गायक फतेअली हाचे शिश्य आशिल्ले. खाँसायब अलीबक्ष गावप वांगड दिलरुबा हें वाद्य बेस बरें वाजयतालो. गुलामअलीखाँ आनी ताचो धाकलो भाव बरकत अलीखाँ ह्या दोगांयनी संगिताचें मुळावें शिक्षण आपल्या बापायकडेनूच घेतलें. गुलामअलीक गोड आवाजा वांगडाच ग्रहणशक्तीची जोड लाबिल्ल्यान पिरायेच्या विसाव्या वर्सासावन तो बरे तरेन गावंक लागलो. तरी स्वतंत्र मैफली करूंक लागतकच 1927 वर्सासावन ताका नामना मेळूंक लागली. पंजाब तशेंच कलकत्त्याक भरिल्ल्या संगीत परिशदांनी ताणें 1940 - 42 मेरेन बरेंच नांव मेळयलें. 1944 वर्सा मुंबय भरिल्ल्या ‘विक्रम संगीत परिशदेत’ ताणें आपले कलेन लोकांक भारावन उडयले.
देशाचे फाळणे उपरांत तो मुंबय रावपाक आयलो. ख्याल, ठुमऱ्यो,
